شهروند| شاید در نگاه اول خنده‌دار و یک شوخی بیاید اما شرکت سامسونگ به‌عنوان اسپانسر بازی‌های المپیک زمستانی کره‌جنوبی، ورزشکاران ایران و کره‌شمالی را از دریافت هدیه خود منع کرد؛ هدیه‌ای که یک گوشی نوت هشت سامسونگ است و شاید از نظر مادی چندان قیمتی نباشد اما همین که ورزشکاران دو کشور ایران و کره‌شمالی فقط از لیست دریافت‌کننده این هدیه منع می‌شوند، موضوع فراتر از یک اتفاق ورزشی می‌رود و پای مسئولان بلندپایه کشور را وسط می‌آورد.
چرا سامسونگ به ایرانی‌ها گوشی نداد؟
تا قبل از شروع المپیک زمستانی همه چیز خوب و ایده‌آل بود. چند ورزشکار زن و مرد ایرانی در مراسم حمل مشعل هم حاضر بودند و با بنرهایی که روی آن سامسونگ نوشته شده بود، عکس و فیلم گرفتند. در محل دهکده بازی‌ها نیز مشکلی وجود نداشت اما روز چهارشنبه این شرکت کره‌ای به همه ورزشکاران حاضر در المپیک زمستانی یک دستگاه تلفن‌همراه اهدا کرد اما این هدایا به ورزشکاران ایران و کره‌شمالی تعلق نگرفت. اما ماجرا چه بود؟ طبق گزارشی که آسوشیتدپرس منتشر کرده، دلیل اهدا نشدن گوشی‌های سامسونگ به ورزشکاران و مسئولان کره‌شمالی و ایران تحریم روابط تجاری با این کشورها از سوی سازمان ملل است. از آن‌جایی که هر گوشی سامسونگ 920 دلار ارزش دارد، داده شدن این گوشی‌ها به ورزشکاران ایرانی و کره‌شمالی به‌عنوان یک کالای لاکچری، باعث می‌شود کره‌جنوبی بیش از حد مجازی که سازمان ملل برای آنها تعیین کرده است با این دو کشور تبادل تجاری کالاهای لوکس داشته باشد. به همین خاطر 22 ورزشکار کره‌شمالی و 4 ورزشکار ایرانی که در بازی‌های المپیک زمستانی حضور دارند، این هدایا را دریافت نکردند. در این خصوص نیویورک تایمز احتمال دیگری را مطرح کرده است؛ در گزارش این رسانه معتبر به احتمال بکار گیری از گوشی‌های هوشمند به منظور استفاده از اپلیکیشن‌های نظامی اشاره شده که می‌تواند یکی از دلایل داده نشدن این گوشی‌ها به ورزشکاران دو کشور ایران و کره‌شمالی باشد.
نخستین واکنش‌ ایران
بعد از اتفاقات پیش آمده کمیته المپیک ایران سریعا با ارسال نامه‌ای به کمیته بین‌المللی المپیک اعتراض خود را اعلام کرد. شاهرخ شهنازی، دبیرکل کمیته ملی المپیک با ارسال نامه‌ای جداگانه‌ به کمیته‌ بین‌المللی المپیک و کمیته‌ ملی المپیک کره‌جنوبی و سفیر این کشور خواستار پیگیری و برخورد با تصمیم غیرالمپیکی کمپانی سامسونگ با کاروان اسکی ایران شد. در این نامه آمده است: «این اقدام کمپانی سامسونگ نقض آشکار منشور المپیک است، چرا که منشور المپیک بر حضور ورزشکاران کشورهای سراسر دنیا در این بازی‌ها بدون در نظر گرفتن ملیت رنگ، دین، مذهب، نژاد و سیاست تأکید دارد.» شهنازی همچنین طی تماس با افتخاری سرپرست کاروان ورزشی ایران در المپیک زمستانی پیونگ چانگ خواستار نامه‌نگاری و پیگیری موضوع از مسئولان ستاد برگزاری بازی‌ها شد.
دستور برای خرید گوشی و تماس با وزیر خارجه
رضا صالحی‌امیری، رئیس کمیته ملی المپیک نیز بعد از رفتار تبعیض‌آمیز کمپانی سامسونگ سریعا دست به کار شد و دستور داد تا برای ورزشکاران ایرانی حاضر در پیونگ چانگ کره‌جنوبی گوشی تلفن‌همراه خریداری شود. رئیس کمیته المپیک اقدامات دیگری نیز برای پیگیری این مسأله انجام داد. او در توضیحی که دراین‌باره منتشر کرد، آورده است: «هیچ‌گاه در مقابل توهین به غرور، هویت و غیرت ملی سکوت نخواهیم کرد. از ساعت ۷ صبح پنجشنبه که از رفتار غیراخلاقی و غیرحرفه‌ای سامسونگ در دهکده المپیک زمستانی مطلع شدم چند اقدام همزمان را در دستورکار قرار دادم: ۱- اعتراض رسمی به سفارت و سفیر کره‌جنوبی در تهران.۲- تماس با وزیر محترم امور خارجه و تقاضای احضار سفیر کره‌جنوبی به وزارت خارجه که نتیجه آن در بیانیه وزارت خارجه اعلام شد. ۳- اعتراض رسمی به کمیته بین‌المللی المپیک نسبت به ورود سیاست به حوزه ورزش که مغایر با منشور و اساسنامه کمیته ملی المپیک است. ۴- مذاکره با وزیر محترم ورزش جهت هماهنگی با دولتمردان به منظور انجام اقدامات تنبیهی علیه سامسونگ. ۵- هماهنگی با رسانه‌های داخلی برای ایجاد کمپین اجتماعی علیه رفتار توهین‌آمیز سامسونگ.»
ظریف: گوشی تلفنم را عوض می‌کنم اگر...
بعد از تماس رئیس کمیته ملی المپیک با محمدجواد ظریف پای وزیر امور خارجه هم به ماجرا باز شد و خیلی زود واکنش جالب ظریف را شاهد بودیم. در سایت کمیته المپیک دراین‌باره آمده است: «محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه در محفلی اعلام کرده که اگر شرکت سامسونگ عذرخواهی نکند و از این تصمیمی که مبنی بر تحریم شرکت‌کنندگان ایرانی در بازی‌های المپیک زمستانی 2018 پیونگ چانگ گرفته عدول نکند، وی دیگر از گوشی سامسونگ استفاده نخواهد کرد. هم اکنون گوشی همراه دکتر ظریف، سامسونگ است.» وزارت خارجه همچنین سفیر کره‌جنوبی در ایران را نیز احضار کرد. در پی این اقدام توهین‌آمیز صورت گرفته از سوی شرکت سامسونگ حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدجعفر منتظری دادستان کل کشور هم طی دستور ویژه‌ای به معاون خود در حقوق عمومی خواستار پیگیری ویژه موضوع شد.
رودست ال‌جی به سامسونگ
جالب‌ترین خبر در جنجال حضور ایرانی‌ها در المپیک زمستانی به اقدام مسئولان شرکت ال‌جی برمی‌گشت. ال‌جی که رقیب سامسونگ در دستگاه‌های صوتی و تصویری است، بعد از جنجالی که رقیبش ایجاد کرد، تصمیم گرفت پکیج بهتری از محصولات خود را در اختیار ایرانی‌ها قرار دهد. در بیانیه شرکت ال‌جی آمده است: «در راستای حمایت از ورزشکاران ایرانی شرکت‌کننده در المپیک زمستانی 2018 کره جنوبی، شرکت ال‌جی الکترونیکس یک دستگاه گوشی پرچمدار + V30 و یک دستگاه تلویزیون OLED به تمامی ورزشکاران ایرانی این دوره اهدا خواهد کرد.» جالب است بدانید ارزش هدایای شرکت سامسونگ حدود 4‌میلیون تومان بوده و ارزش هدایایی که ال‌جی فقط به ورزشکاران ایرانی اهدا کرده، حدود 12‌میلیون تومان است.
بیانیه سامسونگ؛ بدون عذرخواهی
درنهایت فشارهای موجود شرکت سامسونگ را مجبور کرد تا اطلاعیه‌ای در این خصوص صادر کند و از موضع قبلی خود کوتاه بیاید. در اطلاعیه سامسونگ آمده است: «شرکت سامسونگ الکترونیکس بیش از ۴‌هزار گوشی ویژه المپیک پیونگ‌چانگ ۲۰۱۸ (نسخه‌ای خاص از گوشی گلکسی نوت ۸) را به کمیته بین‌المللی المپیک و کمیته برگزاری المپیک ۲۰۱۸ تحویل داده است. هرچند سامسونگ دخالتی در روند بررسی کمیته بین‌المللی المپیک برای تحویل این گوشی‌ها به ورزشکاران ایرانی نداشت، اما برای جلوگیری از هرگونه سوءتفاهم به‌صورت فعال اطلاعات لازم را در اختیار این کمیته قرار داده است. اکنون خوشحالیم که می‌شنویم کمیته بین‌المللی المپیک نهایتا به این تصمیم رسیده است که گوشی ویژه المپیک پیونگ‌چانگ ۲۰۱۸ را در اختیار ورزشکاران ایرانی قرار دهد.» در ادامه این اطلاعیه این‌طور توضیح داده شد: «سامسونگ همواره خانواده ایرانی خود را به‌عنوان بخشی از هویت جهانی خویش به رسمیت شناخته و به آنها احترام کامل گذاشته است و در این جریان نیز نگرانی بجای مردم ایران را به اطلاع کمیته بین‌المللی المپیک و دیگر مسئولان این بازی‌ها رسانده است. ما از نظرات کاربران ایرانی‌مان قدردانی کرده و همواره تمامی تلاش خود را برای حل هرگونه مشکلی به کار خواهیم بست، حتی اگر خودمان نقشی در آن نداشته باشیم.»
نه ایران به سامسونگ
شرکت سامسونگ با وجود اصرار مسئولان ایرانی هیچ عذرخواهی رسمی از ورزشکاران ایرانی انجام نداد تا واکنش دوباره کمیته المپیک را در پی داشته باشد. صالحی‌امیری، رئیس کمیته المپیک بعد از تغییر موضع شرکت سامسونگ بیان کرد: «تا زمانی که از ورزشکاران ایرانی عذرخواهی نشود، آنها گوشی‌های همراه هدیه شرکت سامسونگ را قبول نمی‌کنند.» این درحالی است که شرکت سامسونگ اعلام کرده بود، کمیته بین‌المللی المپیک مسئول پخش گوشی‌ها به‌عنوان هدیه بین ورزشکاران بوده است.
عذرخواهی IOC
در نهایت ماجرا رئیس کمیته برگزاری بازی‌های المپیک زمستانی طی نامه‌ای به سرپرست کاروان ایران عذرخواهی کرد. در این نامه آمده است: «بابت اتفاقات اخیر در عدم توزیع گوشی‌های سامسونگ بین ورزشکاران کشورمان رسماً عذرخواهی و اعلام می‌کنیم که ناهماهنگی در توزیع، دلیل این ماجرا بوده و حالا با ارسال این نامه به دنبال دلجویی کاروان کشورمان است.»
تأثیرگذاری بر روابط تجاری
این مسأله با هر دلیلی که اتفاق افتاده باشد می‌تواند روی مناسبات تجاری و سیاسی ایران و کره‌جنوبی تأثیر بگذارد، چنانچه بلافاصله با واکنش و تهدید مسئولان سیاسی، ورزشی و اقتصادی ایران همراه شده است. وزارت خارجه ایران در پی این اقدام شرکت سامسونگ اعلام کرد که در صورت عدم عذرخواهی شرکت‌ مذکور این اتفاق بر روابط تجاری سامسونگ با ایران تأثیرگذار خواهد بود. این درحالی است که تاکنون هیچ توضیحی درخصوص امتناع از اعطای گوشی‌های تلفن‌همراه سامسونگ به ورزشکاران ایرانی شرکت‌کننده در رقابت‌های المپیک زمستانی ۲۰۱۸ پیونگ چانگ توسط کمیته بین‌المللی المپیک ارایه نشده است. به‌هرحال باید منتظر ماند و دید با توجه به این‌که وزارت خارجه این موضوع را رفتار غیراخلاقی و مغایر با روح حاکم بر بازی‌های المپیک که شعار خود را ورای رنگ، دین، نژاد و سیاست قرار داده به سفیر کره‌جنوبی اعلام کرده، دانسته، چه اقدام‌هایی در آینده در مواجهه با مسئولان کره‌جنوبی انجام خواهد داد.