بالگردها در روزهای نخست زلزله کرمانشاه مثل فرشتگان نجات بودند. وقتی بیشتر جاده ها و مسیرهای منتهی به مناطق زلزله زده به دلیل ترافیک و ازدحام خودروها مسدود شده بود و این مسأله امدادرسانی به منطقه را دشوار می کرد، بالگردها از راه رسیدند. با پرواز از روی جاده های پرترافیک به سرعت مصدومان و افراد آسیب دیده را به مراکز درمانی رسانده و کمی بعد نیز نقش بسیار موثری در توزیع اقلام امدادی در روستاها و مناطق صعب العبور ایفا کردند. فعالیت 10 فروند بالگرد هلال احمر و تلاش بی وقفه و فداکارانه خلبانان تا آخرین لحظه ای که امکان پرواز داشتند، درس آموخته های بسیاری به همراه داشت. آن خلبانان دلسوز اکنون بهترین راویان برای بررسی نقاط ضعف و قوت امدادرسانی هوایی در زلزله کرمانشاه هستند. در ادامه با جمعی از خلبانانی که در روزهای پرالتهاب زلزله کرمانشاه خدمات ارزنده ای به آسیب دیدگان زلزله ارایه کرده اند گفت وگو کرده ایم.

مدیریت جامع در ستاد بحران،  کلید حل مشکل
رضا امیری- خلبان بالگرد | مهمترین نقاط ضعف امدادرسانی هوایی در زلزله کرمانشاه، توزیع اقلام امدادی در مناطق زلزله زده بود. اگرچه این مشکل به تدریج برطرف شد و تمام اقلام مورد نیاز با تلاش و درایت امدادگران و خلبانان هلال احمر در اختیار زلزله زدگان در مناطق
صعب العبور روستایی قرار گرفت اما این نقطه ضعف در روزهای نخست را می توان معلول مشکلات و ناهماهنگی های دیگر دانست. به نظر می رسد ریشه چنین مشکلاتی در نبود برنامه جامع در ستاد مدیریت بحران است. اینکه نقش هر نهاد و سازمان در هنگام بروز حادثه ای با وسعت زلزله کرمانشاه به طور دقیق از پیش مشخص نیست.به عنوان مثال اگر در همان روزهای نخست زلزله، مسئولیت هر کدام از نهادها و واحدهای امدادی در پهنه کرمانشاه و مناطق آسیب دیده به طور دقیق مشخص می شد، تیم های امدادهوایی و بالگردها نیز با مشکل توزیع اقلام امدادی روبه‌رو نمی شدند و این موضوع سرعت و کیفیت امدادرسانی را نیز بیشتر و بهتر می کرد. اولین نتیجه منفی نبود چنین مدیریت جامعی در ستاد بحران، علاوه بر هدر رفت زمان و انرژی نیروهای امدادی و در نهایت کند شدن روند توزیع اقلام امدادی حتی با استفاده از بالگرد در روزهای نخست بود. این میان یکی از روش هایی که می تواند در حوادث احتمالی بعدی کاربردی باشد، تجهیز سامانه ای برای ارتباط هوایی با وسایل پرنده و نیز محل نشست و  برخاست وسایل پرنده در مناطق توزیع اقلام امدادی است. ضمن اینکه در چنین حوادثی اگر محدوده آسیب دیده به چند بخش تقسیم شود و در هر نقطه پد بالگرد حتی به ابتدایی ترین شکل ممکن ایجاد شود، تاثیر بسیار مثبتی در توزیع اقلام امدادی میان خانواده های آسیب دیده خواهد داشت. این مسأله با همراهی نیروهایی که امنیت محل فرود بالگرد و وسایل پرنده را حفظ می کنند، در نهایت موجب توزیع عادلانه تر اقلام امدادی میان خانوارها و نیز حفظ شأن و کرامت آنها خواهد شد. هرچند در زلزله کرمانشاه ورود 10 فروند بالگرد هلال احمر در روزهای نخست زلزله که توزیع اقلام امدادی را در روستاهای دورافتاده و صعب العبور به دست گرفتند، جو روانی بهتری در روستاها پس از توزیع نامناسب اقلام امدادی در یکی دو روز نخست حاکم شد.
پیش از حادثه مختصات منطقه بررسی شود
سید عباس ندایی- خلبان | پیش از شروع عملیات امدادی بالگردها، تمهیدات مناسبی اندیشیده شده بود. بالگردها آماده و پر از سوخت بودند و
چک های لازم را انجام داده بودیم. این تمهیدات همیشه لازم است و ما در زبان خودمان به آن«پری پلانینگ» می گوییم. اگر این آمادگی ها از قبل انجام نشود، یعنی دستگاه کامپیوترم آماده نباشد، وسیله پروازی ام مهیا نباشد یا سوخت کافی نداشته باشد و یا اگر مهندسانم آماده و با یکدیگر و من هماهنگ نباشند، قطعا به مشکل خواهیم خورد. در این زمینه ها اما هیچ مشکلی نداشتیم. چند ساعت پس از زلزله وقتی به سرپل ذهاب رسیدیم هنوز آفتاب نزده بود. در مسیر برگشت، اولین بیست و سه نفر مجروح را به بیمارستان امام رضا(ع) منتقل کردم. اما نقاط ضعفی هم در همان یکی دو روز نخست امدادرسانی بروز کرد. ما از یک طرف بالگرد را از چادر و اقلام امدادی دیگر پر می کردیم و در مسیر برگشت نیز مجروح می آوردیم. اما وقتی به سرپل ذهاب می رسیدیم گاهی به سمت بالگردها حمله می شد. یعنی انتظاماتی که بتواند امنیت محل فرود بالگردها را تامین کند بسیار ضعیف بود. حتی از سوی برخی از مردم به یکی دو فروند از بالگردها خسارت وارد شد. در روزهای اول و دوم و حتی روز سوم نیز امنیت خوبی در محل نشستن بالگرد نداشتیم. در این شرایط خطراتی نیز جان افراد را تهدید می کرد. اگر بالگرد روشن باشد و مردم هجوم بیاورند این وضعیت خطر ایجاد می کند. چون در دم بالگرد پره ای هست که دیده نمی شود. آمریکایی ها به آنunvisible killer  می گویند یعنی کشنده غیرقابل رویت. ما همه ترسمان این بود که مردم جلو بیایند و با آن برخورد کرده و از بین بروند. پس یکی از نقاط ضعف ما عدم تامین جانی خود نفرات و تامین حفاظت از پرنده ای بود که با آن پرواز می کردیم. برای توزیع عادلانه اقلام اما تصمیم گرفته شد از بلدچی استفاده کنیم. هر تیم یک بلدچی داشت. من اما چون بومی همین منطقه بودم نیاز به بلدچی نداشتم.دیگر همکاران که از شهرستان های مختلف آمده بودند بلدچی به همراه داشتند.با بلدچی بر فراز روستا پرواز می کردیم و در چنین شرایطی خودمان برآورد خسارت می‌کردیم. جاهایی بودند که اگر از طریق هوایی نمی رفتیم تا مدت‌ها اقلام امدادی به آنها نمی رسید. به عنوان مثال برآورد می کردیم میزان خسارت در کوئیک ها صد در صد است. برابر آن خسارت کمک هایمان را برایشان می ریختیم.  این کار تاثیر زیادی داشت چون وقتی اهالی می دیدند ما خودمان روی منطقه پرواز کرده و کمک رسانی می کنیم دیگر راه را نمی بستند. یک روز این کار را کردیم و از بالا مناطق را دیدیم. کمک ها را تخلیه کردیم و دیگر در سرپل هجوم مردم به سمت نیروهای امدادی و نقطه توزیع اقلام ایجاد نشد. بنابراین، این موارد باید از قبل پیش بینی شود. اگر در هر نقطه ای حادثه ای رخ داد از قبل یک بلوک بندی از منطقه هایمان داشته باشیم و مختصات منطقه را بررسی کنیم تا از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری شود.
تخلیه بار از ارتفاع چند متری خطرناک بود
عباس گودرزی -خلبان | وقتی مسیرها و جاده های روستاها و مناطق صعب العبور به هر دلیلی مسدود می شود، بالگردها نقش بسیار حیاتی در امداد رسانی به مناطق
 آسیب دیده ایفا خواهند کرد. مسأله ای که در روزهای نخست زلزله کرمانشاه به دلیل ترافیک شدید مسیرهای منتهی به مناطق زلزله زده بیش از پیش احساس شد. یکی از نقاط ضعفی که در روزهای نخست خودنمایی کرد، روند کند و نامناسب توزیع اقلام امدادی میان زلزله زدگان بود. در نتیجه در برخی روستاها، عده ای کمک های امدادی دریافت کرده و عده ای نیز از اقلام امدادی محروم شده بودند. اما حضور تیم امداد هوایی هلال احمر با 10 فروند بالگرد نتایج مثبت بیشتری در توزیع و رساندن اقلام امدادی به مناطق زلزله زده در پی داشت. در لحظات اولیه صبح 22 آبان به کرمانشاه اعزام شدم و از همان ساعات نخست نیز امدادرسانی به مناطق آسیب دیده آغاز شد. پس از انتقال مجروحین به مراکز درمانی که در دو روز نخست زلزله انجام شد، نوبت به توزیع اقلام امدادی در روستاها رسید. یکی از مهمترین نقاط ضعفی که در حوزه تخصصی ما وجود داشت، شرایط بسیار دشوار فرود در مناطق آسیب دیده برای بالگردها بود چون مردم عادی با  مکانیزم بالگردها و خطرات نزدیکی به محل فرود بالگرد آشنا نبودند. وقتی به یک روستا می رسیدیم و قرار بود پس از فرود در یک نقطه اقلام امدادی توزیع شود، جمعیت زیادی به سمت بالگرد هجوم آورده و حتی از بدنه بالگرد نیز بالا می رفتند. در چنین شرایطی هر لحظه امکان یک حادثه ناگوار و برخورد افراد با ملخ دم بالگرد وجود داشت. بنابراین یکی از بزرگترین چالش ها برای خلبانان فرود در مناطق آسیب دیده و توزیع اقلام بود. از طرفی نزدیک شدن بالگرد به ارتفاع دو یا سه متری زمین و تخلیه اقلام امدادی نیز می توانست برای مردم خطرناک باشد. معلوم نبود برخورد بسته های امدادی با افراد چه آسیبی به آنها خواهد زد. در نتیجه در آن شرایط دشوار بهترین تصمیم این بود که بالگرد را در نقطه ای مرتفع از روستا که امکان دسترسی کمتری به آن وجود دارد فرود آورده و اقلام امدادی را در آن نقطه تخلیه کنیم. این مسأله نیز تبعاتی داشت. بزرگ ترین آفت این شیوه اما هجوم افراد جوان تر به آن نقطه و جمع آوری اقلام توسط آنها بود که نتیجه ای جز توزیع ناعادلانه و نرسیدن اقلام به افراد کم توان در پی نداشت. پیشنهاد ما این است که در چنین مناطقی با همکاری نهادهای مختلف شهری، انتظامی و حتی هلال احمر، فضایی برای فرود بالگردها درنظر گرفته شود. محوطه ای مناسب برای فرود بالگرد که هزینه چندان زیادی هم ندارد می تواند از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کند. محصور بودن آن محوطه و حضور پررنگ امدادگران و نیروهای انتظامی نیز می تواند ضامن امنیت مردم، توزیع عادلانه اقلام امدادی و سرعت بیشتر در امدادرسانی هوایی شود. چرا که هجوم افراد عادی به نقطه فرود بالگرد، اخلال جدی در زمان بندی توزیع اقلام امدادی در روستاها
 ایجاد  می کند.