شهروند| برای درست‌راندن خودرو بیش از یک راه وجود ندارد، اما برای رانندگی غلط صدها راه موجود است. شاید به همین دلیل است که تعداد افرادی که درست رانندگی می‌کنند، در قیاس با رانندگان بد معدود است. عده‌ای تعداد تخلفات راهنمایی در شهرهای بزرگ ایران به‌ویژه تهران را ناشی از فزونی شماره خودروها و موتورسیکلت‌ها می‌دانند، اما در واقع به همین دلیل ازدحام وسایل نقلیه موتوری در تهران است که رعایت قوانین بیشتر اهمیت می‌یابد. در این میان فرهنگ‌سازی و دگرگون‌کردن بینش مردم، کاری ضروری است.
طرح ایمنی و سلامت مسافران نوروزی
دیروز مسعود حبیبی در همایش کمپین بهرفت، گفت: جمعیت هلال‌احمر به دلیل اهداف بشردوستانه‌اش همیشه در خدمت مردم و درجهت حفظ سلامت آنها گام برداشته است. وی افزود: طرح ایمنی و سلامت مسافران نوروزی نیز از همین قبیل است. رئیس سازمان جوانان جمعیت هلال‌احمر کشور ادامه داد: سال‌ها پیش هنگامی که منابع کافی برای اجرای این طرح نداشتیم و تصمیم بر آن شد که این طرح را اجرایی نکنیم، جوانان زیادی به ما رجوع کردند و ما در اجرایی‌شدن این طرح کمک کردیم. این طرح با کمک حفظ امنیت و ایمنی هموطنان شروع به کار کرد و اکنون ۱۸سال از فعالیت آن می‌گذرد. حبیبی اظهار کرد: در چند سال اخیر، محور ایمنی به منظور کاهش تصادفات جاده‌ای به‌عنوان محور اصلی این طرح در نظر گرفته شد. رئیس سازمان جوانان جمعیت هلال‌احمر کشور ادامه داد: روزانه ۴۳نفر در جاده‌ها بر اثر حوادث ترافیکی کشته می‌شوند و ۱۶برابر این این آمار مصدوم بر جای می‌گذارند. وی تصریح کرد: طبق آمار مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی سالانه ۳۵هزار‌میلیارد تومان تا ۵۰هزار‌میلیارد تومان بار تصادفات جاده‌ای بر کشور است. حبیبی گفت: ۲۰درصد زنان سرپرست خانوار، همسران خود را در تصادفات جاده‌ای از دست داده‌اند و همچنین ۶۰درصد از کسانی که ضایعه نخاعی دارند، تصادفات دچار این مشکل شده‌اند. رئیس سازمان جوانان جمعیت هلال‌احمر کشور ادامه داد: طبق تحقیقات پلیس، حدود ۶۰درصد تصادفات جاده‌ای عامل انسانی دارد. در واقع اگر ما بتوانیم تغییر رفتاری در مردم جامعه ایجاد کنیم، کاهش تصادفات را به دنبال خواهیم داشت.
اشتباهات انسانی در رانندگی
دانستن برخی اشتباهات در رانندگی که احتمال دارد خسارات سنگینی را به بار آورد، خالی از لطف نیست، به‌خصوص که شاید بتوان گفت؛ 70درصد این اشتباهات به صورت عادتی ناپسند برای ما ایرانی‌ها درآمده است. این اشتباهات به شرح زیر است:
1- نگه‌داشتن پدال ترمز در هنگام عبور از دست‌اندازها: این کار فشار زیادی را به سیستم فنربندی، اکسل و سیستم ترمز خودرو وارد می‌کند و نحوه صحیح ردشدن از دست‌انداز به این صورت است که باید طوری برنامه‌ریزی کنیم که تا قبل از رسیدن به دست‌انداز سرعت را کم کرده باشیم و در هنگام عبور از دست‌انداز ترمز به هیچ عنوان درگیر نباشد.
2- بـــالاکــشیــدن ترمزدستی بدون نگه‌داشتن کلید آن: چندی پیش در انگلیس دیدم که دوستم زمانی که می‌خواهد ترمزدستی را بالا بکشد، دکمه آن را فشار می‌دهد و سپس آن را بالا می‌کشد. از او پرسیدم دلیل این کارت چیه؟ گفت: نخستین‌باری که برای امتحان رانندگی رفته بودم، سر همین کشیدن ترمزدستی منو رد کردند و برای همه خنده‌دار بود که می‌گفتم تو ایران همه این‌طوری ترمزدستی‌رو می‌کِشند و بعدا متوجه شدم که انگلیسی‌ها به این دکمه کلاچ ترمزدستی می‌گویند و تا زمانی که کلاچ ترمزدستی را نگرفتی، نباید آن را بالا بکشی، بعدا هم از تعدادی از دوستانم که مکانیک را به صورت علمی می‌دانند، گفتند که کشیدن ترمزدستی بدون نگه‌داشتن کلید آن باعث خرابی چرخ‌دنده‌های آن و واردآمدن فشار بیش از حد به سیم ترمزدستی می‌شود (خداروشکر خودم این عادت رو ترک کردم و ترمزدستی‌رو درست بالا می‌کشم.)
3- عدم تعویض به‌موقع روغن گیربکس: در همین تیونینگ تاک به کرات دیده شده که افرادی خودروشان 150هزار کیلومتر یا بیشتر کار کرده و وقتی هم ازشان می‌پرسی واسکازین را تا به حال تعویض کردی، می‌گویند مگر واسکازین هم نیاز به تعویض دارد؟ در جواب باید گفت، بله واسکازین نیز مانند روغن‌های دیگر نیاز به تعویض دارد که تعویض به‌موقع آن باعث روان کارکردن گیربکس، سلامت گیربکس و... می‌شود. کیلومتر تعویض آن بستگی به نوع روغن و گیربکس خودرو و شرایط کارکرد آن دارد.
4- تعویض یکبار در میان فیلتر روغن: گاهی دیده شده که افراد فیلتر روغن را یکبار در میان تعویض می‌کنند و اکثرا همین افراد از فیلتر‌های با کیفیت پایین استفاده می‌کنند، این کار باعث می‌شود فیلتر عمل تصفیه را نتواند به صورت کامل انجام دهد و منجر به آسیب‌های جدی به موتور خودرو می‌شود که بعدا متوجه می‌شویم اگر هربار فیلتر را عوض می‌کردیم و فیلتر مناسب جایگزین می‌کردیم، چقدر از هزینه تعمیر موتور و صرف وقت جلوگیری می‌شد.
5- درجا گرم‌کردن ماشین به مدت طولانی: این کار نه‌تنها مفید نیست بلکه ضرر زیادی هم به موتور وارد می‌آورد. درجا کارکردن بیش از حد باعث گرم‌شدن بیش از حد منبع اگزوز می‌شود و این گرما به موتور منتقل می‌شود که به نوبه خود برای موتور ضرر دارد. در زمستان بهتر است نهایتا یک دقیقه ماشین درجا کارکند، سپس چند کیلومتر اولیه تا گرم‌شدن خودرو در حد مطلوب را با سرعت پایین طی کرد.
6- پایین‌آوردن شیشه به جای استفاده‌کردن از کولر در اتوبان: چندی پیش یک آزمایش در مجله auto crose انگلستان انجام شد و نشان داد اگر یک خودرو در اتوبان کولرش روی درجه یک فن روشن باشد، مصرف سوختش از خودرویی که شیشه راننده آن 40درصد باز است، کمتر است.
7- خلاص‌نکردن دنده پشت چراغ قرمز و ترافیک: این کار باعث واردآمدن فشار مضاعف روی دوشاخه کلاچ و گیربکس و... می‌شود.
8- گرفتن ترمز و کلاچ به صورت همزمان برای نگه‌داشتن خودرو: این کار خود باعث این می‌شود که متراژ ترمز افزایش پیدا کند، زیرا زمانی که کلاچ درگیر است، از نیروی ترمزی موتور نیز استفاده می‌شود و زمانی که کلاچ و ترمز با هم فشار داده می‌شود، خود باعث دیرتر ایستادن خودرو می‌شود. بهترین کار این است که ترمز را فشار داده و قبل از این‌که خودرو به لرزش بیفتد، کلاچ را بگیریم.
9- با سرعت پایین در لاین سرعت حرکت‌کردن و بالعکس: بسیار دیده شده که رانندگانی با سرعت‌های بسیار پایین در لاین سرعت حرکت می‌کنند و در عوض رانندگانی با سرعت‌های زیاد در لاین‌های کناری حرکت می‌کنند که هر دو باعث ایجاد خطرات جبران‌ناپذیری می‌شوند.
10- ریختن آب لوله‌کشی داخل رادیاتور: این کار باعث به وجودآمدن رسوبات فراوان در رادیاتور و واتر پمپ و موتور می‌شود و بسیار دیده شده که حتی باعث سوختن واشر سر سیلندر هم شده است. بهترین کار این است که آب را جوشانده و بگذاریم تا سرد شود و دوباره آن را بجوشانیم، هرچه دفعات سردشدن و جوشاندن بیشتر شود، آب سالم‌تر می‌شود. فقط دقت کنید که بعد از سردشدن رسوبات در ته ظرف است، پس از ریخت ته آب به داخل رادیاتور خودداری کنید، البته مایع‌های آماده هم در بازار هست که روش اول قابل اطمینان‌تر است.
11- ریختن آب لوله‌کشی داخل منبع شیشه شور: این کار باعث به وجود آمدن رسوبات فراوان در منبع، شلنگ‌ها، نازل و پمپ آب آن می‌شود. برای تأمین این آب هم می‌توان از روش بالا استفاده کرد البته مایع‌های آماده هم در بازار هست.
12- سنگین کردن بیش از حد خودرو: پرکردن صندوق عقب با وسایلی که به آن احتیاجی نیست باعث بالا رفتن مصرف سوخت می‌شود حدالامکان باید خودرو خود را سبک کنیم.
13- نصب باربند در مواقعی که به آن نیاز نداریم: باربند را فقط باید زمانی ببندیم که به آن احتیاج داریم زیرا وجود باربند باعث بالا رفتن مصرف سوخت حداقل به میزان 10درصد می‌شود.
14- نشاندن کودک روی پای سرنشین جلوی خودرو ایربگ‌دار: این کار بارها دیده شده که بسیار هم خطرناک است و در یک تصادف کوچک اگر ایربگ باز شود حتما کودک خفه خواهد شد. بهتر است همیشه کودک روی صندلی مخصوص در ردیف عقب بنشیند.
15- استفاده از بنزین معمولی در خودروهای دارای مبدل کاتالیستی: بنزین‌های معمولی موجود در کشور با این‌که روی پمپ‌ها نوشته بدون سرب اما باز هم مقدار زیادی سرب دارد که سرب موجود در آن قاتل مبدل کاتالیستی است و با توجه به این‌که بنزین سوپر کیفیت بهتری نسبت به بنزین معمولی دارد بهتر است از بنزین سوپر استفاده شود.
16- دقت نکردن به سطح کیفی روغن موتور و تطبیق آن با سطح کیفی روغن توصیه شده توسط کارخانه: مثلا چند وقت پیش دیدم که فردی در موتور پراید داشت روغن توتال 5000 می‌ریخت و پس از این‌که به او توضیح دادم که سطح کیفی توتال 5000 sj است و روغن موتور سازگار با پراید sf یا sg است در انتخاب روغن خود تجدید نظر کرد.
17- استفاده از نور بالا در مه: در شرایط مه‌آلود استفاده از نور بالا دید را کمتر می‌کند. در این شرایط نور خودرو باید روی نور پایین باشد و اگر خودرو مه‌شکن دارد باید آن را روشن کرد.
18- خاموش نکردن خودرو پس از طی مسافت طولانی: این کار برای خودروهای گازوییلی است نه بنزینی. بیشتر دیده شده رانندگان صبر می‌کنند تا فن خودرو خاموش شود سپس موتور را خاموش می‌کنند. این کار ضرر جدی به موتور وارد می‌کند و کارکردن بیش از حد باعث گرم شدن بیش از حد منبع اگزوز می‌شود و این گرما به موتور منتقل می‌شود که به نوبه خود برای موتور ضرر دارد. اگر خودرو بیش از اندازه گرم باشد زمانی که آن را خاموش کنیم سیستم فن اتوماتیک روشن می‌ماند و نیازی به روشن گذاشتن خودرو نیست.
19- تکیه پا به کلاچ: بسیار دیده شده رانندگانی که وقتی حتی با دنده پنج در اتوبان حرکت می‌کنند پای خود را روی کلاچ تکیه می‌دهند و کلاچ کورس کامل خلاصی را طی می‌کند و این کار باعث فشار آمدن به گیربکس می‌شود.
20- جلو آوردن بیش از حد صندلی: خیلی از افراد (البته بیشتر خانم‌ها) فکر می‌کنند هرچه صندلی جلوتر باشد تسلط راننده بیشتر می‌شود و به اصطلاح دست‌فرمون خوب می‌شود. خیر این‌طور نیست صندلی باید طوری باشد که راننده کاملا راحت باشد.
21- گازدادن قبل از خاموش‌کردن خودرو: این کار قبلا در خودروهای کاربراتوری برای بهتر روشن شدن خودرو انجام می‌شد. ولی در خودروهای انژکتوری این کار مضر است زیرا زمانی که شما گاز می‌دهید و سپس سویچ را می‌بندید مقداری بنزین نسوخته باقی می‌ماند که خود باعث خرابی سوزن انژکتور و بد کارکردن خودرو در هنگام استارت‌زدن می‌شود.
22- گاز دادن قبل از روشن کردن خودرو انژکتوری: این کار قبلا در خودروهای کاربراتوری برای بهتر روشن شدن خودرو انجام می‌شد. ولی در خودروهای انژکتوری این کار بی‌فایده است.
23- پارک‌کردن خودرو خلاف جهت خیابان: زمانی که شما خودرویتان را مثلا در سمت راست خیابان به صورت عکس پارک کنید اگر خدایی نکرده خودرویی با خودرو شما برخورد کند شما مقصر حادثه شناخته می‌شوید.
24- خاموش‌شدن خودرو به دلیل نداشتن سوخت: این کار در بعضی اوقات باعث سوختن پمپ بنزین می‌شود و اصولا نباید گذاشت چراغ بنزین روشن شود، زیرا رسوبات و ناخالصی‌های ته‌باک وارد مسیر سوخت می‌شود و باعث اختلال در کار پمپ بنزین؛ فیلتر بنزین و نهایتا انژکتور می‌شود.
کمپین بهرفت
چندین‌سال است که کمپین «نه به تصادفات جاده‌ای» با حضور جوانان، هنرمندان و مسئولان ارشد کشوری راه‌اندازی شده است. این کمپین در راستای طرح ایمنی و سلامت مسافران نوروزی به‌عنوان یکی از فعالیت‌های سازمان هلال‌احمر با رویکرد پیشگیرانه است. هدف از تشکیل و راه‌اندازی این کمپین آگاه‌سازی و حساس‌سازی جامعه نسبت به خطر تصادف و تبعات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است.
تلاش می‌شود جامعه به سه نکته مهم درخصوص تصادفات توجه کند که شامل «سرعت غیرمجاز»، «سبقت غیرمجاز» و «استراحت به هنگام خستگی و خواب‌آلودگی» است.
هر کس که این مقررات را رعایت کند به این کمپین ملحق شده است. در پست‌های سازمان جوانان در مبادی ورودی شهرها میثاق‌نامه‌ای وجود دارد که مسافران می‌توانند با امضای آن به این کمپین بپیوندند. متن این میثاق‌نامه چنین است: با ایمنی خانواده، همسر و فرزندانم، برای ننشستن اشک بر چشم عزیزان و همنوعانم و برای سلامتی خود و رفقایم، رعایت سرعت مجاز را خواهم کرد، سبقت بی‌جا نخواهم گرفت، از کمربند ایمنی در طول مسافرت استفاده خواهم کرد، از تلفن همراه استفاده نخواهم کرد و هرگاه خسته شدم، استراحت می‌کنم، زیرا معتقدم دیرتر می‌رسم، اما خانواده‌ای را عزادار نمی‌کنم.
راهنمایی مسافران و گردشگران و توزیع بروشور و لوح‌های فشرده آموزشی با مضمون رعایت مسائل بهداشتی و توصیه‌های ایمنی برای سفر از عمده‌ترین فعالیت‌های جوانان در طرح ملی ایمنی و سلامت نوروزی است.
در کنار چادرهای ایمنی و سلامت، خیمه‌های نماز برپاست و با وجود اعضای کانون‌های طلاب در این خیمه‌ها، مسافرانی که به مسجد دسترسی ندارند، می‌توانند نماز اول وقت خود را اقامه کرده و پاسخ سوالات شرعی خود را از طلاب دریافت کنند.
یکی دیگر از فضاهایی که مورد استقبال هموطنان قرار گرفته، چادر مخصوص کودکان است که به فضای کودک شهرت دارد، در این چادر کودکان می‌توانند علاوه بر بازی، نقاشی بکشند و نقاشی‌های خود را به دبیرخانه سازمان جوانان جمعیت ارسال کنند.