| موسسه تحقیقات ، درمان و آموزش سرطان بنیاد امور بیماری‌های خاص |
در شماره گذشته تشخیص و شناسایی زودرس و مرحله بندی سرطان، عوارض جانبی شیمی درمانی و درمان های جایگزین و جبرانی در مورد سرطان معده به بحث گذاشته شد. در این شماره بعد درمان مورد توجه قرار می گیرد.
تکمیل درمان مي‌تواند هیجان‌انگیز و استرس‌آور باشد. باید با آرامي درمان را تمام کنید. با وجودی که نگرانی از عود و بازگشت بیماری وجود دارد و سخت است. این نگرانی از بازگشت در بین افراد مبتلا، بسیار شایع است مدت زمانی طول مي‌کشد که از بهبودی خود مطمئن شوید و ترس و نگرانی از بازگشت تسکین یابد.
پیگیری، مراقبت از بیماری
بعد از اتمام درمان، داشتن تمام جلسات پي‌جويي الزامي است. طی این جلسات، پزشکتان در مورد علایم بالینی بیماری، معاینات پزشکی و درخواست آزمايش‌هاي آزمایشگاهی یا تصویربرداری مثل سی.تی.اسکن یا عكس با اشعه x از شما سوال مي‌کند پي‌جويي برای بررسی عود و بازگشت یا انتشار سرطان در بدن صورت مي‌گیرد. همچنین عوارض جانبی درمان‌هاي خاص هم مورد مطالعه قرار مي‌گیرند. این زمان، بسیار مناسب است که سوالاتی که دارید از تیم مراقبتی و پزشکی خود بپرسید و در مورد مشکلاتتان صحبت کنید.
اکثر پزشکان مي‌خواهند که شما را هر 4 تا 6 ماه برای 3سال اول تشخیص و سپس سالانه ویزیت کنند. آزمايش‌هاي آزمایشگاهی و اسکن در هر نوبت ویزیت لازم نیستند ولی به این معنی است که عادات غذایی شما باید تغییر کند. احتمالا قادر نخواهید بود که مقادیر زیاد غذا در یک وعده مصرف کنید. تیم پزشکی به شما توصیه مي‌کند که با یک مشاور تغذیه مشورت کنید تا برنامه شما را تعدیل کند.
افرادی که تحت جراحی قرار گرفته‌اند، به‌ویژه اگر قسمت فوقانی معده برداشته شده، نیاز دارند که سطح خونی ویتامین‌هایشان به‌طور مرتب چک شود و ممکن است نیاز به دریافت مکمل‌هاي ویتامینی شامل تزریق ویتامین B12 داشته باشند (ویتامین B12 به‌صورت خوراکی موجود نیست) تقریبا تمام درمان‌هاي سرطان عوارض جانبی خود را دارند. بعضی از این عوارض هفته‌ها تا ماه‌ها طول مي‌کشد ولی بعضی دیگر پایدار هستند. در صورت داشتن هر علامت یا عارضه جانبی که شما را نگران و ناراحت مي‌کند براي مراجعه به تیم پزشکیتان درنگ نکنید.
ویزیت توسط یک پزشک جدید
گاهی اوقات بعد از تشخیص سرطان و درمان آن، شما مي‌فهمید که دوست دارید یک پزشک جدید را ملاقات کنید. بسیار مهم است که به پزشک جدیدتان، اطلاعات دقیق و جزیی از تشخیص و درمان بیماری‌تان ارایه دهید.
حتما اطلاعات زیر و یک نسخه فتوکپی از آنها را داشته باشید.
- فتوکپی از گزارش پاتولوژی از نمونه بیوپسی یا جراحی خود
- در صورت داشتن جراحی، یک کپی از گزارش عمل جراحی
- در صورت بستری در بیمارستان، خلاصه پرونده‌اي که هر پزشک زمان ترخیص به بیمار ارایه مي‌دهد.
- در صورتی که تحت رادیوتراپی قرار گرفته‌اید، خلاصه‌ای از نوع، دوز و مقدار اشعه، محل دریافت درمان و زمان آن را همراه داشته باشید.
- اگر تحت شیمي‌درمانی قرار گرفته‌اید، لیستی از داروها، دوز و مقدار آنها و زمان مصرف آنها را همراه بیاورید.
تغییر در شیوه زندگی هنگام و بعد از درمان
ابتلا به سرطان و درگیر آن بودن، مقدار زیادی از وقت و انرژی شما را مي‌گیرد ولی این زمان مي‌تواند فرصتی برای بازنگری به زندگی خود به روش‌هاي جدید باشد. ممکن است به این فکر باشید که چگونه در طول زمان سلامت خود را بهبود بخشید. بعضی از افراد این مرحله را هنگام درمان سرطان خود شروع مي‌کنند.
تصمیم‌گیری‌هاي سالم‌تر
قبل از فهمیدن این‌که سرطان دارید، در مورد شیوه زندگی خود فکر کنید. آیا کارهایی بوده که انجام داده‌اید و باعث شده که به سلامت شما ضرر وارد کند؟ ممکن است بیش از حد عادی غذا مي‌خوردید، سیگار مي‌کشیدید یا به مقدار کافی ورزش نمي‌کردید. از نظر احساسی ممکن است که احساسات خود را بروز نمي‌دادید یا ممکن است که به شرایط استرس‌زا اجازه مي‌دادید که بیش از حد ادامه داشته باشند. اکنون زمان مقصر دانستن و متهم کردن خود و داشتن عذاب وجدان نیست.
امروز مي‌توانید تغییراتی در زندگی ایجاد کنید که تأثیر مثبت آن بر کل زندگیتان باقی بماند و با این کار نه‌تنها احساس بهتری خواهید داشت، بلکه سالم‌تر هم خواهید بود. چه زمانی بهتر از اکنون، مي‌توانید از مزایای انگیزه‌دار شدن در نتیجه ابتلا به سرطان استفاده کنید. مي‌توانید با کار کردن روی مواردی که بیشترین نگرانی را در مورد آنها دارید و برایتان سخت‌تر است شروع کنید.
تغذیه و رژیم غذایی
داشتن تغذیه مناسب برای هر فردی بحث‌برانگیز است. این موضوع طی و بعد درمان سرطان معده، سخت‌تر هم مي‌شود. به‌عنوان مثال، درمان، اغلب درک مزه‌ها را مختل مي‌کند.
تهوع، از دست دادن اشتها و کاهش وزن ناخواسته ازجمله مشکلات دیگر هستند. همچنین بعضی افراد در این زمان بدون این‌که غذایی اضافه مصرف کنند، چاق مي‌شوند. این حالت ترسناک است اگر دچار کاهش وزن شده‌اید یا مشکلات چاقی هنگام درمان دارید، به‌خاطر داشته باشید که اکثر این مشکلات با گذشت زمان از بین مي‌روند. ممکن است از پزشک درخواست کنید که شما را به یک متخصص تغذیه یا فردی که اطلاعاتی در مورد نحوه ویزیت و کنترل عوارض بیماری تان دارد، ارجاع دهد. در این زمان مصرف حجم کم غذا هر 2 یا 3 ساعت یک‌بار مفید به‌نظر مي‌رسد.
همان‌طور که قبلا گفته شد، جراحی معده برای درمان سرطان، اغلب با ایجاد تغییرات درازمدت روی نحوه تغذیه شما تأثیر مي‌گذارد. متخصص تغذیه مي‌تواند کمک کند که الگوی تغذیه‌ای خود را تغییر دهيد. یکی از موثرترین و بهترین اقدامات بعد از درمان، جایگزین کردن موادغذایی سالم در رژیم غذایی است. بعد از شروع این تغییرات از اثرات مفید بعضی از این تغییرات ساده مثل افزایش تنوع و تعداد غذاهای سالم روی زندگی تان شگفت‌زده خواهید شد. سعی کنید روزانه 5 واحد میوه و سبزیجات تازه مصرف کنید. به‌جای شکر یا آرد سفید از تمام رده‌هاي غلات استفاده کنید. مصرف گوشت‌هاي پرچرب را محدود کنید. مصرف گوشت‌هاي فرآوری شده مثل سوسیس، کالباس و بیکن را قطع کنید. اگر برایتان ممکن باشد بهتر است تمام آنها را ترک کنید. فراموش نکنید که انواع تمرینات بدنی و ورزش منظم داشته باشید. ترکیب یک رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم به شما کمک مي‌کند وزن مناسب خود را حفظ کنید و پرانرژی‌تر بمانید.
استراحت، خستگی، کار و ورزش
خستگی، علامت شایع در افراد تحت درمان سرطان است. این حالت معمولا یک نوع معمولی خستگی نیست بلکه خستگی عمیقی است که با استراحت بهبود نمي‌یابد. برای بعضی افراد این نوع خستگی، معمولا مدتی بعد درمان ادامه مي‌یابد و آنها را از فعالیت‌هاي فیزیکی باز مي‌دارد. با این وجود، فعالیت بدنی مي‌تواند کمک کند که ضعف و خستگی کاهش یابد. مطالعات نشان مي‌دهند، بیمارانی که برنامه ورزشی متناسب با نیازهای شخصیشان دارند، از نظر عاطفی و فیزیکی، وضع بهتری داشته و بهتر مي‌توانند با بیماریشان کنار آمده و تطابق پیدا کنند. اگر بیمار هستید و طی درمان نیاز به ماندن در بستر دارید، بسیار طبیعی است که انتظار داشته باشید مقاومت بدنی، قدرت عضلانی‌شان، تناسب و آمادگی جسمانی در طول زمان کاهش یابد. فعالیت فیزیکی به شما کمک مي‌کند قدرت و محدوده طبیعی حرکت در عضلاتتان را به‌دست آورید و بدین ترتیب با خستگی و احساس ضعف و افسردگی که معمولا با احساس ناتوانی همراه است، مقابله کنید. هر برنامه فعالیت فیزیکی باید با شرایط شما مطابقت داشته باشد. یک فرد مسن که هیچ‌گاه ورزش و فعالیت بدنی نداشته، نمي‌تواند همانند یک فرد جوان 20ساله که 3 بار در سال تنیس‌بازی مي‌کند، باشد. اگر طی چند سال اخیر ورزش نکرده‌اید، مي‌توانید از همین الان به فعالیت‌هاي سبک مثل پیاده‌روی فکر کنید.
قبل از شروع فعالیت ورزشی با تیم مراقبتی خود مشورت کنید و نظر آنها را در مورد برنامه‌هاي فعالیتی خود بپرسید. سپس سعی کنید یک همراه برای ورزش خود پیدا کنید که هنگام ورزش تنها نباشید. حمایت خانواده و دوستان در شروع فعالیت فیزیکی جدید به شما انرژی تازه‌ای مي‌دهد و به سمت فعالیت سوق داده و تشویق مي‌کند.
اگر خیلی خسته هستید، باید فعالیت بدنی و استراحت خود را با هم متعادل کنید. استراحت کردن در زمانی‌که احساس خستگی مي‌کنید بسیار طبیعی است. این کار برای بعضی افراد که قبلا کل روز فعال بودند و کار مي‌کردند بسیار سخت است.
ورزش مي‌تواند سلامت فیزیکی و عاطفی شما را بهبود بخشد. تناسب قلبی - عروقی و قدرت عضلانی را افزایش مي‌دهد. باعث کاهش ضعف و خستگی، احساس اضطراب و افسردگی مي‌شود. در مجموع باعث مي‌شود خوشحال‌تر باشید و احساس بهتری داشته باشید. در درازمدت، ورزش باعث پیشگیری از بسیاری از سرطان‌ها مي‌شود.
توصیه مي‌شود جوانان حداقل یک فعالیت فیزیکی را به مدت حداقل 30 دقیقه، برای 5 روز یا بیشتر در هفته داشته باشند. کودکان و نوجوانان باید تشویق شوند که روزانه حداقل 60 دقیقه فعالیت فیزیکی پرانرژی و تحرک برای حداقل 5 روز در هفته داشته باشند.
توضیح در مورد سلامت عاطفی و احساسی
با خاتمه درمان، ممکن است خود را غرق در احساسات بیابید. این حالت در بسیاری از افراد رخ مي‌دهد.
ممکن است در مورد احتمال مرگ خود یا میزان تأثیر سرطان روی همسر یا ساير اعضاي خانواده فکر کنید.
با بهبودیتان و وقتی نیاز به ویزیت‌هاي پزشکیتان کمتر مي‌شود، نگرانی در مورد وقایع پیش‌بینی نشده ایجاد مي‌شود. کاهش ویزیت‌هاي پزشکی و ملاقات کمتر با تیم درمانی منشأ ایجاد اضطراب و استرس است. این یک زمان مناسب برای داشتن ساپورت اجتماعی و عاطفی، احساسی است.
شما به افرادی نیاز دارید که برای به‌دست آوردن آرامش و قدرت از آنها کمک بخواهید. حمایت به شکل‌هاي مختلف وجود دارد، خانواده، دوستان، گروه‌هاي حمایتی سرطان، گروه‌هاي معنوی و مشاوره‌های خصوصی. تقریبا هر فردی که مبتلا به سرطان است به شکلی از دریافت حمایت و پشتيباني بهره مي‌برد. آنچه برایتان بهترین است به شرایط و شخصیتتان بستگی دارد. بعضی افراد از بودن در گروه دوستان لذت مي‌برند ولی بعضی دیگر از صحبت کردن خصوصی با یک دوست نزدیک یا مشاور خود احساس آرامش مي‌کنند. منبع آرامش و قدرت شما هرچه باشد باید به آن دسترسی داشته باشید.
داشتن سرطان باعث مي‌شود احساس کنید خیلی تنها هستید. در این شرایط، واقع‌بینانه و درست نیست که تمام بار این کار را به تنهایی برعهده بگیرید. دوستان و اعضای خانواده‌تان احساس ناراحتی مي‌کنند اگر تصمیم بگیرید که آنها را وارد برنامه زندگی خود نکنید. سعی کنید به آنها و هرکس که فکر مي‌کنید مي‌تواند به شما کمک کند اجازه دهید که حمایت کنند. شما نمي‌توانید این موضوع را که مبتلا به سرطان هستید، تغییر دهید. آنچه مي‌توانید تغییر دهید شیوه زندگی تان برای کل زندگی است.
موارد جدید و تازه در سرطان معده
همیشه تحقیقاتی در زمینه سرطان معده درحال انجام است. دانشمندان به دنبال یافتن علل ابتلا و راه‌هایی برای پیشگیری از سرطان هستند و پزشکان نیز همواره به دنبال بهبود روش‌هاي درمانی هستند.
عوامل خطرساز
رژیم غذایی
تحقیقاتی که طی سال‌ها صورت گرفته‌اند به وضوح نشان داده‌اند که تفاوت در رژیم غذایی، عامل مهمي در ابتلا به سرطان معده در کل دنیاست. مطالعات اخیر در کشورهایی با میزان ابتلای پایین‌تر به سرطان معده، نشان داده‌اند که رژیم غذایی با گوشت‌هاي فرآوری شده بیشتر و میوه و سبزیجات تازه کمتر با افزایش ریسک سرطان معده مرتبط است. خوردن گوشت قرمز به‌طور متوسط دوبار در روز به‌نظر مي‌رسد که باعث افزایش ریسک ابتلا به سرطان معده مي‌شود. این احتمال در صورتی‌که گوشت سرخ شده باشد، افزایش مي‌یابد.
سایر عوامل مرتبط
تحقیقات اخیر پیشنهادکننده این هستند که بعضی از انواع هلیکوباکترپیلوری باعث ایجاد سرطان مي‌شود.
بعضی عوامل مرتبط با گروه‌هاي خونی روی احتمال تبدیل عفونت هلیکوباکترپیلوری به سرطان اثر مي‌گذارند. مطالعات بیشتری لازم است تا پزشکان تشخیص دهند چگونه از این اطلاعات برای بررسی افراد پرخطر جهت سرطان معده استفاده کنند.
روش‌هاي پیشگیری
شیمي‌درمانی پیشگیرانه به معنی استفاده از داروهای طبیعی یا شیمیایی برای کاهش ریسک ابتلا به سرطان است. دو رویکرد زیر برای جلوگیری از سرطان معده موثرند:
آنتی‌اکسیدان‌ها
این ترکیبات مي‌توانند مواد شیمیایی خاص در سلول‌ها را که به‌عنوان رادیکال آزاد شناسایی مي‌شوند، تخریب کنند. رادیکال آزاد مي‌تواند به قسمت‌هایی از ژن سلول آسیب بزند و باعث مرگ سلول یا سرطانی شدن آن شود. تحقیقات روی تأثیر بعضی مواد مغذی مثل ویتامین C، بتاکاروتن و ویتامین E که اثرات آنتی‌اکسیدان دارند، ادامه دارد. نقش آنها برای جلوگیری از سرطان معده هنوز ناشناخته است.
آنتی‌بیوتیک‌ها
پزشکان به دنبال یافتن این موضوع هستند که آیا استفاده از آنتی‌بیوتیک در بیماران مبتلا به عفونت مزمن هلیکوباکترپیلوری مي‌تواند از ابتلا به سرطان معده پیشگیری کند.
مرحله‌بندی سرطان
این روش برای درمان ملانوم و سرطان سینه استفاده مي‌شود. ابتدا پزشک یک ماده حاجب آبی رنگ و رادیواکتیو به داخل غده تزریق مي‌کند. ماده حاجب وارد غده لنفاوی که سرطان برای اولین‌بار در آنها شروع به رشد کرده و شناسایی شده، مي‌شود.
این نوع غدد لنفاوی را باید برداشت و از نظر سرطان مورد بررسی قرار داد. اگر آنها سرطانی نباشند، دیگر نیاز نیست تمام غدد لنفاوی برداشته شوند ولی اگر یک نمونه از غده، سرطانی باشد، تمام آن غدد لنفاوی باید برداشته شوند. برای درمان سرطان معده این رویکرد هنوز در مرحله کارآزمایی بالینی است و جهت استفاده عمومي و درمان استاندارد آماده نیست.
درمان
جراحی
در کشورهایی مثل ژاپن، پزشکان مطالعاتی روی استفاده از جراحی لاپاراسکوپیک برای برداشتن سرطان‌هاي کوچک معده انجام مي‌دهند. یکی از مزایای این نوع جراحی عدم نیاز به یک برش بزرگ روی شکم است. در نتیجه زمان بهبودی بعد از جراحی معمولا سریع‌تر است.
هنوز مشخص نیست که آیا این روش به خوبی روش درمان استاندارد موثر باشد. امروزه این روش به مقدار بسیار کم در آمریکا درحال انجام است.
شیمي‌درمانی
کارآزمایی‌هاي بالینی متعددی روی داروهای شیمي‌درمانی جدید یا درمان‌هاي ترکیبی درحال انجام هستند. همچنین مطالعات دیگری روی بهترین روش برای ترکیب داروها با سایر درمان‌ها در حال بررسی هستند.
هدف درمانی
داروهای شیمي‌درمانی روی سلول‌هایی که به سرعت تقسیم مي‌شوند موثرند. به همین دلیل آنها هم روی سلول‌هاي سرطانی و هم سلول‌هاي طبیعی اثر مي‌کنند ولی سلول‌هاي سرطانی ویژگی‌هایی دارند که آنها را از سلول‌هاي طبیعی متمایز مي‌کنند. در سال‌هاي اخیر، محققان داروهای جدیدی پیدا کرده‌اند که به‌صورت هدفمند روی این نقاط متفاوت سلول‌هاي سرطانی با سلول‌هاي عادی اثر مي‌کنند. این داروهای هدفمند عوارض جانبی مشابه شیمي‌درمانی ندارند.
ایمونوتراپی
درمان‌هایی که سیستم ایمنی بیمار را برای مقابله با سرطان معده تقویت مي‌کنند به‌صورت کارآزمایی بالینی درحال بررسی هستند.