راضیه زرگری| نامش با محرومیت گره خورده است یا بهتر است بگوییم کم برخوردار. اما هر کسی فرصت سفر به این استان را داشته و از نزدیک همه چیز را دیده و کم و بیش حس کرده است، نمیتواند معادل دیگری برای همه کمبودهایی که مردم سیستانوبلوچستان با آن مواجه هستند، انتخاب کند. سیستانوبلوچستان از نظر جغرافیایی بعد از کرمان، پهناورترین استان کشور است، ولی از نظر تخصیص اعتبارات و امکانات کمترین سهم را دارد. سیستانوبلوچستان که با افغانستان و پاکستان هم مرز است از نظر جغرافیای سیاسی موقعیت حساسی دارد. هلال احمریها بهواسطه طرح نذر آب و رفع محرومیتهای ناشی از خشکسالی سالهای اخیر، یکی دو سالی میشود به مناطق مختلف این استان پهناور اعزام میشوند چه در قالب کاروانهای درمانی سلامت و چه در قالب تیمهای فرهنگی و آموزشی برای رسیدگی به مردمی که در زندگی از بسیاری از بدیهیات تصور دیگران هم برخوردار نیستند.
از شمال تا جنوب سیستانوبلوچستان تقریبا هزار و 300 کیلومتر مرز وجود دارد. جوانان، نوجوانان و کودکان بلوچ و سیستانی در میان بیش از دومیلیون ساکن این استان، کسانی هستند که آینده این خاک پهناور در دستشان است؛ اتفاقا بسیار هم بااستعدادند و هر جایی فرصت و امکان فراگیری و رقابتی داشتهاند، خودشان را خیلی خوب اثبات کردهاند. یکی از نهادهایی که متولی توجه به جوانان و پاسخگویی به نیازهای آنها محسوب میشود، سازمان جوانان جمعیت هلالاحمر است که هفته گذشته تغییر مدیریتی را تجربه کرده و سرپرست جدیدش در سومین روز کاری خود به سیستانوبلوچستان سفر کرد تا نشان دهد توجه به نیازهای جوانان مناطق محروم در اولویت کاری سازمان جوانان هلالاحمر قرار دارد. رضا بامداد اصل، هدف خود از سفر به این استان را کم کردن فاصله شهرستانهای بیبضاعت و تهران عنوان کرد و گفت: «توجه به نیازهای جوانان مناطق محروم در اولویت کاری سازمان جوانان است و سفر به زاهدان آغازگر سفرهای استانی سازمان جوانان برای رفع محرومیت در استانهای محروم است.» بامداد اصل، مدیری جوان است و سفرش به سیستان همزمان با برگزاری همایش یاریگران زندگی برنامهریزی شد که این همایش در حوزه همکاری شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر و با حضور سردار مومنی، دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در دانشگاه سیستان برگزار شد. قطعا این برنامهریزی اتفاقی نبوده است؛ مواد مخدر و موضوع قاچاق، یکی از مهمترین مشکلات و بدترین تهدیدهایی است که نوجوان و جوان سیستانی با آن مواجه است؛ جوانی که امکان تحصیل درخوری برایش فراهم است، ناگزیر به سمت مواد مخدر کشیده میشود یا قاچاق را سهلترین راه برای پول درآوردن انتخاب میکند.
سرپرست تازه وارد سازمان جوانان علاوه بر حضور در این همایش بزرگ، با سردار مومنی و مسئولان استانی دیدار کرد و در حاشیه این برنامه با دبیران کانونهای دانشجویی هلالاحمر هم جلسه داشت؛ کانونهای دانشجویی هلالاحمر سیستان در این نشست صمیمی میزبان دبیر ستاد مبارزه با مواد مخدر و استاندار سیستانوبلوچستان هم بودند تا جوانان استان فرصتی پیدا و رودررو دغدغههایشان را عنوان کنند. سرپرست سازمان جوانان جمعیت هلال احمر، استان سیستانوبلوچستان را بزرگترین و جوانترین استان کشور معرفی و عنوان کرد: «برنامه کاری من تحقق منویات مقام معظم رهبری در مورد گام دوم انقلاب اسلامی و اجرای اساسنامه جمعیت هلالاحمر است و با توجه به شرایط کنونی اجتماعی و فرهنگی جامعه زمان زیادی را برای انجام کار تخصصی با کمک جوانان فعال سازمان جوانان در این حوزه صرف خواهم کرد.» به گفته بامداد اصل برقراری صلح، تفاهم و دوستی میان ملتها و مذاهب، تسکین آلام بشری، تأمین احترام، حمایت از زندگی و سلامت انسانها، هدف اصلی سازمان جوانان هلالاحمر است.
جوانان باید ایدههایشان را ارایه داده و فرصت کار گروهی و ارتباطات اجتماعی داشته باشند
از کم برخوردار بودن این استان همین را میتوان گفت که سیستانوبلوچستان با این وسعت یک اردوگاه ورزشی یا یک ورزشگاه مجهز یا حتی یک زمین چمن ورزشی ندارد. امکانات روستایی برای تحصیل کودکان و نوجوانان حداقلی است و بیشتر روستانشینان امکان ادامه تحصیل تا دیپلم را هم ندارند. در این میان سازمان جوانان هلالاحمر در صورت داشتن اعتبار و حمایت کافی میتواند تا حدودی این کمبودها را جبران کند؛ به گفته رضا بامداداصل، کانونهای دانشجویی و جوانان برای جوانان فضایی دوستانه فراهم میکنند تا بتوانند ایدههایشان را به اجرا درآورند و کار گروهی، ارتباطات اجتماعی، همکاری و مدیریت را تجربه کنند، خودشان را محک بزنند، نقاط قوت و ضعفشان را بشناسند و تواناییهای اجتماعیهایشان را ارتقا بدهند. سرپرست این سازمان در این سفر که نخستین سفر کاریاش در سازمان جوانان محسوب میشود، به صحبتها و دغدغههای جوانان به دقت گوش داد؛ جوانانی که خواستار توجه ویژه جمعیت به سیستانوبلوچستان بودند. یکی از برنامههای مهم سازمان جوانان برگزاری اردوها برای دانشآموزان و دانشجویان است که متاسفانه خود استان از این امکان برخوردار نیست. این درحالی است که چابهار با ویژگی آب و هوایی بسیار مطبوع، زیرساخت خوبی برای ساخت اردوگاه هلال احمر دارد.
«سازمان جوانان نباید منتظر ابلاغ بودجه و اعتبارات بماند؛ ما نباید خودمان دست روی دست بگذاریم تا چیزی برایمان فراهم شود.» بامداداصل خطاب به جوانان کانونهای استان سیستانوبلوچستان این صحبتها را میکند و ادامه میدهد: «نباید دنبال کارمندی باشید، سعی کنید با امکانات و مهارتهایی که در اختیار دارید، ایدهسازی کنید و طرح و برنامه برای کارآفرینی داشته باشید.» او حتی پیشنهاد راهاندازی پویشی با عنوان «اگر من رئیس سازمان جوانان هلالاحمر بودم» را به جوانان استان میدهد تا ایدههایشان را برای توسعه حمایتها و حل مشکلات سد راه جوانان استان بنویسند و ارایه دهند. بامداداصل تاکید میکند در کنار همه اینها کانونها با نگاه بشردوستانه و کار داوطلبانه نقش مهمی در حل مشکلات دانشجویی، روستایی و گروههای دیگر دارند.
ضرورت توسعه فضاهای فرهنگی و آموزشی
سازمان جوانان هلالاحمر در سیستانوبلوچستان 19 شعبه فعالدارد؛ پنج شعبه در شمال، دو شعبه در مرکز و مابقی شعب در جنوب استان قرار گرفته و فعالیت میکنند. معاون جوانان هلالاحمر استان درباره قابلیتها، فعالیتها و کمبودهای جوانان استان به «شهروند» میگوید: «بیشتر تمرکز ما در حوزه دانشآموزی و دانشجویی است، البته کانونهای روستایی و جوانان هم فعال هستند که هر کدام در حوزههای خود برنامههای مختلفی دارند؛ در کل سیستانوبلوچستان 620 کانون دارد که در دو بخش برنامههای ابلاغی هلالاحمر و برنامههای بومی و خاص منطقه فعالیت میکنند.» علیرضا میری به وسعت استان اشارهمیکند و میگوید: «ما به همان اندازه که استان پهناوری هستیم، مشکلاتمان هم بیشتر است؛ نزدیکترین شهر به مرکز استان 200 کیلومتر فاصله دارد؛ شاید در استانهای دیگر همکاران ما در طول یک روز بتوانند به همه شعب استان سربزنند، ولی ما وقتی میخواهیم از زاهدان به چابهار برویم، مسافتی حدود 700کیلومتر را باید طی کنیم. به همین نسبت هزینه برنامههای استانی هم بیشتر میشود.»
تصور کنید جوانان یا نوجوانان استان سیستان برای حضور در اردویی قرار است به استان دیگری سفر کنند؛ هزینهای که در نظر گرفتهشده با احتساب رفتوآمد در این مسافتهای طولانی چندبرابر میشود. همانطور که میری توضیح میدهد: «برگزاری یک اردو برای ما معادل دو اردو هزینه دربر دارد؛ بر همین اساس هم خواستار توجه ویژه به امکانات و اعتبارات استان هستیم. یکی از مهمترین طرحهای سازمان جوانان هلالاحمر طرح دادرس است که براساس ابلاغیه سال 95 استان سیستان باید 5هزار دانشآموز را برای مقابله با مخاطرات آموزش میداد که ما 12هزار دانشآموز را در قالب این طرح در سراسر استان آموزش دادیم. این رقم در سال 96 به 15هزار نفر رسید که سیستانوبلوچستان در این سال مقام اول کشوری را کسب کرد. همچنین سال97 موفق شدیم 23هزار دانشآموز پایه هشتم را در طرح دانشآموز آماده در بلایا و مخاطرات آموزش بدهیم.»
سال 97 سیستم آموزشوپرورش استان و دانشآموزان سیستانوبلوچستانی به قدری از طرح دادرس استقبال کردند که آموزشها وارد فاز دوم در بخشی از پایه دهم و یازدهم شد، در همین سال سیستانوبلوچستان میزبان مرحله کشوری این مسابقات در اردوگاه مهر در شهر انزلی بود و سال 98 دادرسان سیستانوبلوچستان موفق شدند در المپیاد آماده (مرحله کشوری) کشوری مقام دوم را کسب کنند. همین رتبهها و رقمهای درخشان نشان میدهد این خاک پهناور چه استعدادهایی دارد که با کمترین امکانات و شاید سختترین شرایط میتوانند بهترین عملکرد را داشته و یک سروگردن از استانهای دیگر بالاتر باشند.
میری با بیان اینکه سازمان جوانان استان با وجود همه محدودیتها، در دیگر برنامههای ابلاغی جمعیت هم عملکرد خوبی داشته است، عنوان میکند: «سیستانوبلوچستان از هر نظر به صورت ویژه نیاز به توجه دارد؛ هممرزی با دو کشور، مشکلات مربوط به موادمخدر، آسیبهای اجتماعی و محدودیتهای دیگر، این استان را در موقعیت حساسی قرار داده است که امیدواریم با توجه و حمایتهای بیشتر بتوانیم برای جوانان لایق سیستانوبلوچستان مفید باشیم.»
معاون جوانان هلالاحمر سیستانوبلوچستان سفر بامداداصل به این استان را به فال نیک گرفته و میگوید: «فعالیتهای فرهنگی زیادی در استان در حوزه آسیبهای اجتماعی انجام شده و مدیرعامل هلالاحمر استان براساس این همکاریها بهعنوان دبیر فرهنگی ستاد مبارزه با موادمخدر استان انتخاب شده است که این یک امتیاز محسوب میشود. حضور مسئول جوانان هلالاحمر در همایش مبارزه با موادمخدر فرصتی بود تا سردار مومنی با فعالیتهای حوزه جوانان استان آشنا شود و شاهد فعالیتهای فرهنگی هلالاحمر برای کاستن آسیبهای اجتماعی باشد.» میری با بیان اینکه نشستهای تخصصی در حوزه جوانان و مبارزه با موادمخدر میتواند منشأ ارتباطات، بحثها و تصمیمهای جدید برای جوانان استان سیستان باشد، یادآور میشود: «از رسانهها و فعالان رسانهای میخواهیم بیشتر بیایند و ما را ببینند؛ منظورم کل استان است که فضا برای پردازش بسیار زیاد دارد. هلالاحمر استانهای دیگر درآمدهای زیادی دارند، ولی سیستانوبلوچستان زیرساخت چندانی برای درآمدزایی در اختیار ندارد و پرداختن به محدودیتها میتواند برای توسعه فضای فرهنگی و آموزشی در این استان راهگشا باشد.»