شهروند| «از پاییز امسال قیمت مسکن 30درصد ارزانتر میشود.» ابوالقاسم رحیمیانارکی، مدیرعامل بانک مسکن این ادعا را به تسنیم مطرح کرده و گفته است تا پایان تابستان امسال بازار تعهدی مصالح ساختمانی راه میافتد که براساس آن مصالح ارزان در اختیار سازندهها قرار میگیرد تا مسکن ارزانتری تولید کرده و به فروش برسانند.
از آن سمت رضا کامی، رئیس اتاق مشترک ایران و ترکیه گفته است که شرکتهای ساختمانی ترکیه تمایل زیادی دارند که به ایران بیایند و مسکن ارزان بسازند. با این حال ایرج رهبر، نایبرئیس انجمن انبوهسازان تهران به «شهروند» میگوید: «ادعای رئیس بانک مسکن تنها در حد حرف است، زیرا اولا 60درصد قیمت مسکن در ایران مربوط به نرخ زمین است و سود سرمایه برای سازندگان تنها بین 18 تا 20درصد است. بنابراین اگر دولت تسهیلات و مصالح ساختمانی را با سود صفردرصد هم در اختیار سازندگان بگذارد، باز هم قیمت مسکن تنها حدود 20درصد کمتر میشود.» این درحالی است که عطاءالله آیتاللهی، کارشناس اقتصاد مسکن به «شهروند» میگوید: «ترکیه مسکن را به صورت صنعتی میسازد و اگر بخواهد از کارگر ارزانقیمت ایرانی استفاده کند، قیمت تمامشده مسکن بهطور قابل توجهی ارزانتر خواهد شد.»
کاهش 40درصدی ساختوساز
بازار مسکن دومین شوک خود را در دهه90 تجربه میکند. گزارشهای بانک مرکزی از معاملات مسکن در اردیبهشت امسال نشان میدهد که متوسط قیمت هر مترمربع مسکن به 12.6میلیون تومان رسیده است. رشد بیسابقه قیمت مسکن درشرایطی رخ داده که آیتاللهی، کارشناس مسکن به «شهروند» میگوید: «میزان ساختوساز در یکسال گذشته 30 تا 40درصد کمتر شده است.» حالا دولت درنظر دارد تا با راهاندازی بازار تعهدی مصالح ساختمانی قیمت مسکن را تا 30درصد کاهش دهد و رونق را به بازار بازگرداند. بازاری که درصورت راهاندازی آن مصالح به صورت اعتباری و البته با قیمتهای پایینتری در اختیار سازندهها قرار میگیرد. مدیرعامل بانک مسکن با بیان اینکه 49 چرخه را شناسایی کردهایم که 80درصد فعالیتهای ساختمانی را در برمیگیرد، افزود: «ما میتوانیم این 49 زنجیره را به صورت اعتباری تأمین مالی کنیم.»
ساخت هر مترمربع خانه برای سازندهها چقدر آب میخورد؟
ایرج رهبر، نایبرئیس انجمن انبوهسازان تهران با رد ادعای کاهش 30درصدی قیمت مسکن به «شهروند» میگوید: «بسیاری از موارد طرحها و وعدهها برای کنترل قیمتها در بازار مسکن روی کاغذ باقی میمانند و هنوز هیچ جزییاتی در رابطه با نحوه حمایت دولت و سود تسهیلاتی که قرار است به تولیدکننده مصالح یا سازندههای خانه پرداخت شود، منتشر نشده و باید دید که آیا قرار است سقف اعتبارات دولت برای کنترل قیمتها و ایجاد رونق در ساختوساز افزایش پیدا کند یا به همان میزان قبل باقی بمانند؟» به گفته ایرج رهبر، درحال حاضر ساخت هر مترمربع خانه در تهران بهطور متوسط 3میلیون و 500هزار تومان برای سازنده آب میخورد و برخلاف آنچه تصور میشود، سازندگان از سرمایهگذاری خود در بهترین حالت 10 تا 15درصد سود میبرند. او همچنین ادامه داد: «درحال حاضر قیمت زمین 60درصد قیمت خانه را تشکیل میدهد و مهمترین فاکتور در بهای خانه را تشکیل میدهند.»
رانت برای سازنده یا کنترل قیمتها در بازار
البته کارشناسان اقتصاد مسکن بر این باورند که دولت به ازای تسهیلاتی که به سازندهها میدهد، باید روی قیمتها نظارت داشته باشد؛ چراکه اگر قرار باشد سازندگان مصالح خود را به صورت اعتباری دریافت کنند اما بازهم مسکن را به هر قیمتی که خود میخواهند عرضه کنند، دولت تنها یک رانتی برای آنها ایجاد کرده است.
اعلام آمادگی ترک برای ساختمانسازی در مناطق سیلزده
اما درحالی که میزان ساختوساز در کشور بشدت کاهش یافته و بسیاری از فعالان این صنعت از رکود بازار گله میکنند. رضا کامی، رئیس اتاق مشترک ایران و ترکیه از اعلام آمادگی ترکها برای ساختمانسازی در مناطق سیلزده ایران خبر میدهد. آیتاللهی در اینباره میگوید: «رکود سنگینی در اقتصاد ترکیه حاکم است و به دلیل بسیاری از فعالان صنعت ساختمانسازی بیکار هستند و به دنبال بازاری برای ورود و سرمایهگذاری هستند.»
چقدر خانه نیاز داریم؟
طبق آمار سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1395، تعداد واحدهای مسکونی در تصرف حدود 8.22میلیون واحد و تعداد خانوار حدود 2.24میلیون بوده که نشانگر کمبود قریب به 4.1میلیون واحدی مسکن در اینسال است. همچنین طبق طرح جامع مسکن وزارت راهوشهرسازی، با فرض رشد 2درصدی تعداد خانوار در سال طی بازه زمانی سال 1395 تا 1405 و افزایش تعداد خانوار از 24.2 به 29.5میلیون، حدود 5.3میلیون خانوار به خانوارهای موجود در کشور اضافه میشود. از اینرو تا سال 1405 کل نیاز به مسکن جدید درکشور حدود 6.67میلیون واحد مسکونی است.