شماره ۱۶۹۴ | ۱۳۹۸ چهارشنبه ۲۵ ارديبهشت
صفحه را ببند
دعوای چپ و چپ‌تر!

پس از پایان جنگ جهانی دوم، کمونیسم و مروج سیاسی آن یعنی اتحاد جماهیر شوروی به مسأله نخست دنیا تبدیل شد. اما وقتی دنیای غرب درحال تکاپو برای کشیدن ترمز این ایدئولوژی پرطرفدار -بین توده‌ها- بود، نخستین اختلافات در بین کشورهایی که حامل پرچم سرخ بودند، رخ نمود. درحالی‌که به نظر می‌رسید مرام کمونیسم به دلیل داشتن شعارها و راهکارهای روشن و مشخص باید دارای کمترین اختلاف دیدگاه‌ها بین طرفداران خود باشد، اما در عمل چنین نشد و بروز اختلافات جدی بین دو قدرت سربرآورده از خاکستر جنگ جهانی دوم یعنی شوروی و چین که از قضا هر دو به اردوگاه چپ تعلق داشتند، مشخص کرد که اگر تا دیروز دعوا، دعوای کاپیتالیسم و کمونیسم بود، امروز دعوا، دعوای «کی از کی کمونیست‌تره» است.
توقع استالین و نمکدان‌شکنی چینی‌ها
با تشکیل جمهوری خلق چین در‌ سال 1949 میلادی که با فرار ژنرال چیانگ کای‌شک ملی‌گرا به تایوان و تکیه زدن مائو تسه‌تونگ کمونیست بر صندلی رهبری چین همراه بود، بیشترین حظ را اتحاد جماهیر شوروی برد. دلیل خوشحالی شوروی یا به عبارت بهتر استالین این بود که مسکو کمک‌های قابل توجهی را در جریان جنگ داخلی چین به کمونیست‌ها ارایه کرده و حالا که مائو و یارانش موفق شده بودند، ملی‌گراها را به تایوان عقب برانند، انتظار داشت کمونیست‌های چینی خود را برای همیشه زیر بلیت برادر بزرگتر یعنی اتحاد جماهیر شوروی قرار دهند. اما این پنداری بود که با ورود نخستین هیأت دیپلماتیک جمهوری خلق چین به مسکو خیلی زود رنگ باخت. این هیأت نه‌تنها حامل پیام تشکر و انقیاد چینی‌ها در برابر روس‌ها نبود، بلکه با پیش کشیدن یکی از قدیمی‌ترین پرونده‌های اختلاف ارضی بین چین و روسیه، بازگشت مناطقی از کشورشان که در دوران امپراتوری چین به روسیه الحاق شده بود را خواستار شد.
دعوای تمام‌نشدنی خروشچف و مائو
مذاکرات بین پکن و مسکو درخصوص مناطق مورد اختلاف تا زمان مرگ استالین و انتخاب نیکیتا خروشچف به جانشینی او ادامه یافت. خروشچف پس از تکیه زدن به صندلی قدرت برای رفع کدورت با چین موافقت کرد یکی از مهمترین مناطق مورد اختلاف یعنی جزیره ژینبائو به چین مسترد شود. اما مائو طی یک گفت‌و‌گوی رسانه‌ای ادعاهای ارضی جدیدی را مطرح کرد، تا جایی که مدعی شد بخش‌هایی از سیبری نیز به چین تعلق دارد. نتیجه این‌که مصاحبه مائو روابط پکن و مسکو را به بدترین دوران خود رهنمون کرد. کار به جایی رسید که چین سیاست کاهش تنش با غرب را که خروشچف مبدع آن بود، به نوعی عقب‌نشینی از اصول کمونیسم قلمداد کرده و شوروی را به وا دادن در برابر امپریالیسم متهم کرد. این دعوای سیاسی-ایدئولوژیک تا سال‌های‌سال ادامه داشت، تا این‌که نهایتا 30‌سال پیش در چنین روزی، برابر 15 می ‌1989 میلادی، میخائیل گورباچف، رهبر وقت اتحاد جماهیر شوروی طی سفری به پکن پایان اختلافات با چین را به شکل رسمی اعلام کرد.


تعداد بازدید :  644