|  افسر افشار نادری|    جامعه‌شناس|

قطعا بین دوستی به معنای روابط دوستانه و هم‌افزایی در جامعه رابطه وجود دارد اما به این بستگی دارد که شما دوستی را چگونه تعبیر کنید. برای ایجاد دوستی و تعامل با دیگران باید اعتماد در جامعه باشد. در غیر این صورت نه دوستی و نه هم‌افزایی و انسجام نمی‌تواند شکل بگیرد. شما به مطب دکتر می‌روید اما وقتی او درباره بیماری ما تشخیص می‌دهد، می‌گوییم حتما باید نظر دو دکتر دیگر را هم بدانیم. وقتی می‌خواهید بلیت هواپیما بخرید، می‌گویید من اعتماد ندارم چند ‌درصد احتمال سقوط وجود دارد. در جامعه‌ای که اعتماد بین افراد وجود ندارد، نمی‌توانید در روابط دوستانه انتظار هم‌افزایی و همدلی داشته باشید. افراد باید به هم اعتماد داشته باشند تا بتوانند در مقابل هم خودگشودگی کنند و از مسائل و مشکلاتشان حرف بزنند. وقتی من این تردید را داشته باشم که ممکن است فردا از مطالبی که گفته‌ام سوءاستفاده شود، خواه‌ناخواه سعی می‌کنم مشکلات و رازهای خودم را با کسی مطرح نکنم. این رابطه دوستانه کاملا سمبلیک است و من فقط فکر می‌کنم که رابطه دوستی دارم درحالی‌که اصلا شکل نگرفته. پس درست است که دوستی منجر به هم‌افزایی و انسجام‌اجتماعی و بالا رفتن سرمایه اجتماعی می‌شود اما همه اینها تنها به شرط اعتماد و امنیت است که به وجود می‌آیند و اگر این اعتماد و امنیت نباشد، رابطه دوستی صوری است.
پیش‌نیاز به وجود آمدن چنین شرایطی این است که من از کلاهبرداری به صورت کاربردی استفاده نکنم. متاسفانه الان کلاهبرداری در جامعه کاربرد دارد و کسی که اینطور نباشد، زندگی‌اش نمی‌گذرد و کارش انجام نمی‌شود. پای دیگر این قضیه قانون است که بتواند نظم اجتماعی را برقرار کند تا همه‌چیز سر جای خودش قرار گیرد. چرا من نباید به دوست، همسر، فرزند و همسایه اعتماد کنم؟ زیرا من همه را دشمن می‌بینم و سعی می‌کنم در مقابل آنها نقاب بزنم که چیز دیگری را از من ببینند که فکر می‌کنند درست است درحالی‌که این نقاب پوست تن من نیست. پس نظم اجتماعی که زیربنای آن قانون است، باید شکل بگیرد و اجازه ندهد کلاهبرداری در جامعه امکانی برای پیشبرد کارها باشد و کسی که بتواند قانون را نقض کند، کارش را پیش ببرد. وقتی من می‌دانم شرایط جامعه اینطور است، به روابط دوستانه اعتماد نمی‌کنم و به جای آن کم‌کم به همه‌چیز شک می‌کنم. نظم و امنیت باعث می‌شود اطرافیانم را دوست ببینم و وقتی این دو مسأله به خطر بیفتند، من حس می‌کنم همه می‌خواهند سر مرا کلاه بگذارند بنابراین نمی‌توان توقع هم‌افزایی اجتماعی را در چنین شرایطی داشت.