چگونه در یک دقیقه مدیر شویم؟!
داره می‌ریزه!
| شهاب پاک‌نگر| «مدیریت ابزار بودجه نیست بلکه بودجه ابزار مدیریت است.» این جمله را «آلن شیک» پدر علم بودجه‌ریزی و از اساتید بنام دانشگاه مریلند آمریکا گفته است. به هر حال وقتی اسم دانشگاه مریلند می‌آید نمی‌شود همین‌جوری خالی خالی از کنار یک حرف گذشت. برای همین امروز می‌خواهیم چند نکته را پیرامون بودجه‌ریزی از نگاه مدیریت بیان کنیم.
الف) اولین گام در بودجه‌ریزی تهیه و تنظیم بودجه است. البته تنظیم این سند خاله‌بازی نیست که یک مدیر بخواهد بنا به سفارش عمه و خاله‌اش به یک بخش بودجه بیشتری بدهد. این یک کار کاملا مردانه است و مدیر موفق فقط باید به حرف پدر و دایی و عمو و نهایتا برادر بزرگترش گوش کند.
ب) روان‌شناسان می‌گویند که لغات بار معنایی قوی‌ای دارند (ر.ک فرق بین بفرما و بشین و بتمرگ). متأسفانه در علم اقتصاد جدید، واژه‌ها را این غربی‌های پدرسوخته طراحی کرده‌اند و هدف‌شان ضربه‌زدن به ساختار اقتصادی کشورهای در حال توسعه‌ای مثل ماست. مثلا شما همین کلمه «بودجه‌ریزی» را نگاه کنید. آدم وقتی یک چیز را می‌ریزد ممکن است یک بخشی از آن هدر برود. برای همین اگر ما می‌خواهیم حقی را ضایع نکنیم باید جای بودجه‌ریزی برویم سراغ بودجه جمع کنی؛ یعنی هر جا دیدیم یک بودجه‌ای روی زمین مانده، سریع برویم یک چیزی پیدا کنیم که آن را جمع کنیم تا بعدش برای خدمت‌گزاری انرژی کافی داشته باشیم.
ج) یکی دیگر از نکات کلیدی در تنظیم بودجه «سقف بودجه» است. البته از نظر ما این لغت را هم یکسری افراد وابسته به غرب به علم اقتصاد ما اضافه کرده‌اند تا بال و پر پیشرفت‌مان را بچینند. ما برای خدمت به مردم نباید هیچ سقفی برای خودمان قایل باشیم. شما اصغر فرهادی را ببینید با همین پایان باز توانست اسکار بگیرد. اگر می‌خواهید مدیر موفقی باشید و بتوانید اسکار بگیرید، پایان بودجه را باز بگذارید. به هر حال آخر سالی زندگی خرج دارد.
د) یک نکته مهم دیگر در بودجه‌ریزی ایجاد سرفصل‌های مناسب است. هر چقدر این سرفصل‌ها ریزتر باشد، نظارت بر اجرای بودجه دقت بالاتری دارد. پس تا می‌توانید از سرفصل‌های مبهم‌تری در بودجه‌ریزی استفاده کنید، تا قطار در حرکت تان از ریل پیشرفت خارج نشود.
ه) یک اصطلاح خیلی مهم در بودجه است به اسم «تنخواه» تا می‌توانید این بخش را چاق و چله کنید. بعد هر خرجی دارید بگویید از تنخواه حساب کنند. البته این به آن معنا نیست که شما می‌خواهید جلوی حسابرسی سازمان‌تان را بگیرید. اتفاقا ما اعتقاد قلبی داریم که حسابرسی یکی از ارکان کلیدی در سازمان است و شما هر لحظه باید مستندات‌تان برای بررسی دقیق آماده باشد. برای همین یک دسته فاکتور همراه‌تان باشد که هر خرجی کردید یک فاکتور صوری برایش بسازید تا یک وقت شفافیت مالی سازمان‌تان زیر سوال نرود.