شهروند | «پزشکی که قبول بشوی، نونت تو روغنه»، «پزشک‌ها ماهانه حداقل 100‌میلیون تومان درآمد دارند»، فارغ‌التحصیلان رشته‌های پزشکی سریع جذب بازار کار می‌شوند و دغدغه‌ای برای پیداکردن شغل ندارند» اینها تنها بخشی از جمله‌هایی است که موجب شده تعداد متقاضیان رشته‌های پزشکی در ایران هر‌سال بیشتر و بیشتر شود، اما آمارها نشان می‌دهد که حدود 11‌هزار نفر از فارغ‌التحصیلان رشته‌های پزشکی و مهندسی در‌ سال گذشته بیکار مانده‌اند. از طرفی جامعه پزشکان هم می‌گویند کمتر از 5‌درصد پزشکان ایران پردرآمد هستند. صدری یکی از پزشکان بیمارستان پیامبران که معتقد است دانشجویان پزشکی بیشتر جذب رشته‌های به اصطلاح لوکس می‌شوند، به «شهروند» می‌گوید: «یک پزشک عمومی در تهران به‌طور متوسط 5 و در ایده‌آل‌ترین شرایط که 20روز در یک بیمارستان خصوصی شیفت باشد، به 10‌میلیون تومان می‌رسد.» به گفته او، درحال حاضر چیزی حدود 7‌هزار پزشک خانواده روستایی درکشور وجود دارد که بین 6 تا 12‌میلیون تومان درآمد در ماه کسب می‌کنند. همین مسأله موجب شده که بسیاری از پزشکان بعد از فارغ‌التحصیلی یا به  دنبال شغل دیگری باشند و برخی هم در تلاش برای مهاجرت. همین چندوقت پیش بود که رئیس جامعه پزشکان عمومی نسبت به مهاجرت پزشک‌‌های عمومی از کشور هشدار داد و اعلام کرد که نسبت پزشکان عمومی از مرز یک به ‌هزارنفر جمعیت عبور کرده درحالی که سیاست‌های کشور برای جذب حتی نیمی از این پزشکان برنامه ندارد.
پزشک‌های   عمومی
 به سراغ عمل‌های زیبایی رفتند
آنگونه که آمارها نشان می‌دهد، چیزی حدود 130‌هزار پزشک برای جمعیت 80میلیونی ایران وجود دارد که در مقایسه با کشورهای همسایه رقم بالایی است. براساس اعلام انجمن متخصصان داخلی ایران حدود 60‌هزار تای آنها پزشک عمومی هستند. دهقان پزشک عمومی یکی از بیمارستان‌های دولتی در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: «بازار پزشک‌های عمومی در کشور اشباع شده است و به همین دلیل خیلی از پزشک‌های عمومی به همان درآمدی که بابت یک شیفت کاری از بیمارستان‌ها دریافت می‌کنند، بسنده می‌کنند.» او که به گفته خودش بابت ویزیت و معاینه بیمار‌ها از ساعت 8 تا 13 حدود 4.5‌میلیون تومان حقوق می‌گیرد، ادامه داد: «درحال حاضر پزشک‌های عمومی در تهران  به دلیل کمبود درآمد بیشتر سراغ کارهای زیبایی همچون تزریق ژل و بوتاکس می‌روند.»
بازار کار پزشکی اشباع شده است؟!
برخلاف آن‌چه که جامعه پزشکان ادعا می‌کنند، بازار کار پزشکی در ایران خیلی هم اشباع نشده است. درحال حاضر درکشور شاخص تعداد پزشک عمومی، متخصص و دندانپزشک ۶/۱ به ازای هر ‌هزارنفر جمعیت است. این درحالی است که کف مورد نیازمان در این زمینه ۵/۲نفر به ازای هر‌ هزارنفر بوده و حتی بسیاری از کشور‌های دنیا در این زمینه شاخصی بین ۵/۳ تا 5نفر به ازای هر ‌هزارنفر جمعیت دارند. البته  شاید ناعادلانه‌بودن توزیع  پزشکان  موجب شده که شاهد تراکم حضور پزشک در برخی نقاط شهر‌های بزرگ و پایتخت باشیم و در عوض نقاط کمتر برخوردار و محروم با مضیقه شدید پزشک مواجه باشند، به‌گونه‌ای که ۴۰‌درصد از خدمات سلامت در تهران متمرکز شده است.
رشته‌های پرطرفدار پزشکی کدامند
 اما برخلاف پزشک‌های عمومی، پزشک‌های متخصص شرایط به‌مراتب بهتری دارند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که پزشک‌های رشته‌های رادیولوژی، چشم، قلب، پوست و ارتوپدی جزو رشته‌های پردرآمد و البته پولساز پزشکی هستند که درآمدهای میلیونی را به جیب می‌زنند. جالب است بدانید که در برخی تخصص‌ها تا ۴۰درصد پزشکان در تهران مستقر هستند.

 ۱۱‌هزار دکتر و مهندس به جمعیت بیکاران اضافه شدند
 آن‌گونه که آمارها نشان می‌دهد ‌سال ۹۷ در مقایسه با ۹۶، بیش از ۴۷۳‌هزار نفر به جمعیت فعال فارغ التحصیلان اضافه شده است. همچنین حدود ۴۶۲‌هزار نفر به جامعه شاغلان و بیش از ۱۱هزار نفر به جامعه بیکاران افزوده شده است. نرخ بیکاری جمعیت فارغ‌التحصیل یا درحال تحصیل دوره‌های عالی در ‌سال 97 برای گروه «مردان و زنان» در کل کشور 18.3 درصد، برای گروه مردان 13.1‌درصد و برای گروه زنان 28.7‌درصد بوده است.
فارغ‌التحصیلان کدام رشته‌ها بیکارترند؟
البته شانس پیداکردن شغل برای تمامی فارغ‌التحصیلان دانشگاهی یکسان نیست و برخی رشته‌ها وضع نگران‌کننده‌تری دارند. آن‌گونه که آمارها نشان می‌دهد فارغ‌التحصیلان گروه «معماری و ساختمان»  با سهم حدود 26.1‌درصدی بیشترین  و گروه خدمات امنیتی با سهم 4.4‌درصدی کمترین سهم را از بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به خود اختصاص داده‌اند. گروه هنر با سهم 24.5‌درصدی، علوم‌زیستی و رشته‌های مرتبط با سهم 24.1‌درصدی رتبه دوم و سوم را در این رده‌بندی به خود اختصاص داده‌اند. جالب است بدانید سهم رشته‌های فرآوری و ساخت از بیکاری فارغ‌التحصیلان 23.5‌درصد و فناوری اطلاعات و ارتباطات 22.8درصد است.
دیپلم مدرک پرطرفدار بازار کار
داده‌های تفصیلی مرکز آمار از بازار کار در ‌سال ۹۷ نشان می‌دهد نرخ بیکاری برای دارندگان مدرک «دکترای تخصصی» و مدارک زیر دیپلم، کمتر از ۱۰‌درصد است و نسبت به باقی مدارک تحصیلی، در وضع بهتری قرار دارند. اگر از مدارک زیر دیپلم فاکتور بگیریم، دارندگان مدرک تحصیلی دیپلم نیز وضع بهتری نسبت به دارندگان لیسانس، فوق‌لیسانس و دکترای حرفه‌ای دارند. نرخ بیکاری افراد دارای مدرک دیپلم ۳/ ۱۲‌درصد اعلام شده است. این عدد با توجه به جمعیت فعال قابل‌ ملاحظه دیپلمه‌ها که در حدود ۳/ ۶‌میلیون نفر بوده، می‌تواند نشان دهد دیپلم، مدرک پرطرفداری در بازار کار بوده است. نکته عجیب این‌که اگر فردی با مدرک فوق‌لیسانس در ‌سال۹۷ در جست‌وجوی شغل بوده، به احتمال ۳/ ۱۵‌درصد بیکار مانده است، اما اگر فردی با مدرک زیر دیپلم به‌ دنبال کار می‌رفت، احتمال بیکاری‌اش در حدود ۷/۸‌درصد بود. در بین تمام مدارک تحصیلی، بالاترین نرخ بیکاری را لیسانسه‌ها داشته‌اند. تقریبا یک‌پنجم از افراد لیسانسه در‌ سال گذشته، از جست‌وجوی شغل به نتیجه‌ای نرسیدند. این داده‌ها می‌تواند از نزول کیفیت بازار کار ایران حکایت کند.
افراد زیر دیپلم و افراد دارای دکترای تخصصی، بیشترین شانس را برای کاریابی دارند. داده‌های مرکز آمار تایید می‌کند که نرخ بیکاری تنها برای این دو گروه، زیر ۱۰‌درصد است و دارندگان مدارک دیپلم، کاردانی، لیسانس و فوق‌‌لیسانس نرخ بیکاری بیشتری دارند. جالب این‌که در بین مدارک دیپلم، کاردانی و لیسانس، بیشترین نرخ بیکاری مربوط به گزینه سوم یعنی لیسانس است. جالب‌تر این‌که جویندگان کار با مدرک فوق‌‌لیسانس شانس کاریابی کمتری نسبت به افراد دارای مدرک دیپلم دارند. هر چند در بین تحصیلکرده‌ها، افراد دارای مدرک دکترای تخصصی از بخت خوبی برای یافتن شغل برخوردارند.
براساس همین نتایج، بالاترین نرخ بیکـاری جمعیـت فـارغ‌التحصـیل یـا درحال‌تحصـیل دوره‌های عـالی بـه ترتیـب بـه استان‌های کرمانشاه (34.9 درصد)، کردستان (29.4 درصد) و چهارمحال‌وبختیاری (28.7 درصد) اختصاص دارد، همچنین کمترین نرخ بیکاری مربوط به استان مرکزی (12.5درصد) است.