محمد سرابی/ روزنامهنگار
غزه عجیبترین منطقه مسکونی دنیا است. اردوگاهی که ساحل و شهر دارد. کشوری که دولتش در جای دیگری است. شهری که هم مستقل و هم بخشی از کشورهای دیگر است. ساکنانی که اصلیترین نیازهای روزمرهشان به دشمنشان وابسته است. مردمی که متعلق به یک قوم بزرگ از خلیجفارس تا اقیانوس اطلس هستند و درست در میان این سرزمین بزرگ زندانی شدهاند.
غزه زمانی متعلق به مصر و زمانی در اشغال اسراییل بود، سپس به دولت مستقل فلسطینی که در آن طرف سرزمینهای اشغالی در کرانه باختری رود اردن قرار داشت و «فتح» آن را اداره میکرد، سپرده شد. در سال 2007 «حماس» کارکنان فتح را بیرون کرد و غزه را در اختیار گرفت و بلافاصله اسراییل با بستن ورودیهای نوار غزه واکنش نشان داد. امروزه با توافق حماس و فتح غزه دوباره جزیی از محدوده کشور فلسطینی محسوب میشود اما تنش و درگیری در آن همچنان ادامه دارد. در عین حال بخش مهمی از نیازهای مردم این منطقه از سوی سازمانهای بینالمللی تأمین میشود.
زیرساختهای ضروری و حیاتی غزه مانند تأمین سوخت و انرژی برق و آب آشامیدنی به دشمن اصلی آنها یعنی رژیم صهیونیستی بستگی دارد. هر بار که اسراییلیها میخواهند مردم غزه را مجازات کنند، کافی است یکی از این جریانها را قطع کنند تا زندگی عادی تمام غیرنظامیان از روال عادی خارج شود. تمام مسیرهای ورود و خروج به نوار غزه به جز گذرگاه رفح که به مصر میرسد، در اختیار اسراییل است. فرودگاه غزه تخریب شده است و گشتیهای نظامی راه عبور کشتیها به ساحل را بستهاند البته بندر قابل استفاده هم برای توقف کشتیها وجود ندارد.
تونلهای زیرزمینی متعددی ارتباط مخفیانه غزه با جهان خارج را فراهم میکند. چند روز پیش اسراییل اعلام کرد یکی از بزرگترین تونلهای زیرزمینی که در مرز حفر شده بود را تخریب کرده است. کندن تونل و خرابکردن آن یک روال رایج در مرز غزه است؛ همانطور که حمله و درگیری همیشه ادامه دارد. آخرین حرکتی که توجه جهان را به این باریکه جلب کرد «راهپیمایی بازگشت» در نزدیک مرز اسراییل بود که به تیراندازی سربازان صهیونیست و کشتهشدن چند فلسطینی ختم شد.
از طرف دیگر غزه هیچگاه به شکل یک استان زیر تسلط رامالله در نیامد. گروه فتح که دولت خودگردان را در کرانه شرقی اداره میکند با وجود سابقه طولانی مبارزه مسلحانه با اسراییل به سازش و توافق با تلآویو تن داده است و حماس و فضای سیاسی حاکم بر غزه که بیشتر از آوارگان اخراج شده از سرزمینهای اشغالی تشکیل شده است این مصالحهها را نمیپذیرد.
رسانهها هر روز تصاویر عجیبی از غزه مخابره میکنند. یکبار نوجوانان فلسطینی در حال گشتوگذار و فوتبال در ساحل هستند، یکبار گروهی مسلح شهیدی را که با شلیک مستقیم نظامیان اسراییلی کشته شده است با خشم تشییع میکنند، بار دیگر کودکان در مدرسهای قدیمی درس میخوانند، در تصویری دیگر جوانان در ساختمانهای
نیمه مخروبه ورزشهای رزمی را تمرین میکنند.
دیدگاه دینی و سنتی اهالی غزه نیز متنوع است و میتوان در آن از تندروترین جریانهای دینی و سیاسی قبیلهای تا فرهنگهای نوین را پیدا کرد. مرگومیر کودکان و سوءتغذیه عمومی در این منطقه زیاد است اما جمعیت در آن همچنان افزایش مییابد. درواقع بخش بزرگی از ساکنان این منطقه کودکان و نوجوانان هستند که در نقطهای استثنایی از زمان و مکان زندگی میکنند.
سالها بعد کسانی را در گوشه و کنار جهان خواهیم دید که نام محل تولد آنها غزه است.