شهروند| شیوع ایدز در میان زنان با رفتار جنسی پرخطر و معتادان تزریقی، وضع بحرانی پیدا کرده. براساس آخرین بررسی‌ها، شیوع ایدز در جمعیت 15 تا 60 ساله کشور 15 صدم‌درصد است اما در بین معتادان تزریقی 15‌درصد و در زنان با رفتار جنسی پرخطر 5/4‌درصد است. حالا این یعنی بحران. چرا که وقتی شیوع ایدز در یک جامعه به 5‌درصد برسد، آن جامعه بحرانی است. این تنها بخشی از ماجرای پر پیچ و خم شیوع ایدز در کشور است. سخت بودن کنترل زنجیره ایدز و مشکلاتی که در اطلاع‌رسانی‌های آشکار و مستقیم وجود دارد، کار را پیچیده کرده. از یک سو آمار ابتلا درحال افزایش است از دیگر سو اما اقدام آموزشی ویژه‌ای هم صورت نمی‌گیرد. آمارهای مربوط به ایدز را علی اکبر سیاری، معاون بهداشت وزیر بهداشت روز گذشته وقتی در مراسم روز جهانی ایدز سخنرانی می‌کرد، اعلام کرد. او در همین مراسم از 3 برنامه ایران برای کنترل ایدز خبر داد که چهارمین آن هم در دست تدوین است.
سیاری به آمار 78‌میلیون نفری مبتلا به ایدز در دنیا اشاره کرد. «در‌سال 2013 و در بررسی‌های جهانی مشخص شد که 38‌درصد میزان موارد جدید ابتلا به ایدز کاهش یافته. 58‌درصد کاهش موارد ابتلای جدید در کودکان و 35‌درصد کاهش مرگ‌ومیر بوده است. دسترسی به درمان نیز 40‌درصد افزایش یافته است.»
میزان ابتلا به ایدز در ایران سیر صعودی دارد. این مهم‌ترین موضوعی است که نه‌تنها معاون بهداشت وزیر بهداشت که خیلی از فعالان این حوزه از تشدید آن نگران هستند. سیاری این را گفت و تأکید کرد که ایران با آهنگ جهانی در کنترل ایدز حرکت نکرده، همین هم باعث شده تا دچار عقب افتادگی در این زمینه شویم. با این همه سیاری گفت که در ایران هنوز اپیدمی گسترده‌ای از ایدز وجود ندارد. «اپیدمی به زمانی گفته می‌شود که سطح شیوع بیماری به یک‌درصد برسد. درحال حاضر حدود 15 صدم‌درصد جمعیت 15 تا 60‌سال کشور به ایدز مبتلا هستند، البته میزان شیوع این بیماری در برخی گروه‌ها بالاتر است. برای نمونه میزان شیوع این بیماری در معتادان تزریقی 15‌درصد و در زنان با رفتارهای پرخطر 5/4‌درصد است. گفته می‌شود اگر 5‌درصد ابتلای ایدز در جامعه‌ای وجود داشته باشد، آن جامعه به حد بحران رسیده که ما در این 2 گروه به بحران رسیده‌ایم.»
براساس اعلام سیاری، از کل مبتلایان به ایدز در دنیا 4/88‌ درصد را مردان و 6/11‌درصد را زنان تشکیل می‌دهند. «طبق این آمار ابتلای ایدز در زنان ایرانی کمتر است و زنان در جامعه ما پاک‌تر هستند.»
او در ادامه از کنترل روش انتقال ایدز از مادر به کودک هم خبر داد. «در دنیا تلاش بر آن است که انتقال از این روش را به صفر رساند. آمار این نوع انتقال در جامعه ما نیز زیاد نیست اما باید در این زمینه تلاش کنیم. به همین دلیل برنامه مراقبت از مادران باردار در 16 دانشگاه علوم پزشکی کشور آغاز شده است و به‌زودی به تمام دانشگاه‌ها گسترش خواهد یافت.»
او تعداد کل موارد ابتلا به ایدز در کشور را 28‌هزار و 663 مورد ثبت شده عنوان کرد. اما تخمین زده می‌شود که 85‌هزار مبتلا به این بیماری در کشور وجود داشته باشد. «اختلاف میان موارد شناسایی شده و کسانی که هنوز ناشناخته مانده‌اند، شکاف بزرگی است که باید رفع شود.»
سیاری به آخرین آمار ابتلا به ایدز در ایران اشاره کرد. «5/45‌درصد از انتقال ایدز به روش اعتیاد تزریقی، 8/26‌درصد به روش آمیزشی و 9/2‌درصد نیز به روش انتقال از مادر به جنین است.» او ادامه داد: «زمانی می‌گفتیم که انتقال ایدز از راه جنسی در کشور ما محدود است اما اکنون در ایران نیز مشابه دنیا این موضوع رخ می‌دهد. ما باید با رفتارهای پنهان برخورد کنیم. این برخورد با رفتار جنسی مخفی در جامعه اسلامی ما سخت است چرا که نمی‌توانیم آشکار صحبت کنیم. به همین دلیل باید بدانیم که چگونه در مورد این موضوع حرف بزنیم. سازمان‌هایی مانند آموزش و پرورش، رسانه‌ها و ... باید در این زمینه چاره‌اندیشی کنند.»
معاون بهداشتی وزیر بهداشت گفت: «کنترل زنجیره انتقال ایدز در ایران سخت است. باید تمرکز را روی مشاوره و آگاه‌سازی مردم قرار دهیم و مراکز تشخیصی را افزایش دهیم. اخیرا 11 مجموعه تخصصی آزمایشگاهی HIV در کشور راه‌اندازی شده است.» به گفته سیاری، لازم است لوازم و ابزار پیشگیری در اختیار گروه‌های پرخطر قرار گیرد چرا که 15 تا 20‌درصد معتادان تزریقی از سرنگ مشترک استفاده می‌کنند و سالانه تا 12 شریک و 8 نوبت از سرنگ مشترک استفاده می‌کنند. قدم بعدی برای زنان با رفتارهای پرخطر جنسی و شرکای آنهاست. باید در این زمینه نیز شرایط ایمنی فراهم شود که البته تبلیغ آن در جامعه ما سخت است. قدم بعدی هم در اختیار گذاشتن دارو برای بیماران است. هر بیمار 2‌میلیون تومان هزینه دارو دارد، این درحالی است که اگر بیماری مقاوم شده باشد، این هزینه‌ها به 5 تا 10 برابر افزایش می‌یابد. به همین دلیل دولت وظیفه دارد افراد مبتلا به ایدز را شناسایی کرده و تحت درمان قرار دهد.
عباس صداقت هم در حاشیه برگزاری مراسم روز جهانی ایدز صحبت‌هایی کرد. «40‌درصد از موارد ابتلا به ایدز در‌سال 92، از طریق روابط جنسی محافظت نشده، منتقل شده بود. یک سوم این مبتلایان هم زنان بودند. حالا افزایش ابتلای زنان به ایدز، به خاطر بارداری و تولد نوزادان مبتلا نگرانی‌ها را زیاد کرده.» به گفته رئیس اداره پیشگیری از ایدز وزارت بهداشت، الگوی انتقال ایدز تغییر کرده، الگویی که نقش محرک و روانگردان‌ها را بیش از گذشته پررنگ کرده. «برای این موضوع برنامه کاهش آسیبی وجود ندارد، درمان آن هم پیچیده است، بنابراین باید در این زمینه سرمایه‌گذاری بیشتری انجام شود.» صداقت از وزارت آموزش و پرورش می‌خواهد که برای بحث آموزش پای کار بیاید. «انتظار داریم همکاری‌ها بیشتر شود. از سوی دیگر این انتظار وجود دارد که هلال‌احمر سکوت خود را بشکند و از پتانسیل سازمان جوانان و این همه نیروی جوان داوطلب استفاده کند و برای پیشگیری و کنترل این بیماری پای کار بیاید. این مأموریت برای همه است. وزارت بهداشت تنها وظیفه تشخیص و درمان را دارد. انتظار داریم همه سازمان‌ها در پیشگیری از ابتلا به ایدز به ما کمک کنند.»