همانطور که پیشبینی میشد، انتخابات میاندورهای آمریکا و پیروزی جمهوریخواهان در این انتخابات تاثیراتی بر روند مذاکره هستهای میان ایران و گروه 1+5 داشته است. باراک اوباما در نخستین واکنش خود به انتخابات کنگره و سنای آمریکا گفته بود اگر توافق با ایران یک توافق خوب باشد،کاخسفید جمهوریخواهان را راضی خواهد کرد. همین اظهارنظر اوباما نشاندهنده این احتمال بود که آمریکا قصد دارد از چماق جمهوریخواهان برای اعمال فشار بر ایران برای امتیازدهی استفاده کند. سیاستی که حسن روحانی در سخنانی نسبت به آن واکنش نشان داده و آب پاکی را روی دست اوباما ریخت. روحانی در سخنانی در جلسه هیأتدولت صراحتا اعلام کرد که اگر کشوری در داخل مشکلاتی دارد و کسانی در انتخابات پیروز شدهاند یا کسانی باختهاند، این مشکلات ربطی به ایران ندارد و این کشورها باید خودشان مشکلشان را حل کنند. امروز که مذاکرات هستهای در حساسترین زمان خود بهسر میبرد این آمریکاست که باید با موضعی واحد تصمیمگیری کند. موضعی واحد که بهنظر میرسد کاخسفید باید در مذاکراتش با جمهوریخواهان به آن برسد.
در این میان خبرهایی مبنی بر رایزنی برخی از کشورهای عضو گروه 1+5 با کنگره آمریکا برای جلب رضایت جمهوریخواهان به امضای توافق هستهای منتشر شده است. پایگاه خبری المانیتور روز گذشته در گزارشی با اشاره به این تلاشها نوشت: کشورهای اروپایی مذاکرهکننده با ایران در حال رایزنی با کنگره هستند تا موافقت قانونگذاران آمریکایی با توافق هستهای احتمالی را جلب کنند. المانیتور روز جمعه به نقل از منابعی در کنگره آمریکا و اتحادیه اروپا گزارش داده کشورهای اروپایی عضو گروه موسوم به 1+5 در تلاش هستند تا موافقت کنگره با توافق هستهای احتمالی با ایران را جلب کنند.
المانیتور مدعی شده در هفتههای اخیر افرادی از سفارت فرانسه، انگلیس و آلمان مذاکراتی صریح در رابطه با اینکه توافق خوب باید چه مشخصههایی داشته باشد با نمایندگان کنگره داشتهاند. البته به نظر نمیرسد این اقدام، رفتاری هماهنگ بین این سه کشور باشد یا هماهنگی با دولت آمریکا صورت گرفته باشد.
بنابر این گزارش، به نظر میرسد کشورهای اروپایی با دولت «باراک اوباما» در زمینه مضر بودن تحریمهای بیشتر همعقیدهاند. با این حال مذاکرات اخیر بیشتر حول این بوده که در صورت تمدید مجدد مهلت مذاکرات، باید چه اقداماتی صورت گیرد. یکی از دستیاران کنگره با بیان اینکه «مجموعهای از پیامها» از سوی کشورهای اروپایی به کنگره ارسال شده، میگوید: «وضعیت آنطور که کاخسفید میخواهد وانمود کند، سیاه و سفید نیست.» این پایگاه همچنین به نقل از منابع خود گزارش داده اگر کنگره باعث شکست مذاکرات شود، احتمال دارد اتحادیه اروپا به صورت یکجانبه تصمیم به از سرگیری روابط با ایران بگیرد. گزارشی که اخیرا از سوی شورای ملی ایرانی-آمریکایی منتشر شد نشان میدهد اتحادیه اروپا بیش از آمریکا از تحریم ایران متضرر شده است.
همچنین نشریه فرانسوی لوموند در گزارشی از انتشار بیانیه 20 شخصیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی موسوم به کلوپ 20 درخصوص مذاکرات هستهای خبر داد. به گزارش لوموند در این بیانیه، امضاکنندگان خواستار ابتکارعمل بیشتر فرانسه در روند مذاکرات هستهای شدهاند. در بخشی از این بیانیه از دولت فرانسه خواسته شده تا در مذاکرات هستهای ایران با قدرتهای جهانی ابتکارعمل را در دست گرفته و پیش از مهلت تعیینشده برای توافق نهایی در 24نوامبر (3 آذر ماه) به انفعال در دیپلماسی خود به منظور دستیابی به یک توافق با ایران، پایان دهد. این 20شخصیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی فرانسه که در میان آنان نام چهرههایی چون وزیر پیشین امور خارجه، سفیر پیشین فرانسه در ایران، رئیس پیشین دانشکده دفاعی فرانسه، رئیس پیشین سازمان پزشکان بدون مرز و دیگر چهرههای فرهنگی به چشم میخورد، بیانیه خود را با این جملات آغاز کردهاند: دوستی دیرینهای میان ایران و فرانسه وجود دارد اما در سالهای گذشته این دو کشور در مواردی از یکدیگر فاصله گرفتند. فرانسه پس از آمریکا یکی از مخالفان جدی جمهوری اسلامی محسوب میشود.
روسیه: هیچ زمانی تا این اندازه ایران
و 1+5 به توافق نزدیک نبودهاند
تلاشهای غرب برای رسیدن به موضع واحد درخصوص توافق نهایی هستهای با ایران ادامه دارد و روز گذشته سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امورخارجه روسیه در سخنانی صراحتا اعلام کرد که شانس دستیابی به توافق نهایی میان ایران و گروه 1+5 بسیار بالاست. سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امورخارجه روسیه با اشاره به مذاکرات هستهای ایران و گروه 1+5 گفت: من فکر میکنم شانس دستیابی به توافق نهتنها وجود دارد بلکه بسیار بالاست و رویکرد مسکو در این زمینه خوشبینانه است. ریابکوف افزود: در تمام مدت زمانی که ایران و قدرتهای جهانی در حال مذاکره بودند تا این اندازه به توافق نزدیک نبودهاند. اما مسأله در اینجا اتخاذ تصمیمات سیاسی است. وی البته تصریح کرد: مذاکرات در روزهای 18 تا 24 نوامبر برای رسیدن به نتیجه تقریبا کافی است اما هیچ تضمینی وجود ندارد که یک تصمیم در پایتختها بهویژه در واشنگتن و تهران اتخاذ شود.
به نظر میرسد همین تصمیم نهایی گره مذاکرات تا بدینجای کار است. گرهای که برخی از طرفهای مذاکره و برخی ناظران را به اندیشیدن به احتمال تمدید زمان مذاکرات ترغیب کرده است. روز گذشته نیز دنیس راس، مشاور سابق رئیسجمهوری آمریکا در امور ایران از احتمال زیاد تمدید زمان مذاکرات هستهای خبر داده و گفت: «احتمالا شاهد تمدید خواهیم بود. فکر میکنم پتانسیل گشایش در مذاکرات تا روز 24نوامبر وجود دارد، اما زمان باقی مانده آنقدر نیست که بتوان این پتانسیل را به کار بست و آن را به یک توافق با جزییات کامل تبدیل کرد.» وی که در گفتوگو با شبکه بلومبرگ سخن میگفت، تأکید کرد: «بنابراین، حتی اگر شما به گشایشی هم دست یابید، همچنان نیاز به تمدید توافقنامه کنونی خواهد بود و حتی اگر چنین گشایشی هم رخ ندهد، باز شما از هر دوطرف خواهید شنید که ما به اندازهای پیشرفت کردهایم که بتوان ادامه مذاکرات را توجیه کرد.» در آن سو به نظر میرسد که دولت باراک اوباما روزهای سختی را در مواجهه با جمهوریخواهان درخصوص مذاکرات هستهای میگذراند تا آنجا که روز گذشته وزارتخارجه آمریکا کنگره آمریکا را از سنگاندازی در برابر توافق هستهای با ایران برحذر داشت و اعلام کرد: آخرین مراحل برای به نتیجه رسیدن مذاکرات تا 24نوامبر جریان دارد. در آستانه مهلت سوم آذرماه برای توافق هستهای میان گروه 1+5 و ایران، جن ساکی سخنگوی وزارتخارجه آمریکا در مصاحبه با شبکه تلویزیونی سی.ان.ان گفت: آخرین مراحل در جریان است. جن ساکی با طرح این موضوع که توافق بالقوه کنونی بهترین فرصت برای شفافسازی درباره رویکرد برنامه هستهای ایران است، اظهار کرد: در مذاکرات جدی، اغلب تصمیمهای جدی هم اتخاذ میشود و ما امیدواریم اینطور باشد. با این حال تلاش میکنیم که تا موعد مقرر (24نوامبر) به نتیجه برسیم.
ساکی درباره ادعای تندروها در کنگره آمریکا مبنی بر اینکه ایران از یک توافق هستهای ضعیف بهعنوان سرپوشی برای اقدام در جهت دستیابی به سلاح استفاده خواهد کرد، گفت: از تمامی اعضای (کنگره) میخواهیم منتظر جزییات نهایی بمانند. مطالب را تنها براساس تیتر و عنوان آنها قضاوت نکنید، بلکه مضمون را در نظر بگیرید و سپس درباره آنها نظر دهید.