توضیح سازمان انرژی اتمی در مورد ابهامات یک گزارش درباره توافقات میان ایران و روسیه
در پی انتشار گزارشی در یک پایگاه خبری با عنوان آیا باید در برابر تعهدات هستهای داده‌شده به روس‌ها سکوت کرد؟ اداره کل دیپلماسی عمومی و اطلاع‌رسانی سازمان انرژی اتمی ایران در جوابیه‌ای به این پایگاه توضیحاتی را ارایه کرد.
به گزارش ایسنا در توضیحات سازمان انرژی اتمی آمده است:
1- گزارش تهیه‌شده در این پایگاه خبری درواقع فقط به بخشی از توافقات میان ایران و روسیه اشاره کرده و ناقص است. علاوه بر سندی که در این گزارش مورد ایراد واقع شده، سند دیگری تحت عنوان یادداشت تفاهم گسترش همکاری‌های صلح‌‌آمیز میان ایران و روسیه به امضا رسیده است که جزییات آن به‌طور دقیق مشخص است و ترجمه فارسی آن در سایت سازمان انرژی اتمی ایران در دسترس عموم قرار گرفته است.
2- سند اشاره‌شده در گزارش به امضای آقای دکتر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و سرگئی ولادیلنوویچ کرینکو رئیس شرکت روس اتم روسیه رسیده که در این گزارش به اشتباه سرگئی کیسلیاک رئیس روس اتم معرفی شده است. همچنین این سند به امضای دکتر احمدیان معاون نیروگاهی سازمان انرژی اتمی ایران و همتای روسی ایشان رسیده که این موضوع مغفول واقع شده است.
3- نویسنده به تعهد مادام‌العمر نیروگاهی روسیه برای تأمین سوخت نیروگاه‌های مورد اشاره در سند ایراد گرفته است درحالی‌که این موضوع نقطه قوت این قرارداد بوده و ارتقاء صنعت هستهای کشور و امنیت بهره‌‌برداری از نیروگاه‌های مذکور (در درازمدت) را تضمین مي‌كند. ضمن این‌که تعهد طرف روسی در تأمین مادام‌العمر سوخت هستهای نیروگاه‌های مذکور ناقض حق ایران در استفاده از منابع سوخت غیرروسی ازجمله سوخت تولید داخلی نيست. نکته مهم دیگری که در مطلب منتشره به آن اشاره نشده است امضاء همزمان یادداشت تفاهم همکاری در زمینه تولید سوخت نیروگاهی یا اجزاء آن در داخل خاک ایران است که می‌‌تواند موجب تقویت توانمندی داخلی در چرخه سوخت و ایجاد اطمینان بیشتر در امنیت تأمین سوخت نیروگاه‌های اتمی کشور شود.
4- در رابطه با بازگرداندن سوخت مصرف‌شده به روسیه، باید یادآور شد، سازمان انرژی اتمی ایران درحال حاضر در برنامه‌های کوتاه و میان‌مدت خود، طرحی برای بازفرآوری سوخت مصرف‌شده هستهای ندارد. دلیل این سیاست جنبه‌های اقتصادی و ایمنی مربوط به نگهداری از سوخت مصرف‌شده کشور است که درحقیقت نگهداری از پسماندهای دارای رادیواکتیو با تشعشع بالاست. توضیح این‌که کشورهایی که اقدام به بازفرآوری سوخت مصرف‌شده می‌کنند سرمایه‌گذاری بالایی در این زمینه کرده و همچنین پسماند بسیار زیادی دارند که انجام بازفرآوری را از نظر اقتصادی توجیه میکند.
5- هر کشور دارای تأسیسات هستهای مسئولیت‌هایی برعهده دارد که یکی از آن مسئولیت‌ها، مسئولیت مدنی است که درحقیقت تأمین خسارت شخص ثالث داخلی و خارجی است. این مسئولیت در کنوانسیون وین برعهده بهره‌بردار و کشور دارنده تأسیسات است. چنانچه ایران عضو این کنوانسیون بود نیازی به طرح چنین موضوعی در پروتکل نبود، توضیح این‌که اگر قرارداد ساخت نیروگاه بین ایران و هریک از کشورهای غربی نیز منعقد شود، باز هم مسئولیت مدنی برعهده کشور بهره‌بردار است. لازم به یادآوری است که پیوستن ایران به این کنوانسیون هم‌اکنون در دست بررسی بوده و چنانچه جمهوری اسلامی ایران به این کنوانسیون بپیوندد این بخش از پروتکل به خودی خود منتفی خواهد شد.
مسئولیت مدنی برای دارندگان صنعت در مقابل اشخاص ثالث، چیزی شبیه بیمه‌‌های شخص ثالث برای خودرو‌ها بوده و در وضع کنونی حقوق بین‌الملل این نوع مسئولیت را برعهده مالک گذاشته است، همان‌گونه که مسئولیت بیمه کردن شخص ثالث خودرو برعهده مالک است و راننده هیچ‌گونه مسئولیتی در قبال آن ندارد. همه کشورهای عضو کنوانسیون وین ازجمله کشورهای غربی باید این ملاحظات را رعایت کنند و درج ملاحظات مشابه در تفاهمنامه با آنها به لحاظ بین‌‌المللی ضرورت خواهد داشت. این نوع مسئولیت را در سطح بین‌‌المللی مسئولیت مطلق (absolute liability) می‌‌نامند.
6- لازم به توضیح است که بسته اسناد توافق‌شده با روسیه شامل پروتکل مذکور، یادداشت تفاهم در زمینه همکاری ایران و روسیه در زمینه تولید سوخت در خاک ایران و اسناد قرارداد دو نیروگاه پس از ماه‌ها مذاکرات سنگین و فشرده با هماهنگی نهادهای مسئول کشور ازجمله وزارت امور خارجه و معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری به گونه‌‌ای که منافع جمهوری اسلامی ایران را به نحو شایسته تأمین میکند، امضا شده است و این مهم در صورت مقایسه اسناد امضاشده ایران با روسیه و قراردادهای دیگری که روسیه با دیگر کشورها به امضا رسانیده به‌خوبی مشهود بوده و نشان از دقت نظر و توجه مسئولان کشورمان در انعقاد چنین قراردادهای مهم و راهبردی دارد.
در پایان پیشنهاد می‌‌شود چنانچه ابهامی از طرف آن رسانه محترم مطرح است قبل از انتشار مطالب از طریق طرح سوال و مشورت با مدیران این سازمان نسبت به رفع ابهام اقدام شود تا مطالبی که در اختیار خوانندگان قرار می‌‌گیرد از ایقان و انسجام بالا برخوردار باشد.