توان نظامی همواره یکی از اولویتهای کشورها بوده است. از این جهت است که کشورها معمولا سعی میکنند توان نظامی خود را طی سالیان بهبود ببخشند. توان کشورها برای مردمشان نیز از اهمیت زیادی برخوردار است، خصوصا اگر کشورها سابقه تهدید داشته باشند یا اینکه در موقعیت جغرافیایی خاصی قرار گرفته باشند. علاوه بر این برای بسیاری از مردم کشورها اطلاع از رتبه نظامی کشورشان بسیار بااهمیت و باارزش است و همیشه کنجکاو هستند که بدانند وضع کشورشان در یکسال گذشته در مبحث قدرت نظامی بهبود پیدا کرده یا با تنزل رتبه مواجه شده است.
در همین راستا وبسایت Global Fire Power همه ساله بررسیهایی درخصوص قدرت نظامی کشورهای جهان انجام میدهد و درنهایت ردهبندی کشورها را از لحاظ توان نظامی اعلام میکند. در ردهبندی سال ۲۰۱۹ قدرت نظامی ایران به رتبه ۱۴ قدرتمندترین کشورهای جهان رسیده است.
گلوبال فایر پاور همه ساله با بررسی بیش از ۶۰ فاکتور، قویترین کشورهای دنیا را از نظر قدرت نظامی اعلام میکند. گلوبال فایر پاور در رتبهبندی قدرتمندترین ارتشهای جهان ۲۰۱۹ تنوع سلاحهای هر کشور را ارزیابی میکند و توجه ویژهای به نیروی انسانی فعال کشورها دارد. جغرافیا، ظرفیت لجستیکی، منابع طبیعی موجود و وضع صنعت و اقتصاد نیز مورد توجه قرار گرفته است. از دیگر فاکتورهای این ردهبندی مواردی همچون قدرت رزم زمینی، تعداد نیروی انسانی خط مقدم برای جنگ، نیروهای نظامی آماده به رزم، تعداد تانک، سامانههای توپخانهای، سامانههای موشکانداز و راکتانداز در رزم زمینی، جنگنده و هواپیمای ترابری و آموزشی و وضع نیرو دریایی مانند زیردریاییها، ناوشکنها و غیره به چشم میخورد.
قدرتهای هستهای شناختهشده پاداش دریافت میکنند، اما ذخایر سلاح هستهای آنها دارای امتیاز نیست. کشورهایی که نیروی دریایی ندارند یا به آبهای بینالمللی متصل نیستند نیز نمره منفی دریافت میکنند. کشورهای عضو ناتو پاداش کمتری دریافت میکنند؛ زیرا باید اطلاعات محرمانه و منابع خود را با دیگر کشورهای عضو به اشتراک بگذارند. در جدیدترین رتبهبندی قویترین ارتشهای جهان آمریکا، چین، روسیه، هند و فرانسه در مقام اول تا پنجم فهرست قرار گرفتهاند.
نکته قابل توجه اما این است که توان نظامی لزوما به معنای قدرت عملی بیشتر کشورها نیست. کشورها فارغ از توان نظامی محدودیتهایی در استفاده از این قدرت نظامی دارند که مسلما وبسایت گلوبال فایر پاور به این محدودیتها اشارهای نکرده است. برای مثال اگرچه آمریکا قدرت نظامی اول جهان است، اما در استفاده از این قدرت نظامی برتر محدودیتهایی دارد. مثالهای این محدودیت را میتوان در سوریه و مقابله با داعش مشاهده کرد.
ایران در کجای جدول ایستاده است؟
ایران در ردهبندی جدید وبسایت گلوبال فایر پاور در رده چهاردهم ایستاده است. ایران در میان کشورهای حاشیه خلیجفارس قدرت بلامنازع و برتر است و حتی قدرت نظامیاش از رژیم صهیونیستی نیز بیشتر است. توجه به این نکته ضروری است که ردهبندی این وبسایت براساس قدرت هستهای کشورها نیست. اگرچه قدرت نظامی ایران براساس آمار و ارقام از برخی کشورهای بالای جدول کمتر است، اما جغرافیا و پیشرفت ایران در برخی حوزهها نشان میدهد ایران بهرغم دارا بودن رده چهاردهم حریفی سرسخت برای کشورهای بالای جدول است. نمونه این مدعا نیز سرنگونی پهپاد بسیار پیشرفته آمریکا در خلیجفارس است. این پهپاد که به ادعای مقامات آمریکایی از پیشرفتهترین پهپادها بوده و در اختفای کامل پرواز میکرده، به آسانی توسط سامانه راداری ایران رهگیری و با یک شلیک سرنگون شد و آمریکا نیر بهرغم قدرت نظامی بالا نتوانست پاسخ عملی به این اقدام ایران بدهد، چراکه از عواقب پاسخ احتمالی ایران میترسید. بنابراین، این نمونهها نشان میدهد توان نظامی بالا لزوما به معنای قدرت عملی کشورها در عرصه نظامی نیست. وانگهی این مهم را نیز باید در نظر گرفت که قرارگرفتن ایران در رده چهاردهم جدول که جایگاه بسیار خوبی در میان 198 کشور جهان است، بهرغم تحریمهای تسلیحاتی ایران در طول سالیان صورت گرفته است. کاملا واضح است که ایران هرگز این امکان را نداشته که مانند برخی کشورهای حاشیه خلیجفارس با هزینههای میلیاردی موشکها، راکتها و تجهیزات نظامی بهروز دنیا را خریداری کند و همواره سعی کرده نیازهای نظامیاش را با تکیه بر دانش فنی بومی خود تامین کند و بهرغم این محدودیتها توانسته خود را تا رده چهاردهم جهان بالا بکشد. نکته جالب توجه دیگر بودجه دفاع ایران است که به وضوح از بسیاری از کشورها پایینتر است، اما با این وجود توانسته خود را در رده چهاردهم قدرتمندترین کشورهای دنیا از لحاظ نظامی حفظ کند. البته به نظر میرسد در این رده سایت گلوبال فایر پاور قدرت نظامی سپاه پاسداران را لحاظ نکرده است.
آمریکا
نیروی انسانی
کل جمعیت: 329 میلیون نفر
نیروی انسانی در اختیار: 144 میلیون نفر
نیروی آماده به خدمت: 119 میلیون نفر
مشمولان سالانه سربازی: 4 میلیون نفر
تعداد کل پرسنل: 2 میلیون نفر
پرسنل فعال نظامی: یک میلیون و 280 هزار نفر
پرسنل ذخیره: 860 هزار نفر
نیروی هوایی:
تعداد کل تجهیزات: 13 هزار و 398 فروند
جنگنده: 2 هزار
و 362 فروند
بمب افکن: 2 هزار و 831 فروند
حمل و نقل: هزار و 153 فروند
آموزشی: 2 هزار و 853 فروند
بالگرد: 5 هزار و 760 فروند
بالگرد تهاجمی: 971 فروند
نیروی زمینی:
تانک جنگی: 6 هزار و 287 دستگاه
خودروی زرهی جنگی: 39 هزار و 223 دستگاه
توپ خودکششی: 992 دستگاه
توپ کششی: 864 دستگاه
سامانه پرتاب موشک: یکهزار و 56 دستگاه
نیروی دریایی:
کل دارایی: 415 فروند
ناو هواپیمابر: 24 فروند
ناو جنگی: 22 فروند
ناوچه جنگی: 68 فروند
زیردریایی: 68 فروند
ناوچه سریع السیر: 15 فروند
ناوهای گشتی: 13 فروند
ناومین جمع کن: 11 فروند
منابع نفتی:
تولید نفت: 9 میلیون و 352 هزار بشکه در روز
مصرف نفت: 19 میلیون بشکه در روز
میزان ذخایر نفتی: 36 میلیارد و 520 میلیون بشکه
بودجه دفاعی: 716 میلیارد دلار
بدهی خارجی: بیش از 17 هزار تریلیون دلار
ذخایر ارزی: 123 میلیارد و 300 میلیون دلار
روسیه
نیروی انسانی
کل جمعیت: 142 میلیون نفر
نیروی انسانی در اختیار: 69 میلیون نفر
نیروی آماده به خدمت: 46 میلیون نفر
مشمولان سالانه سربازی: یک میلیون و 306 هزار نفر
تعداد کل پرسنل: 3 میلیون و 500 هزار نفر
پرسنل فعال نظامی: یک میلیون نفر
پرسنل ذخیره: 257 هزار نفر
نیروی هوایی:
تعداد کل تجهیزات : 4 هزار فروند
جنگنده: 869 فروند
بمب افکن: هزار و 459 فروند
حمل و نقل: 400 فروند
آموزشی: 494 فروند
بالگرد: هزار و 485 فروند
بالگرد تهاجمی: 514 فروند
نیروی زمینی:
تانک جنگی: 21 هزار و 932 دستگاه
خودروی زرهی جنگی: 50 هزار دستگاه
توپ خودکششی: 6 هزار و 83 دستگاه
توپ کششی: 4 هزار و 465 دستگاه
سامانه پرتاب موشک: 3 هزار و 860 دستگاه
نیروی دریایی:
کل دارایی: 352 فروند
ناو هواپیمابر: یک فروند
ناو جنگی: 13 فروند
ناوچه جنگی: 13 فروند
زیردریایی: 56 فروند
ناوچه سریع السیر: 13 فروند
ناوهای گشتی: 45 فروند
ناومین جمع کن: 47 فروند
منابع نفتی:
تولید نفت: 10 میلیون و 580 هزار بشکه در روز
مصرف نفت: 3 میلیون و 320 هزار بشکه در روز
میزان ذخایر نفتی: 80 میلیارد بشکه
بودجه دفاعی: 44 میلیارد دلار
بدهی خارجی: 539 میلیارد دلار
ذخایر ارزی: 432 میلیارد دلار
چین
نیروی انسانی
کل جمعیت: یک میلیارد و 384 میلیون نفر
نیروی انسانی در اختیار: 752 میلیون نفر
نیروی آماده به خدمت: 621 میلیون نفر
مشمولان سالانه سربازی: 19 میلیون نفر
تعداد کل پرسنل: 2 میلیون و 693 هزار نفر
پرسنل فعال نظامی: 2 میلیون و 183 هزار نفر
پرسنل ذخیره: 510 هزار نفر
نیروی هوایی:
تعداد کل تجهیزات : 3 هزار و 187 فروند
جنگنده: هزار و 122 فروند
بمب افکن: هزار و 564 فروند
حمل و نقل: 193 فروند
آموزشی: 368 فروند
بالگرد: هزار فروند
بالگرد تهاجمی: 281 فروند
نیروی زمینی:
تانک جنگی: 13 هزار و 50 دستگاه
خودروی زرهی جنگی: 40 هزار دستگاه
توپ خودکششی: 4 هزار دستگاه
توپ کششی: 6 هزار و 246 دستگاه
سامانه پرتاب موشک: 2 هزار و 50 دستگاه
نیروی دریایی:
کل دارایی: 714 فروند
ناو هواپیمابر: یک فروند
ناو جنگی: 52 فروند
ناوچه جنگی: 33 فروند
زیردریایی: 76 فروند
ناوچه سریع السیر: 42 فروند
ناوهای گشتی: 192 فروند
ناومین جمع کن: 33 فروند
منابع نفتی:
تولید نفت: 3 میلیون و 838 هزار بشکه در روز
مصرف نفت: 10 میلیون و 120 هزار بشکه در روز
میزان ذخایر نفتی: 25 میلیارد بشکه
بودجه دفاعی: 224 میلیارد دلار
بدهی خارجی: یک تریلیون و 895 میلیارد دلار
ذخایر ارزی: 3 تریلیون و 236 میلیارد دلار
هند
نیروی انسانی
کل جمعیت: یک میلیارد و 296 میلیون نفر
نیروی انسانی در اختیار: 622 میلیون نفر
نیروی آماده به خدمت: 494 میلیون نفر
مشمولان سالانه سربازی: 23 میلیون و 116 هزار نفر
تعداد کل پرسنل: 3 میلیون و 462 هزار نفر
پرسنل فعال نظامی: یک میلیون و 362 هزار نفر
پرسنل ذخیره: 2 میلیون و 100 هزار نفر
نیروی هوایی:
تعداد کل تجهیزات : 2 هزار و 82 فروند
جنگنده: 520 فروند
بمب افکن: 694 فروند
حمل و نقل: 248 فروند
آموزشی: 364 فروند
بالگرد: 692 فروند
بالگرد تهاجمی: 17 فروند
نیروی زمینی:
تانک جنگی: 4 هزار و 184 دستگاه
خودروی زرهی جنگی: 2 هزار و 815 دستگاه
توپ خودکششی: 200 دستگاه
توپ کششی: 4 هزار و 60 دستگاه
سامانه پرتاب موشک: 266 دستگاه
نیروی دریایی:
کل دارایی: 295 فروند
ناو هواپیمابر: یک فروند
ناو جنگی: 13 فروند
ناوچه جنگی: 11 فروند
زیردریایی: 16 فروند
ناوچه سریع السیر: 22 فروند
ناوهای گشتی: 139 فروند
ناومین جمع کن: یک فروند
منابع نفتی:
تولید نفت: 733 هزار و 900 بشکه در روز
مصرف نفت: 3 میلیون و 510 هزار بشکه در روز
میزان ذخایر نفتی: 4 میلیارد و 621 میلیون بشکه
بودجه دفاعی: 55 میلیارد دلار
بدهی خارجی: 501 میلیارد و 600 میلیون دلار
ذخایر ارزی: 409 میلیارد دلار
نیروی انسانی:
کل جمعیت: 83میلیون نفر
نیروی انسانی در اختیار: 47میلیون نفر
نیروی آماده به خدمت: 39میلیون نفر
مشمولان سالانه سربازی: یکمیلیون و 394هزار نفر
تعداد کل پرسنل: 873هزار نفر
پرسنل فعال نظامی: 523هزار نفر
پرسنل ذخیره: 350هزار نفر
نیروی هوایی:
تعداد کل تجهیزات: 509 فروند
جنگنده: 142 فروند
بمبافکن: 165 فروند
حملونقل: 89 فروند
آموزشی: 104 فروند
بالگرد: 126 فروند
بالگرد تهاجمی: 12فروند
نیروی زمینی:
تانک جنگی: هزار و 634 دستگاه
خودروی زرهی جنگی: 2هزار و 345 دستگاه
توپ خودکششی: 570 دستگاه
توپ کششی: 2 هزا رو 128 دستگاه
سامانه پرتاب موشک: هزار و 900 دستگاه
نیروی دریایی:
کل دارایی: 398 فروند
ناو هواپیمابر: 0 فروند
ناو جنگی: 6 فروند
ناوچه جنگی: 0 فروند
زیردریایی: 34 فروند
ناوچه سریع السیر: 3 فروند
ناوهای گشتی: 88 فروند
ناومین جمعکن: 3 فروند
منابع نفتی:
تولید نفت: 4میلیون و 469هزار بشکه در روز
مصرف نفت: یکمیلیون و
870هزار بشکه در روز
میزان ذخایر نفتی: 158 تریلیون و 400میلیارد بشکه
بودجه دفاعی: 6میلیارد دلار
بدهی خارجی: 8میلیارد دلار
ذخایر ارزی: 120میلیارد دلار