شهروند| یکی از نخستین اقدامات دولت در روزهای پرالتهاب بازار ارز تعطیل کردن صرافی‌ها بود. طبق دستورالعمل دولت و بانک مرکزی در بازار پرنوسان ارز، خرید و فروش انواع ارز توسط صرافی‌ها متوقف شد و حتی صدور حواله‌های ارزی هم انجام نشد. بعد از نزدیک حدود 4 ماه دوباره مجوز لازم برای آغاز به کار صرافی‌ها صادر شده و بانک مرکزی دستورالعمل‌های جدید برای نحوه فعالیت آنها را هم صادر کرده است. حالا یکی از موارد مهم سیاست‌های جدید ارزی دولت، بازگشایی دوباره صرافی‌ها و آغاز به کار آنها بعد از ماه‌ها تعطیلی و کسادی است. براساس مصوبه دولت، تمامی صرافی‌های مجاز می‌توانند در چارچوب انجام معاملات خرد نسبت به خرید ارز به صورت اسکناس با رعایت مقررات ارزی، کار خود را از سر بگیرند. بر این اساس، فروش ارز توسط صرافی‌های مجاز صرفا بابت مصارف خدماتی و مسافرتی مطابق مقررات ارزی بانک مرکزی با ثبت مدارک و مستندات لازم امکان پذیر خواهد بود و آنها می‌توانند ارز را با یک‌درصد سود به فروش برسانند. ضمن اینکه صرافی‌ها در خرید ارز هیچ محدودیتی نخواهند داشت اما در فروش ارز احتمالا دارای محدودیت‌هایی خواهند بود. نکته مهم درباره آغاز به کار دوباره صرافی‌ها این است که آنها تنها با رعایت قوانین دولتی می‌توانند فعالیت کنند و در صورت تخطی احتمال پلمپ صرافی به دلیل فعالیت غیرقانونی وجود خواهد داشت.
برای چه نیازهایی به صرافی برویم؟
همزمان با آغاز فعالیت مجدد صرافی‌ها بانک مرکزی فهرستی از مصارف ارزی که صرافی‌ها را مجاز به فروش ارز کرده اعلام نموده است. جزییات خدمات صرافی‌ها به همراه مدارک مورد نیاز هر خدمت را در ادامه می‌خوانید.
1-فروش ارز به مسافران در صورت داشتن مدارکی مانند بلیت،گذرنامه و ویزا انجام خواهد شد.
2-دریافت ارز درمانی با ارایه پیش فاکتور برآورد مراکز درمانی خارج از کشور یا تأیید کتبی پزشک متخصص داخلی انجام می‌شود.
3-برای فعالیت‌های مطالعاتی و دانشگاهی درخواست متقاضی یا تأیید دانشگاه مربوطه ارز فروخته خواهد شد. همچنین برای دانشجویان و دانش‌آموزان هم در صورت ارایه صورتحساب دانشگاه یا تصویر کارت دانشجویی و دانش‌آموزی ارز فروخته می‌شود. همچنین بابت دریافت ارز برای ثبت‌نام در سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی یا چاپ مقالات علمی هم باید صورتحساب یا فاکتور نهادهای مربوطه ارایه شود. ضمن اینکه دریافت ارز برای ثبت‌نام در آزمون‌های بین‌المللی مانند TOEFLو IELTS هم نیازمند تاییدیه سازمان سنجش است.
4-دریافت ارز برای شرکت در نمایشگاه‌های خارج از کشور هم تأیید سازمان توسعه و تجارت الزامی است. همچنین برای پرداخت حق الوکاله وکیل خارجی هم باید صورتحساب موجود باشد.
5- افرادی که به دنبال استفاده از اشتراک شبکه‌های اطلاعاتی هستند باید صورتحساب‌های لازم را که به تأیید وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات رسیده به صرافی‌ها ببرند و ارز مورد نیازشان را تهیه کنند.
6-دریافت ارز برای انجام آزمایش‌های علمی و فنی، انتشار آگهی در خارج از کشور و دریافت گواهی بین‌المللی با درخواست متقاضی و ارایه مدارک مربوطه ممکن خواهد بود.کسانی هم که در خارج از کشور به دنبال خرید امتیاز پخش فیلم هستند برای خرید ارز باید از وزارت فرهنگ و ارشاد مجوز داشته باشند.
7- هزینه شرکت‌های هواپیمایی دولتی و غیردولتی، حقوق خدمه خارجی و حق بیمه شرکت‌های هواپیمایی ایرانی و سایر هزینه‌های ارزی با تأیید سازمان هواپیمایی کشوری میسر خواهد بود. دریافت ارز برای هزینه‌های شرکت‌های بیمه‌ای هم نیازمند تأیید بیمه مرکزی است.
8- شرکت‌های اعزام‌کننده زائران به عتبات عالیات و عمره مفرده با درخواست متقاضیان و تأییدیه سازمان حج و زیارت می‌توانند ارز تهیه کنند.
9- خرید ارز برای پرداخت حقوق و مزایای کارکنان خارجی شاغل در ایران با درخواست کارفرما و داشتن پروانه کار ممکن است. همچنین پرداخت حق و حقوق رانندگان حمل‌ونقل بین‌المللی با ارز هم در صورت داشتن گذرنامه، بارنامه و دفترچه خروج راننده انجام می‌شود.
10- دریافت ارز بابت پرداخت هزینه خدمات کنسولی سفارتخانه‌های خارجی ازجمله خدمات اخذ روادید هم با درخواست متقاضیان اتفاق می‌افتد.
11- تهیه ارز پرداخت هزینه‌های ارزی شرکت‌های مسافرتی و گردشگری هم با ارایه صورتحساب و تأیید انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی، هوایی و جهانگردی ممکن خواهد بود.
12- برای خرید ارز جهت پرداخت هزینه‌های حمل، ترانزیت و توزیع محموله‌های پستی بین‌المللی، ارایه صورتحساب و تأییده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات الزامی است.
13- خرید ارز برای تبدیل مانده ریالی ناشی از خرید اتباع خارجی هم با صورتحساب اولیه فروش ارز توسط جهانگردان و ارایه گذرنامه ممکن است.
تهیه مدارک دردسر جدید خرید از صرافی
سهراب اشرفی،کارشناس بازار طلا و ارز درباره تصمیم‌های جدید بانک مرکزی در مورد فروش ارز توسط صرافی‌ها به «شهروند» می‌گوید: «دستورالعمل‌های جدید که توسط بانک مرکزی ارایه شده سختی کار مردم را برای خرید ارز از صرافی‌ها افزایش داده است. واقعا در برخی از موارد تهیه این مدارک دشوار است مگر اینکه همه چیز به صورت صوری انجام شود و صرافی‌ها هم چندان در قید و بند این مسائل نباشند. درمجموع این دستورالعمل‌ها را منطقی نمی‌دانم؛ چون صرافی که یک اداره دولتی نیست که بخواهد نیرو استخدام کند و این همه مدارک و استعلام بخواهد. این کارها مربوط به ادارات دولتی است و صرافی‌ها چنین توانایی را ندارند. ضمن اینکه بانک مرکزی در این ماجرا توپ را به زمین صرافی‌ها انداخته و نباید انتظار ارایه چنین خدماتی را از جایی مثل صرافی داشته باشد چون با دستورات جدید نه‌تنها صرافی‌ها سودی نمی‌برند بلکه کارشان چندین برابر شده است.» اشرفی در ادامه با اشاره به تصمیمات بانک مرکزی می‌گوید: «متاسفانه بانک مرکزی ما سال‌هاست که در وضع آزمون و خطا به سر می‌برد و نمی‌تواند یک تصمیم دایمی بگیرد. دستورالعمل‌های ارایه‌شده کارشناسی نیست و بعید است که از طرف صرافی‌ها رعایت شود. ضمن اینکه صرافی‌ها در این زمینه‌ها کارنامه خوبی از خودشان به جا نگذاشته‌اند. همان موقع که فروش ارز با کارت ملی ممکن بود، برخی از صراف‌ها اقدام به اجاره کارت ملی و خرید ارز می‌کردند. به نظر من برای جلوگیری از هرگونه تخلف بانک مرکزی باید سامانه‌ای طراحی کند که مردم مدارکشان را در آن سامانه قرار دهند و بعد با مجوز بانک مرکزی به صرافی رفته و ارز بخرند.»