تهمینه انصاری| پس از چندین دهه جنگ، تشدید فعلی درگیری‌ها و ناامنی رو به رشد مانع از دسترسی مردم افغانستان به کمک‌های بشردوستانه و خدمات ضروری می‌شود. در شرایط ناپایدار فعلی، غیر نظامیان بیشترین تلفات و غرامت درگیری‌های درازمدت را در افغانستان پرداخت می‌کنند. از اکتبر 2017، نیازهای بشردوستانه مرتبط با درگیری‌ها، بارش باران حتی کمتر از حد متوسط و دمای بالاتر از میانگین به کاهش قابل توجه عمق برف سطح زمین، جریان رودخانه‌ها، سطح آب در سدها، سفره‌های آب و کاهش رطوبت خاک منجر شده است. این شرایط منفی و برگشت‌ناپذیر فصل زمستان 2018-2017 را تحت ‌تأثیر قرار داده و انتظار می‌رود که بهار و تابستان 2018 نیز تحت‌ تأثیر منفی آن قرار بگیرد. بارش انبوه فصل از فوریه 2018 در بیشتر مناطق پایین‌تر از سطح متوسط و در بعضی از حوزه‌های رودخانه‌ها با کمترین میزان برف گزارش شده است. در طول ماه‌های مارس و آوریل بارش‌های متوسط (100-50 میلیمتر) و بارش سنگین (300 تا 200 میلیمتر) در مناطق مرکزی، شمال غربی و بخش شرقی کشور رخ داده است. با این حال کمبود بارش انبوه فصلی در اکثر مناطق، به‌ویژه در مناطق شمال و جنوب غربی کشور، قابل توجه است. با وجود افزایش بارندگی در ماه‌های مارس و آوریل، تخمین‌های اولیه از گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد که سطح کشت‌شده برای گندم دیم کمتر از سال گذشته است که این خود منعکس‌کننده شرایط خشک خاک و استفاده از مناطق توسعه‌یافته برای چرای دام است.

افزایش طول مدت خشکی

تأثیر کلی کمبود آب بر کشاورزی از طریق باران، آبیاری زمین‌ها و دامداری خواهد بود. بر اساس تصاویر ماهواره‌ای و تجزیه و تحلیل داده‌ها توسط برنامه‌های مدیریت اطلاعات و برنامه‌های عملیاتی معادن و شبکه‌ سیستم هشداردهنده قحطی، همراه با مشاهدات سازمان غذا و کشاورزی و برنامه جهانی غذا، این کمبود آب می‌تواند بر 2‌ میلیون نفر از جمعیت روستایی در 20 ولایت که شغل اصلی آنها کشاورزی، دامداری و یا به نحوی مرتبط با کشاورزی برای تأمین امنیت غذایی و معیشت آنها هستند، تأثیر بگذارد. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که متوسط بارش تا میانگین بارش برای هفته‌های باقیمانده فصل بهار خواهد بود. در کنار کمبودهای بارش، پیش‌بینی کمتر از حد متوسط نشان از فراوانی طوفان‌های واردشده به منطقه دارد که باعث افزایش طول مدت خشکی شده و می‌تواند تأثیر مخرب بیشتری بر تولید محصولات کشاورزی بگذارد.

اقدامات صلیب‌سرخ و هلال‌احمر

جمعیت هلال‌احمر افغانستان از زمان شروع خشکسالی بر کشور نظارت کامل دارد. این جمعیت ملی با همکاری اداره ملی مدیریت بحران افغانستان، وزارت بهداشت و بخش کشاورزی و امنیت غذایی از هفته آخر آوریل بر وضع کشور ناظر بوده است. دفتر مرکزی جمعیت ملی هلال‌احمر افغانستان از تمام 34 شعبه استانی خود خواسته است تا گزارش‌های اولیه خود را در رابطه با وضع خشکسالی ولایت‌های مربوطه ارایه دهد. مرکز کنترل هماهنگی عملیات در سطوح مرکزی برای هماهنگی با ذینفعان مربوطه و به‌روزرسانی منظم وضع به کار گرفته شده است. بر اساس شرایط و درخواست کمک از سوی دولت افغانستان در هفته اول ماه می، هلال‌احمر افغانستان خواستار برگزاری نشست با شرکای نهضت در کشور شد و به آنها درخصوص شرایط خشکسالی حاکم در این کشور توضیح داد. پس از آن، هلال‌احمر افغانستان تصمیم گرفت عملیاتی با هدف ارایه کمک‌های بشردوستانه در بدترین مناطق آسیب‌دیده ارایه دهد. تیم عملیاتی هلال‌احمر در حال حاضر یک برنامه پاسخگویی 6 ماهه برای پوشش 6 ولایت آسیب‌دیده به راه انداخته است. این برنامه، نیازهای کلیدی در زمینه تغذیه، امنیت غذایی و معیشت، آب‌وفاضلاب، پناهگاه‌های اضطراری و غیر غذایی را با تهیه 2000 بسته غذایی پوشش خواهد داد. برنامه پاسخگویی هلال‌احمر افغانستان با همکاری نزدیک خود با مقامات افغانستان، همه بخش‌های هلال‌احمر افغانستان، فدراسیون بین‌المللی جمعیت‌های صلیب‌سرخ و هلال‌احمر و مباحث اولیه با کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ و شرکای نهضت در کشور آغاز شده است. فدراسیون بین‌المللی جمعیت‌های صلیب‌سرخ و هلال‌احمر با هماهنگی منظم و ارتباط با هلال‌احمر افغانستان و شرکای نهضت در مورد وضع خشکسالی و برنامه پاسخگویی هلال افغانستان همکاری می‌کند. فدراسیون، کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ و جمعیت‌های ملی شریک با حضور در این کشور، در بعضی از نشست‌های آماده‌سازی و پاسخگویی به میزبانی هلال افغانستان شرکت کرده‌اند. تجزیه و تحلیل وضع حاکم بر امنیت کشور و دسترسی هلال افغانستان به مناطق آسیب دیده باید مورد توجه ویژه‌ای قرار گیرد.

افزایش مهاجرت

محصولات دامداری منبع اصلی غذا و درآمد برای کشاورزان آسیب‌پذیر به‌خصوص زنان سرپرست خانوار محسوب می‌شود. از آنجا که مردم با وجود بحران آب و علوفه، در نگهداری دام خود با مشکل روبه‌رو می‌شوند، تولید دام کاهش یافته و قیمت فروش دام از اکتبر 2017 به‌ طور متوسط بین 20 تا 30‌درصد کاهش یافته است. همزمان فرصت‌های شغلی مرتبط با کشاورزی نیز کاهش یافته است و با افزایش مهاجرت کارگران روستایی کاهش دستمزدهای گاه به گاه در سراسر کشور به بار آمده است. عدم برداشت و یا برداشت محدود و کاهش تولید دام به ناامنی غذایی و کاهش درآمد برای خانواده‌هایی که زندگی آنها وابسته به کشاورزی است، منجر شده است. نظارت بر وضع فعلی باید سریعا آغاز شده و در طول زمستان 2018 نیز ادامه یابد تا از مهاجرت به خاطر سوءتغذیه جلوگیری شود. آخرین آمار منتشره در تاریخ یک می از بخش کشاورزی و امنیت غذایی نشان می‌دهد که حدود 1.9‌میلیون نفر در 20 ولایت (بلخ، فاریاب، جوزجان، سمنگان، دایکندی، سرپل، بدخشان، بغلان، کندز، تخار، نورستان بدخشان، فراه، غور، هرات، هلمند، قندهار، نیمروز، اروزگان و زابل) تحت‌ تأثیر خشکسالی قرار دارند. بادغیس، بلخ، فاریاب، جوزجان، هیلمند، نیمروز، اروازگان، کوبودو، تخار، هرات، غور و فراه از بدترین ولایت‌های آسیب‌دیده هستند. جمعیت این ولایت‌ها تحت تأثیر خشکسالی هستند و به احتمال زیاد نیاز به حمایت در زمینه تغذیه و امنیت غذایی، آب و فاضلاب، پناهگاه‌های اضطراری و غیر غذایی دارند.

نیاز حفاظت از دام و کشاورزی

دولت افغانستان در اواسط آوریل 2018 از جامعه جهانی درخواست حمایت کرده است. یک کمیته فنی شامل وزارت توسعه و رفاه روستایی، وزارت کشاورزی، آبیاری و دامداری، وزارت صحه عامه (بهداشت عمومی)، اداره ملی مدیریت بحران افغانستان، جمعیت هلال‌احمر افغانستان، دفتر هماهنگی امور انسانی سازمان ملل متحد، بخش کشاورزی و امنیت غذایی، بخش آب، بهداشت و نظافت و تغذیه برای برنامه پاسخ دقیق ایجاد شده است. با توجه به داده‌های موجود و مشاهدات میدانی، نیاز حفاظت از دام و کشاورزی در سراسر کشور گسترده شده است. اواسط آوریل، دولت استمداد 100‌میلیون دلاری برای حفاظت دو ماهه از دام در زمینه علوفه و تغذیه و تقاضای 550‌میلیون دلار برای 10 ماه حمایت در زمینه علوفه و تغذیه را در 34 ولایت افغانستان به راه انداخت.

بخشی از توانایی و ظرفیت هلال افغانستان

• 229 عضو تیم پاسخ به بحران در 9 شعبه
• 120 پزشک و پرستار در 34 تیم درمانی
• 362 پزشک، پرستار و داروساز در 44 کلینیک درمانی
• 102 مربی درمان جامعه محور و کمک‌های اولیه
• اقلام غذایی 2000  بسته غذایی در خط تولید
 • 8.805 دستگاه چادر
• 96.001 تخته پتو
• 37.629 متر برزنت
• 34.805 گالن آب
• 15.566 ست آشپزخانه
• داروی درمان هورمون یائسگی برای مدت یک سال
• داروهای کلینیک برای مدت سه ماه
• ست کمک‌های اولیه در 7 منطقه و 34 استان
• 9.840 ست کرامت