حسام مهدوی- شهروند| روز یکشنبه هفته جاری رئیس‌جمهوری لایحه بودجه ‌سال 94 را به مجلس برد و حالا باید منتظر بررسی نمایندگان درخصوص این سند مالی‌ سال آتی ماند، تا پس از تصویب نحوه برنامه‌ریزی کشور برای‌ سال 94 مشخص شود. جدای آنچه که توسط رئیس‌جمهوری مبنی بر ضد تورمی بودن بودجه و تلاش آن برای رهایی از وابستگی به نفت اعلام شد، دولت در بودجه 94 با چالش کاهش قیمت نفت مواجه بوده اما سعی کرده با منابع جایگزین، این کسری را جبران کند. «شهروند» برای بررسی زوایای مختلف لایحه بودجه گفت‌وگویی با «بیژن رحیمی‌دانش» کارشناس برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی و مدیرکل اسبق حقوقی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی انجام داده که در ادامه می‌خوانید.
به نظر شما لایحه بودجه 94 چه تفاوتی با بودجه ‌سال93 دارد؟
لایحه بودجه‌ سال آینده نسبت به‌ سال‌جاری تفاوت چندانی نکرده است و به اعتقاد من، دولت راهبرد درستی را برای بودجه پیشنهادی خود درنظر گرفته است. آنچه که از لایحه‌ سال 94 برمی‌آید، این است که ارقام کلی بودجه تغییر غیرمنطقی نسبت به ‌سال قبل نداشته و این نشان می‌دهد که دولت رویه منطقی و درستی برای بودجه ‌سال آتی در ذهن داشته است.
لایحه بودجه 94 براساس آنچه که پیش‌بینی می‌شد انقباضی بسته شده است؟
کلمه انقباضی این ذهنیت را ایجاد می‌کند که بودجه باید با کاهش همراه باشد، درحالی‌که خاصیت بودجه به‌دلیل این‌که مربوط به دخل و خرج و هزینه‌های کشور می‌شود با افزایش و رشد همراه است. اما در مواردی که لازم بوده دولت تا حد امکان سعی کرده از هزینه‌های غیرضروری بکاهد. علاوه بر آن در مواردی که نیاز به افزایش در بودجه بوده دولت این افزایش را منطقی و معقولانه انجام داده و نزدیک به عملکرد واقعی بوده است.
 با توجه به کاهش قیمت نفت رقم بودجه پیشنهادی عمرانی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا این رقم قابل‌تحقق است؟
بودجه عمرانی رشد قابل قبولی داشته است و با وجود این‌که درآمد نفتی کشور پایین آمده است اما دولت پولی را که مقرر بوده به صندوق توسعه ملی پرداخت شود درحد 20‌درصد نگه داشته تا از این طریق بتواند بودجه عمرانی را تأمین کند. عدم افزایش میزان واریزی دولت به صندوق توسعه ملی حدود دو تا سه‌میلیارد دلار را نصیب دولت می‌کند و مقداری از هزینه‌های پروژه‌های عمرانی را پوشش می‌دهد. علاوه بر آن دولت نرخ دلار را در بودجه‌ سال آینده 2850 تومان تعیین کرده که این افزایش نیز کمکی برای جبران کسری درآمدهای نفتی است. درآمد حاصل از نفت در بودجه‌ سال 93 حدود 778‌هزار‌ میلیارد ریال بود که در ‌سال آتی این رقم به 710‌هزار‌ میلیارد ریال تقلیل یافته است. این کاهش چندان تأثیرگذار نبوده و می‌توان از این طریق هزینه مربوط به پروژه‌های عمرانی را تأمین کرد.
دولت درآمدهای مالیاتی خود را در بودجه آتی بیش از22‌درصد رشد داده است. با توجه به رکودی که در اقتصاد کشور وجود دارد آیا این افزایش منطقی است؟
رشد 22‌درصدی درآمدهای مالیاتی دولت در لایحه بودجه 94 را نمی‌توان غیرمنطقی دانست، چرا که با توجه به فرار بالای مالیاتی که در کشور وجود دارد امکان تحقق این میزان از درآمد برای دولت وجود دارد. اما نکته‌ای که درخصوص ارقام بودجه مطرح است این‌که ارقام دولت کف نیست و مقداری دست بالا در نظر گرفته که اگر در صورت تغییر آن در مجلس درنهایت به آن رقمی که پیش‌بینی شده، برسد. دولت هم می‌داند که ممکن است آن رقمی که برای درآمدهای مالیاتی یا درآمدهای نفتی درنظر گرفته کاملا تحقق پیدا نکند، اما اگر این کاهش در حد 3 تا 4‌درصد هم باشد باز اهداف دولت در بودجه محقق خواهد شد. البته بنده معتقدم آنچه که دولت درخصوص خروج از رکود عنوان می‌کند درست است و مسئولان اقتصادی دولت مواردی که در مورد خروج از رکود اعلام کردند حقیقت دارد.
به اعتقاد شما لایحه بودجه 94 دارای چه نقاط ضعفی است؟
مواردی مانند تراز مالی یا واگذاری سهام شرکت‌های دولتی به بخش خصوصی کمی دور از ذهن است و به نظر می‌رسد در این موارد ارقام بودجه اندکی با واقعیت در تضاد است. اما این تفاوت آن قدری نیست که بتوان به کلیت بودجه ایرادی وارد کرد. برنامه‌ریزی در سطح کلان مسلما با ایراداتی همراه خواهد بود اما باید دید این ایرادات تا چه اندازه است و با توجه به جمیع موارد می‌توان گفت بودجه ‌سال 94 منطقی و عقلانی است.
بودجه تا چه اندازه ضد تورمی است؟
در کل آنچه که برخی می‌گویند دولت در مهار تورم ناموفق بوده درست نیست و به اعتقاد من دولت در این زمینه موفق عمل کرده است. اگرچه کنترل تورم زمان بیشتری می‌طلبد، اما عملکرد دولت در فرصتی که داشته موفقيت‌آمیز بوده است. هرچند هنوز جای کار بسیاری است اما باید در نظر داشت که با توجه به اقدامات دولت در جهت خروج از رکود، کنترل تورم نیز در سطح معقولی انجام شده است. اقدامات دولت در بودجه ‌سال آتی نیز در ادامه این رویه مناسب بوده و دولت سعی کرده با توجه به کاهش قیمت نفت واریز به صندوق توسعه ملی را افزایش ندهد تا تورم را کنترل کند.
لایحه پیشنهادی ‌سال 94 تا چه حد در راستای عدم وابستگی به نفت تدوین شده است؟
در یک زمانی قیمت نفت در بودجه 6 دلار بود. مسلما در این شرایط با نفت 6 دلار فاصله بسیاری داریم اما نباید فراموش کرد که در دولت قبل این رقم به بالاتر از 100 دلار هم رسیده بود. بنابراین بودجه ‌سال آتی در جهت رهایی از وابستگی از نفت، گام برداشته است هرچند در دولت قبل اقتصاد کشور به شدت وابسته به نفت بوده و رفع این وابستگی نیازمند زمان لازم است.
ظاهرا دولت فاز سوم هدفمندی را در لایحه بودجه 94 در نظر نگرفته است در این خصوص چه نظری دارید؟
هدفمندی یارانه‌ها در بودجه 94 تفاوتی با بودجه ‌سال‌جاری ندارد اما دولت باید سرانجام فکری اساسی برای یارانه‌ها بکند. ادامه این روند به نفع اقتصاد نیست و این‌که تمام اقشار جامعه از غنی تا فقیر از یارانه بهره‌مند شوند غیرمنطقی است. دولت باید در ابتدا مبلغی به میزان 10‌هزار تومان از یارانه کم کند و آن را به افراد نیازمند اختصاص دهد البته این موضوع نیازمند بودجه نیست و دولت می‌تواند در زمان مقتضی نسبت به آن اقدام کند.