شهروند| سود سرمایه‌گذاری در ساخت‌وساز نزدیک به 20 تا 30درصد ریزش داشته است. این موضوع را بهروز ملکی، کارشناس بازار مسکن گفته است، اما آیا این به معنای آن است که دور سرمایه‌گذاری در ساخت‌وساز را خط بکشیم؟ همه ما وقتی پولی دستمان می‌آید با این سوال روبه‌رو می‌شویم که سرمایه به دست آمده را کجا سرمایه‌گذاری کنیم تا بیشترین سود را به دست بیاوریم. شاید یکی از مهمترین آموزش‌هایی که لازم است درنظر گرفته شود همین آموزش سرمایه‌گذاری است، اما اغلب ما وقتی به این فکر می‌افتیم که بهترین راه برای سرمایه‌گذاری چیست که پولی کسب کرده‌ایم و حالا باید این در و آن در بزنیم تا سرمایه‌گذاری با کمترین ریسک را داشته باشیم. سپرده‌گذاری، خرید ارز و طلا، خرید سهام، اوراق قرضه و خرید مسکن از محبوب‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها هستند که در این بین بخش مسکن همواره از محبوبیت بیشتری بین ایرانی‌ها برخوردار بوده، اما برخی از اقتصاددان‌ها معتقدند سوددهی در این بازار هم با افت زیادی روبه‌رو شده است.
تغییر الگوی مصرف مسکن در دهه 90
مسکن از دیرباز به‌عنوان یک دارایی باارزش مورد توجه افراد جامعه بوده است. خانواده‌ها حاضرند هر مدل قسط و وام و بدهی را به جان بخرند تا بتوانند سرپناهی برای خود فراهم کنند. مسکن برخلاف اغلب بازارهای سرمایه‌گذاری مثل سکه، ارز و سهام افت‌وخیز و نوسان کمتری داشته است، به همین دلیل هم همواره از اقبال بیشتری برخوردار بوده، اما گاهی هم پیش آمده که نرخ رشد مسکن منفی و از بقیه بازارها کمتر بوده است. در دهه‌های گذشته مسکن ازجمله سرمایه‌گذاری‌هایی بوده که سود سرشاری را به سرمایه‌گذاران خود ارایه می‌کرده، اما در دهه 90 اوضاع تغییر کرد. یکی از کارشناسان اقتصادی با مطرح کردن دلایلی مانند کاهش ازدواج ادعا کرده سود سرمایه‌گذاری در مسکن کاهش شدیدی داشته است.
کاهش ازدواج عامل کاهش اقبال به مسکن
در دهه‌های 70 و 80 سرمایه‌گذاری در بخش مسکن و انبوه‌سازی به حداکثر سود خود رسید. بهروز ملکی، اقتصاددادن و کارشناس مسکن مدعی شده سرمایه‌گذاران واحدهای مسکونی باید انتظارات خود را از سرمایه‌گذاری در بخش مسکن تعدیل کنند و دیگر خبری از سودهای کلان دهه‌های قبل نخواهد بود: «سرمایه‌گذاران واحدهای مسکونی که در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ به حاشیه سودهای بالا عادت کردند، به تدریج از اوایل دهه ۹۰ به این باور رسیدند این بازار تغییر کرده و انتظارات خود از سود را تعدیل کردند. در سال 96 با ورود بازار مسکن تهران به اپیزود رونق، رشد قیمت مسکن پس از چهار سال، از نرخ تورم عمومی پیشی گرفت. با این حال سرمایه‌گذاران بخش مسکن نباید انتظاراتشان از سودآوری، مانند دوره‌های رونق پیشین باشد.» این کارشناس مسکن معتقد است کاهش ازدواج یکی از مهمترین دلایل کم شدن سود سرمایه‌گذاری در ملک است: «افرادی که در گذشته در بخش مسکن سرمایه‌گذاری می‌‌کردند، با توجه به کمبود مزمن از سمت عرضه و همچنین با لحاظ حجم عظیم تقاضا ناشی از متولدین دهه‌های 50 و 60 با بازار تضمین‌شده برای واحدهای مسکونی مواجه بودند و عملا سرمایه‌گذاری در بخش مسکن، یک سرمایه‌گذاری کم‌ریسک با بازدهی بالا بود. اما درحال حاضر دیگر تعداد ازدواج‌ها مانند گذشته نیست. ضمن این‌که پیش‌بینی می‌شود تعداد ازدواج‌های امسال نسبت به سال 89 با کاهش 50درصدی مواجه باشد.ضمن این‌که این مسأله مختص خریداران مسکن نبوده و سازندگان مسکن را نیز شامل می‌شود. کاهش نرخ تنزیل از 30 به 20درصد در امکان‌سنجی اقتصادی پروژه‌های ساختمانی طی سالیان اخیر، در همین راستاست.»
دور سرمایه‌گذاری در ساخت‌وساز را
خط نکشید
با این وجود همچنان به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاری در مسکن از سایر سرمایه‌گذاری‌ها اطمینان‌بخش‌تر است. این احتمال می‌رود که سود در بخش مسکن کمتر از دهه‌های قبل باشد، اما آمارها نشان می‌دهند مردم ایران کماکان به سرمایه‌گذاری در مسکن بیشتر اطمینان دارند. یکی از کارشناسان املاک درباره کاهش سود سرمایه‌گذاری در مسکن به «شهروند» می‌گوید: «واقعیت این است که نه‌تنها در بخش مسکن بلکه در همه ابعاد سوددهی کاهش یافته و مردم هم دیگر به اندازه گذشته رغبت به سرمایه‌گذاری ندارند، چون پول زیادی هم برای خرید ملک ندارند. البته همچنان اغلب مردم خرید ملک را به جای خرید سکه یا ارز ترجیح می‌دهند، چون ریسک در این بخش کمتر است و شاید شما سود زیادی نصیبتان نشود، اما این احتمال هم وجود ندارد که ناگهان بخش اعظمی از سرمایه‌تان از دست برود. هرطور که حساب کنیم خرید آپارتمان به‌صرفه‌تر است و با توجه به رکود شدید در تولید و واردات و صادرات، اغلب مردم خرید ملک را به سایر سرمایه‌گذاری‌ها ترجیح می‌دهند. البته در مجموع سرمایه‌گذاری در تمام بخش‌ها کم شده، چون پولی در دست مردم نیست، ولی با این حال باز هم خرید خانه برای اغلب افراد در اولویت قرار دارد.» براین اساس اغلب کارشناسان املاک، انبوه‌سازی، خرید ملک کلنگی و سرمایه‌گذاری در جنوب شهر را به افرادی که می‌خواهند در بخش املاک سرمایه‌گذاری کنند، پیشنهاد می‌دهند.