مریم  شکرانی روزنامه نگار

نان نخست: بررسی عکس‌های تاریخی و سیر دگردیسی نان‌های‌سنتی نشان می‌دهد که سنگک‌های اولیه اندازه نصف ارتفاع یک فرد بالغ طول داشته‌اند و کنجد فراوان از مشخصه‌های ظاهری این نان‌ها به شمار می‌آمده است! نان‌های مذکور به دلیل برخورداری از آرد سبوس‌دار تیره بوده‌اند و تنها 20 تومان قیمت داشتند و حتی به نان خشخاشی نیز معروف بوده‌اند. این نان‌ها به‌دلیل عنوان نامناسب و بدآموزشان، به‌تدریج وارد چرخه کیفی‌سازی شدند تا اقتصادی شوند!
نان ثانویه: نان‌های مرحله دوم که ثانویه می‌خواندنشان، پس از حذف سبوس، ظاهری سفیدتر و مشتری‌پسندتر گرفتند. این نان‌ها با هدف سهولت در حمل‌ونقل کوچکتر شدند.کنجدشان هم کم شد چون کنجد دارای چربی فراوان و چاق‌کننده است! نان‌های این مرحله به‌دلیل این‌که نسل پیشرفته‌تری از نان‌های‌اولیه به‌شمار می‌آمدند به 70 تومان تغییر قیمت دادند و همزمان تلاش شد نام نامناسب نان به سنگک‌کنجدی تغییر حالت دهد.
نان سوم: نان‌های سوم در جریان جراحی اقتصاد ایران متولد شدند. این جراحی بنا داشت که کیفیت نان را نیز به زیر تیغ عمل ببرد و با تولید نسل جدید نان  باکیفیت خدمتی شگرف به اقتصاد خانواده کند! نان‌های مرحله سوم، پس از هدفمندی یارانه‌ها ناگهان به 600 تومان تغییر قیمت دادند. این تغییر قیمت ناگهانی به‌دلیل مخارج عمل اتفاق افتاد. اول وزن اضافه خمیر نان از 400گرم کمتر شد و تلاش شد اندازه نان نیز کوچکتر شود تا شکیل و زیبا شود. حذف سبوس و کنجد به خلوص نان افزود و دلیلی شد که ویژگی‌های رژیمی‌بودن برای اولین‌بار در دستورکار همزمان مسئولان و متخصصان لاغری قرار بگیرد.
نان چهارم: نان مرحله چهارم که به نوعی غول مرحله آخر را شکست داد، قیمتش 800 تومان شد تا علاوه بر این‌که قیمت آرد آن 40‌درصد افزایش یافت، گامی در جهت اصلاح قیمت‌ها در هردو سو برداشته باشد. قیمت گندم این نان‌ها به کیلویی 625تومان رسید تا  مسئولان محترم اعلام کنند که همه این افزایش قیمت‌ها برای بیشتر شدن کیفیت نان لحاظ شده است. حالا با مطالعه سیر تکاملی نان در تاریخ به خوبی می‌توانیم پیش‌بینی کنیم که در مرحله بعدی، نان جدید در جیب جا شود تا مشکل حمل از ریشه حل و در کنار رفع معضل چاقی با نان، نان‌های جدیدتر باعث لاغری هم شود.