بهروز گرانپایه نویسنده و روزنامهنگار
در روزهای گذشته اخباری مبنیبر حذف معافیت فعالیتهای مطبوعاتی در پیشنویس «لایحه اصلاح برخی قوانین و مقررات مالیاتی» از سوی سازمان امور مالیاتی منتشرشده که نگرانکننده است و تصویب آن میتواند آسیبی جدی به بدن نیمهجان مطبوعات وارد کند.
این خبر که اخیرا مطرح شده و ممکن است به صورت قانون دربیاید، یکی از تیرهای خلاصی است که به پیکر نحیف و رنجور مطبوعات در شرایط کنونی شلیک میشود و شاید بشود گفت پیشنهاددهنده این قانون نقش، اهمیت و کارکرد مطبوعات در تدوام یک جامعه سالم و با مناسبات عادلانه را در نظر نگرفته است.
مطبوعات تامینکننده بخشی از نیازهای جامعه شهری امروز هستند؛ رسانهها چه در قالب مطبوعات کاغذی و چه رسانههای مدرن مانند فضای آنلاین و شبکههای اجتماعی. پس اگر خواهان جامعهای پویا و شکوفا و با مناسباتی پایدار باشیم، مطبوعات اهمیتی کمتر از آب و نان افراد جامعه ندارند، چراکه اطلاعرسانی میکنند و سطح دانایی، معرفت و خلاقیت جامعه را افزایش میدهند. یک جامعه فاقد مطبوعات آزاد، جامعهای ناقص و کمالنیافته است که برنامهریزان آن تلاشی برای توسعه و تعالی سطح فرهنگ عمومی ندارند. امروزه در علوم اجتماعی بیان میشود جامعهای که فقط به مسائل معیشتی و تندرستی توجه و تاکید دارد، جامعهای تکاملنیافته است، چراکه نیازهای دیگری هم مهم و باارزش هستند؛ همان اندازه که تلاش برای بهبود سلامتی و معیشت افراد جامعه مهم است، رشد ذهنی و فکری هم مهم است. باید توجه قانونگذاران و سیاستگذاران را به این نکته جلب کنیم که اهمیت مطبوعات و رسانهها که برای استمرار حیات فرهنگی جامعه تلاش میکنند، کمتر از تلاش برای تامین معیشت نیست. کمک به استمرار مطبوعات، کمک به پویایی و شکوفایی کشور است و اگر قصد نداریم جامعه در سکوت و رخوت فروبرود، باید مطبوعات تقویت شوند.
علاوهبراین مطبوعات و رسانهها، زمینهساز و تسهیلگر رشد و توسعه فضای ذهنی افراد جامعه هستند. در شرایطی که گروههای زیادی از مالیات گریزانند؛ گروهها و اقشاری که شکافهای اجتماعی را تقویت میکنند، تلاش برای سختکردن حیات مطبوعات کار چندان معقولی محسوب نمیشود و سیاستگذاران میتوانند تاکید مالیاتی را به این سمت داشته باشند. فشار به مطبوعات درحال احتضار رفتار مهربانهای با فرهنگ نیست.
در رویکردهای جدید علوم اجتماعی فرای توجه به معیشت، رفاه و سلامت، به فضای ذهن و پرورش فرهنگ توجه زیادی میشود و این به معنای تاکید بر حیات و فعالیت مطبوعات است. جامعه توسعه یافته به این نتیجه رسیده است که مدارج بالای شخصیت انسانی از این راه نزدیک و تامین میشود، بنابراین تلاش به حذف معافیت مالیاتی مطبوعات در شرایط کنونی و درحالیکه برخی حرفهها هنوز راههای فراری برای نپرداختن مالیات دارند، راهکار منصفانه و عادلانهای نیست. هنوز حرفهها و نهادهای گسترده و فراوانی وجود دارند که از بخشهای مرفه و ثروتمند جامعهاند، ولی در زمره مالیاتدهندگان قرار نمیگیرند و حتی در برخی موارد از معافیت هم برخوردارند، باید سعی کرد مالیات به این سمت تسری پیدا کند، نه اینکه ضربهای دیگر به پیکر نیمهجان مطبوعات وارد آید.