|  فاطمه اشرفی|   رئیس انجمن حمایت  از زنان و کودکان پناهنده (حامی)|
 اگر جریان رفت‌و‌آمد و مهاجرت افغان‌ها در ايران را مطالعه كنيم، شاهد مهاجرت‌های فصلی افغان‌ها در طول تاريخ هستيم. ما می‌‌دانيم که این فرازونشیب‌ها همواره وجود داشته و همیشه هم با شاخص‌های اقتصادی و سیاسی در ارتباط بوده است. آمارهای دهه 50 ما نشان می‌دهد که نزدیک به ۴۰۰‌هزار کارگر افغان در ایران کار می‌کردند، کارگرانی که به صورت مهاجران فصلی، مقطعی و کوتاه‌مدت وارد ایران شده بودند. همزمان با انقلاب، وقتی پروژه‌های عمراني در كشور  متوقف می‌شود، خیلی از افغان‌ها به کشورشان بازمی‌گردند. واقعیت این است که هر زمان اوضاع در افغانستان نگران‌کننده می‌شود، موج مهاجرت افغان‌ها به ايران را شاهد بوده‌ايم. ما تاکنون سه موج مهاجرتی بزرگ در ارتباط با افغان‌ها داشته‌ایم. یکی زمانی است که افغانستان به اشغال روس‌ها در آمده بود، موج دوم زمانی بود که حمله طالبان شروع شد و موج سوم هم مربوط به 15، 16‌سال اخیر است که با وجود تشکیل دولت انتقالی به دلیل مشکلات اجتماعی و اقتصادی این مهاجرت‌ها شکل گرفت؛ یعنی در این سال‌ها نه‌ تنها مهاجرت‌ها کاهش پیدا نکرد بلکه ما شاهد موج مهاجرت، گروه‌های اجتماعی و قومی مختلف بوده و هستيم. الان به‌ طور متوسط بین 2000‌ تا 2500 نفر از مرزهای افغانستان روزانه وارد کشور می‌شوند که بیشترین دلیل مهاجرت مسائل اقتصادی است. در حال حاضر افغانستان کشوری است که زیرساخت اقتصادی ندارد و غیر از شهرهای بزرگ مثل کابل و هرات، سایر مناطق هنوز درگیر مسائل توسعه و زیرساختی نشده‌اند. بنابراین در این شرایط مهاجرت برای افغان‌ها ضروري و اجتناب‌ناپذير مي‌شود. در چند روز گذشته، با آماری که من از مسئولان گرفتم، متوجه شدم که مسأله بازگشت افغان‌ها چندان ملموس نبوده است. اغلب کسانی که در حال بازگشت به کشورشان هستند، در ایران اقامت غیرقانونی و غالبا هم ورود غير قانوني داشته‌اند.حالا هم تمركز بازگشت روي مهاجران فصلي و اقتصادي است از این رو مسأله دلار و وضع ارزی بشدت آن را تحت‌ تأثیر قرار داده است و البته این بازگشت هم بازگشت پایداری نیست. در حال حاضر، بر اساس آمار ۸۹۰‌ هزار افغانستانی کارت اقامت دارند و این افراد به ‌عنوان پناهنده از سوی سازمان ملل حمایت می‌شوند؛ یعنی برای بازگشت به کشورشان ترس و واهمه دارند و دنبال اقامت دایمی در ایران هستند. دراین میان بین ۶۰۰ تا ۶۵۰‌ هزار نفر هم پاسپورت دارند. بر اساس سرشماری‌ها بین دو تا دو ونیم‌میلیون نفر هم با مدرک اقامت در ایران زندگی می‌کنند و وزارت کشور همین میزان را برای افرادی اعلام می‌کند که بدون مدرک در کشور زندگی می‌کنند، یعنی نزدیک به ۵‌میلیون افغان در ایران هستند که اغلب آنها مهاجران مناطقی هستند که در آن بحران سیاسی و امنیتی جدي وجود ندارد.