روستاییان برای راهاندازی کارگاههای کوچک مشکلات زیادی دارند و اصلیترین مشکل دریافت وام است؛ چون برای تأمین وام به وثیقه نیاز دارند اما حتی اگر وثیقه را تأمین کنند، باز هم اما و اگرهایی برایشان وجود دارد؛ اینکه در بازپرداخت با مشکلاتی روبهرو هستند. شاید به همین دلیل مهدیه پورشاد، کارشناس توسعه پایدار روستایی میگوید به وام برای ایجاد اشتغال اعتقادی ندارد: «مردمی که فقیر هستند، اگر وام دریافت کنند انگار آینده خود را پیشفروش کردهاند و این منجر میشود نتوانند منابع مالی خود را مدیریت کنند؛ بنابراین فقیرتر میشوند.» به گفته او در بحث توسعه روستایی، مشاغل باید براساس ظرفیتهای مربوط به هر روستا توسعه یابد: «وام باید تنها به دو موضوع پرداخت شود؛ 1) کمک به توسعه مشاغل و 2) بهبود زیرساختها. بهعنوان مثال پرداخت وام برای مدیریت منابع آب مانند لایروبی انهار، تبدیل آبیاری سنتی به آبیاری قطرهای، ساخت استخرهای ذخیره آب و.... در بحث صنایع تبدیلی هم میتوان فعالیتهای گستردهای را آغاز کرد که با کمک و مشارکت مردم توسعه یابد. برای مثال تبدیل انگور به کشمش و سرکه، احداث کشتارگاه نیمهصنعتی طیور و از این دست اقدامات که در سطح کوچک بوده و ارزشافزوده بیشتری خواهد داشت. اما اگر کسانی که مهارتی ندارند این وام را دریافت کنند، تبدیل به بدهکاران بیکار میشوند.» تسهیلگر توسعه اجتماعی و اقتصادی میگوید: «بخش خصوصی نقش مهمی در ایجاد اشتغال و تضمین بازار دارد. در صورتی که روستاییان آموزشهای لازم را درباره مهارتهای کارآفرینی و ایجاد اشتغال فرا گیرند، با اتصال به بخش خصوصی سریعتر میتوانند به سوددهی و درآمد بیشتر برسند.» پورشاد مهمترین مشکل روستاییان را نداشتن مهارتهای لازم برای ارتقای وضع موجود به وضع مطلوب میداند: «آنها به جای مدیریت پایدار آب و خاک و بالابردن بهرهوری تولیدات خود، فکر میکنند باید زمین بیشتر داشته باشند تا بهره بیشتری ببرند؛ بنابراین تخریب سرزمین و تصرف زمینهای ملی در ایران بسیار بالاست و رتبه جهانی ایران در این زمینه را هم افزایش داده است.» او نقدهای دیگری هم به وضع فعلی روستاییان دارد: «روستاییان برنامهای که معین کند برنامه امسالشان برای تولید چیست، ندارند. امسال سیبزمینی و پیاز گران میشود سال آینده سیبزمینی و پیاز بیشتری میکارند؛ اقدامی که بدون توجه به ظرفیت آب و خاک در منطقهشان انجام میشود، به این ترتیب منابع آبی از دست میرود. روستاییان برای بهرهوری تولیدات خود در بخش کشاورزی به جای استفاده از روشهای نوین برای مقابله با آفات از سموم بیشتری استفاده میکنند و کیفیت تولیدات خود را کاهش میدهند.» او معتقد است که یکی دیگر از موضوعات مربوط به روستاییان عدم آشنایی آنان با برنامههای دولت است: «خیلی از مردم روستایی زمانی متوجه برنامهها میشوند که زمانش به اتمام رسیده است؛ بنابراین زمان اطلاعرسانی به مردم روستایی یکی از موارد مهمی است که باید به آن توجه کرد.»
زرگر، معاون سرمایهگذاری معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم ریاستجمهوری البته نگاه دیگری به پرداخت و دریافت وام دارد: «برای اینکه وام دریافتی بهترین نتیجه را برای روستاییان داشته باشد، پیوست اجتماعی لازم است؛ یعنی مشاورههای کشاورزی، دامداری و اقتصادی در قالب تسهیلگران به کشاورزان داده شود نه اینکه فقط پول در اختیارشان قرار گیرد؛ چون پول مشکلشان را حل نمیکند. بنابراین اگر همه این تسهیلات بدون تسهیلگر و مداخلات توسعه به آنها داده شود، هیچ نتیجهای ندارد.» آنطور که او میگوید، این موارد در تئوری طرحها دیده شده است اما عملا اجرا نمیشود؛ چون همیشه تکیه بر دریافت و پرداخت پول است.