یوسف اعتصامی را باید ازجمله نخستین اسپرانتودان‌های ایرانی به شمار آورد که علاوه بر نویسندگی و ترجمه، در کار نشر کتاب نیز بود. او نزدیک به 40 کتاب ترجمه کرده است که جلد نخست «بینوایان» ویکتور هوگو و «خدعه و عشق» فردریش شیلر از آن جمله‌اند. با این همه در تعریف و توصیف این ادیب تبریزی نخستین نکته‌ای که بدان اشاره می‌شود نسبت او با دخترش، یعنی پروین اعتصامی است؛ شاعره شهیر این مرزوبوم که 112‌سال پیش در چنین روزی، برابر 25 اسفند 1285 خورشیدی در تبریز به دنیا آمد و بیش از 35‌سال نزیست. پروین با نام اصلی رخشنده، فارسی و انگلیسی را نزد پدر ادیب خود آموخته و از همان پر قنداق نزد بزرگانی چون ملک‌الشعرای بهار و علی اکبرخان دهخدا تلمذ می‌کرد. شغل اصلی او کتابداری در کتابخانه دانشسرای عالی بود و در کنارش به سرودن اشعار نغز می‌پرداخت. از پروین اعتصامی تنها یک دیوان شعر مشتمل بر 606 اثر شامل مثنوی، قطعه و قصیده به جای مانده است. زادروز او به‌عنوان «روز بزرگداشت پروین اعتصامی» نام‌گذاری شده‌ است.