بابک مهدیزاده| شورای شهر چهارم رشت در 15ماه فعالیت خود 3 شهردار را تجربه کرده است. به عبارتی دو سرپرست و یک شهردار 9 ماهه. حال اعضای این شورا درصدد انتخاب چهارمین شهردار خود هستند تا رکوردی باورنکردنی را به ثبت برسانند. رکوردی که در کنار رکورد دیگر شهر رشت جاخوش خواهد کرد؛ رکورد هر‌سال یک شهردار برای رشت.
مقامات استانی چه می‌گویند؟
این آمار و ارقام و این رکوردهاست که مقامات استانی را وادار به واکنش‌هایی بعضا شدید و تند کرده است. آیت‌الله قربانی، امام‌جمعه رشت به اعضای شورای شهر تذکر داد که «شهردار بازیچه دست شورای شهر نیست و مردم نیز نباید بازیچه چند جوان تازه به دوران رسیده در شوراها باشند.» وی حتی از قوای‌مقننه و مجریه خواست که راهکاری ارایه دهند و اختیارات اعضای شورا را کنترل کنند. اینگونه بود که موج انتقادات به شورای شهری که هنوز نتوانسته شهردارش را انتخاب کند به اوج خود رسید. از مسئولان استانداری گیلان گرفته تا نمایندگان مجلس و سایر مقامات به نوبه خود شورای شهر رشت را نواختند. یکی از آنها عیسی مهدوی، فرماندار رشت بود که اداره شهر با سرپرست را روزمرگی خواند و گفت: «شهر از نظر حمل‌ونقل درون‌شهری قفل است. ساماندهی فضای سبز شهری، رودخانه‌های گوهرود و زرجوب، فضاسازی معابر و بسیاری از امور دیگر باید انجام شود. کوچه‌های فرعی پر از خودرو شده و این به دلیل ترافیک در سطح خیابان‌های اصلی است. طرح پارکینگ طبقاتی در رشت باید اجرا شود تا مرکز شهر نفس بکشد. شورا باید تمام این مشکلات را حل کند تا دوره بد مدیریت‌شهری جبران شود اما این مهم اتفاق نیفتاده و اعضای شورا خود را مشغول حاشیه کردند تا متن.»
اعضای شورا چه می‌گویند؟
با این هجمه وسیع انتقادی اما بازهم دو عضو شورای شهر رشت همچنان مصر به شهردار شدن هستند و این شاید از لطایف این شهر باشد که تمام شهر یکصدا از اعضای شورا انتقاد می‌کنند اما باز دو عضو شورا سخت در تلاش برای شهردارشدن هستند. رجبی ویسرودی و کاظمی، دو عضو شورای شهر هستند که سابقه اجرایی چندانی ندارند اما خیلی علاقه دارند که شهردار شوند. تلاش ما برای گفت‌وگو با این دو عضو شورا در فرصت زمانی که داشتیم به نتیجه‌ای نرسید اما توانستیم با بعضی از اعضای شورای شهر درباره نحوه انتخاب شهردار و موانعی که بر سرراهشان هست و انتقادات شدید مقامات استانی گفت‌وگو کنیم. اولین عضو شورا برای گفت‌وگو طبیعتا سخنگوی شورا بود. فرانک پیشگر، سخنگوی جوان شورای شهر رشت مهم‌ترین دغدغه اعضای شورا برای انتخاب شهردار را اینگونه توصیف می‌کند: «به‌‌دنبال شهرداری هستیم که مجبور نباشیم 3 ماه دیگر عزلش کنیم.» او مهم‌ترین مانع برای انتخاب شهردار را هم اینگونه توضیح می‌دهد: «متاسفانه چهره‌های ملی و شهری خوشنام داوطلب احراز این پست نمی‌شوند.» وی از نحوه انتخاب و عزل 9 ماهه شهردار قبلی توسط شورای شهر دفاع می‌کند و آن رفتار را نشانه وحدت اعضای شورا با یکدیگر در جهت آسیب ندیدن بیشتر شهر می‌داند. پیشگر همچنین شهردار شدن یکی از دو عضو شورای شهر را حتی باوجود انتقادات شدید مقامات ارشد استان بعید نمی‌داند. جمشیدی، رئیس سابق شورای شهر رشت اما نه‌تنها شهردار شدن یکی از دو عضو شورای شهر را بعید نمی‌داند که حتی به نوعی از کاندیدا شدن آنها دفاع هم می‌کند. او که اولین رئیس شورای شهر چهارم بود اما در انتخابات هیأت‌رئیسه چند ماه پیش صندلی‌اش را به کس دیگری واگذار کرد و به جایش اعضای نزدیک به او در شورا رئیس برخی از کمیسیون‌های مهم شدند همچنان از بعضی از دوستانش حمایت می‌کند: «توانایی عضو شورا برای عضویت در این نهاد که فرادست شهرداری است را مردم تأیید کرده‌اند. حال اگر این عضو شورا شایستگی‌ها و ویژگی‌های احراز پست شهرداری را داشته باشد هیچ منع قانونی برایش وجود ندارد. فقط باید مورد تأیید بقیه اعضای شورای شهر هم باشد. مگر این‌که دارای ویژگی‌های لازم چون سابقه مدیریتی و تحصیلاتی را نداشته باشد.» او هرگونه اخلال در مدیریت شهری را بدون داشتن شهردار رد می‌کند و معتقد است که «شهر بدون شهردار اداره نمی‌شود و الان هم شورا کسی را به‌عنوان سرپرست شهرداری گذاشته که وظایف شهردار را انجام می‌دهد. هیچ پروژه‌ای بلاتکلیف نیست. همه کارها بهتر از قبل انجام می‌شود. کاری نیست که در زمان آقای خلیلی انجام شده باشد و الان انجام نشود.» وی در پایان از اراده اعضای شورای شهر مبنی بر عدم توجه به نظر سیاسیون در انتخاب شهردار می‌گوید: «الان برای انتخاب شهردار حساسیت‌ها بیشتر شده است چون شهرداری باید انتخاب شود که 3 سال در این پست باقی بماند. پس طبیعی است که دوستان در تلاش باشند به یک اجماع حداکثری دست پیدا کنند و به دنبال گزینه‌ای هستند که سیاسیون معرفی نکرده باشند. یعنی مثل دوره قبل و انتخاب آقای خلیلی نباشد و شهرداری انتخاب شود که شورا صفر تا صد از وی حمایت کند و متصل به افراد بیرون از شورا نباشد.»
اما اسماعیل حاجی‌پور که مسن‌ترین عضو شورا است، نظری مخالف دو عضو دیگر شورا دارد. او انتقاد به اعضای شورا را حق دیگران می‌داند اما معتقد است که باید از خوبی‌های شورا هم گفت. او درباره انتخاب شهردار هم قاطعانه به دیگر اعضا توصیه می‌کند که شهردار را هرچه سریع‌تر انتخاب کنند وگرنه تا چند روز آینده خودش به همراه 7عضو دیگر شورا طی یک دو فوریت کسی را به‌عنوان شهردار انتخاب خواهند کرد. شهرداری که البته بنابه عقیده حاجی‌پور از خود اعضای شورا نباشد. چه آنکه او از مخالفان اصلی و جدی انتخاب عضو شورا به‌عنوان شهردار است به این دلیل که: «مردم به اعضای شورا رأی داده‌اند که در شورا بمانند نه این‌که شهردار شوند.»
نمایندگان چه می‌گویند؟
جعفرزاده، نماینده رشت در مجلس بعد از سخنان آیت‌الله قربانی، نماینده ولی‌فقیه در استان گیلان درباره دخالت قوه‌مقننه برای حل مشکل انتخاب شهردار توسط شورای شهر در گفت‌وگو با «شهروند» راه‌حلی ارایه می‌دهد: «حرف ما این است که عزل و نصب شهردار از حقوق شورای شهر برداشته شود و در مجلس به دنبال اصلاح قانون شوراها هستیم.»
وی می‌افزاید: «درمورد وضع شهرداری رشت چند نکته وجود دارد. اول این‌که شهردار باید آن‌قدر دقیق و حرفه‌ای انتخاب شود تا بتواند حداقل 3 تا 4سال بماند. به شهرهای دیگر نگاه کنید ببینید چند سال یک شهردار کار می‌کند. مثلا در مشهد چند‌سال است شهردار را عوض نکردند. در اصفهان 11سال است که یک شهردار کار می‌کند ولی در رشت عمر متوسط یک شهردار 9 ماه است. نکته دیگر این که اگر قرار است آقایان شورای شهر شهردار را عزل کنند، ابتدا یک شخص واجد شرایط و خوب را شناسایی و بعد همه روی آن اجماع کنند سپس شهردار فعلی را برکنار کنند. این طور نباشد که شهردار را بردارند و سپس دست روی چانه خود بگذارند و تازه فکر کنند که چه کار باید کنند. الان متاسفانه وضع طوری است که شهر ول شده است. شهردار نداریم آن وقت آقایان نشسته‌اند و تازه دارند دنبال شهردار می‌گردند که حتی روی آن اجماع هم ندارند. شهر شهردار ندارد. وقتی باران می‌آید تمام شهر را آب می‌گیرد، فاضلاب مشکل دارد، زباله‌ها را کسی جمع نمی‌کند، کسی در شهرداری نیست که به مردم جواب دهد. خود اعضای شورای شهر شهردار شدند. الان 4 عضو از اعضای شورای شهر می‌خواهند شهردار شوند. یکی نیست به اینها بگوید شما رأی‌تان را از مردم گرفتید تا شورای شهر شوید نه شهردار. آقایان وقتی می‌خواهند کاری انجام دهند از همه، نماینده مجلس، نماینده ولایت‌فقیه و... انتظار کمک دارند ولی بعد شورای شهر را یک جزیره مستقل برای خود عنوان می‌کنند که کسی حق ندارد در آن دخالت کند. ما که نماینده مجلس هستیم هر کاری که می‌خواهیم انجام دهیم با هماهنگی مردم و سایر ارگان‌ها انجام می‌دهیم. چون اعتقاد داریم در یک فضای تعامل و سازنده می‌توانیم فعالیت کنیم نه این‌که برای خود جزیره مستقل در نظر بگیریم. درحال‌حاضر قانونی را به تصویب می‌رسانیم تا نظارت عالیه بر عملکرد شورای شهر بیشتر شود كه از این مشکلات دیگر پیش نیاید.»
***
همه علیه یکی، یکی علیه همه. این دقیق‌ترین توصیف شرایط کنونی شهر زیبا و پراستعدادی چون رشت است. اکثر مقامات‌ارشد استان و شهر رشت به عملکرد اعضای شورای شهر رشت انتقاد دارند و آنها (به جز تعدادی اندک از اعضای شورا) نيز همه را متهم به دخالت در کار شورا می‌کنند. جالب آنکه دربین خودشان هم هیچ اتحادی دیده نمی‌شود. تابه حال گزینه‌های زیادی برای احراز پست شهرداری رشت معرفی شده‌اند اما همه در خفا و رایزنی‌های پشت‌پرده. هیچ گزینه رسمی تا به حال در جلسات رسمی شورا معرفی نشده است و هیچ فراکسیون بندی‌ای در شورا ثبات ندارد و یارگیری به هر دلیلی که باشد مدام تغییر می‌یابد. از این‌روست که هنوز هیچ فردی در شهر بزرگ رشت پیدا نشده است که بتواند دل تنها 8 عضو شورا را یکجا به دست بیاورد و شهردار رشت شود. نکته دیگر هم آنکه از شواهد اینگونه برمی‌آید که شهرداری که انتخاب می‌شود با رأی لرزان انتخاب می‌شود و صندلی‌اش هم لرزان خواهد بود. مگر آنکه در شورا معجزه‌ای رخ دهد و اتحادی حاصل شود. آیا می‌شود؟