مجتبی پارسا| ترکیه در روز شنبه عملیات هوایی و زمینی خود را علیه مبارزان کرد در شهر عفرین در شمال سوریه آغاز کرد و تحلیلگران به این مسأله اشاره می‌کنند که مسکو موافقت ضمنی خود را برای حملات نظامی ترکیه به عفرین نشان داده است.
نیروهای نظامی روسیه، دقیقا پیش از آغاز عملیات، از منطقه خارج شدهاند و جنگنده‌های ترکیه نیز اجازه استفاده از پایگاه هوایی عفرین را که تحت کنترل دولت سوریه و نیروهای روسیه است، به دست آورد.
این اتفاقات زمانی رخ می‌دهد که روابط میان ترکیه و روسیه در زمینه جنگ سوریه بسیار به یکدیگر نزدیک شده؛ در حالی که در روابط آنکارا با واشنگتن که از کردهای جنگجو در شمال سوریه حمایت می‌کند، شاهد تنش‌هایی هستیم.به گزارش الجزیره، مسکو به طور سنتی طرفدار حزب اتحاد دموکرات کردستان (پ.ی.د) و یگان‌های مدافع خلق آن (ی.پ.گ) که کنترل بخش بزرگی از شمال سوریه را در دست دارند، بوده است. کردهای این منطقه در خط مقدم مقابله با گروه داعش بودند. گروه داعش بخش زیادی از سوریه و عراق را در سال 2014 اشغال کرده بود. حزب اتحاد دموکرات کردستان یا «پ.ی.د» از سال 2016 دارای دفتر نمایندگی سیاسی در پایتخت روسیه بوده و حمایت سیاسی زیادی را در عرصه بین‌المللی از مقامات روس دریافت کرده است.ناظران روس در عفرین و بیرون از آن تا زمان حمله ترکیه به این منطقه با نیروهای «ی.پ.گ» همکاری می‌کردند تا مانع از وقوع درگیری‌ها میان گروه‌های مختلف مسلح شوند. روس‌ها حتی در سطح وزرا با مقامات «پ.ی.د» در مورد سوریه در ارتباط بوده‌اند.اخیرا در ماه دسامبر یکی از مقامات روسیه با «ی.پ.گ» در شهر شرقی دیرالزور که تحت کنترل دولت سوریه است، گفت‌وگوهایی داشت که به گفته مسکو، در این دیدار اقدامات مورد نیاز پس از حذف داعش را ارزیابی کردند. با این حال گزارش‌های دیگری نیز نشان می‌داد که در این دیدار همکاری‌های نظامی دیگری در منطقه که خشم آنکارا را برانگیخت، نیز مورد بحث قرار گرفته است.ترکیه، «پ.ی.د» و «ی.پ.گ» را جزو گروه‌های تروریستی به شمار می‌آورد و هر دوی آنها را شاخه‌ای از حزب کارگران کردستان یا «پ.ک.ک» می‌داند که در دهه‌های اخیر برای به دست‌آوردن استقلال و درنهایت برای داشتن ترکیه کاملا دموکراتیک دست به شورش مسلحانه در ترکیه زده‌اند.از دهه 1980 یعنی زمانی که پ.ک.ک در جنوب‌شرق ترکیه شورش‌ها و حملاتی را صورت داده، تاکنون 40هزار نفر کشته شدهاند.پ.ک.ک توسط ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا نیز در لیست سیاه قرار دارد و یک گروه تروریستی به شمار می‌رود؛ اما نه برای روسیه. همچنین هیچ‌یک از اینها (آمریکا، اتحادیه اروپا و روسیه)، نه «پ.ی.د» و نه «ی.پ.گ» را جزو گروه‌های تروریستی به شمار نمی‌آورند.
«روسیه به ما خیانت کرد»
«پ.ی.د» از روسیه به خاطر دادن اجازه حمله به عفرین خشمگین است. در بیانیه‌ای که آنها روز شنبه در وب‌سایت خود منتشر کردند، صراحتا روسیه را به خاطر حملات ترکیه مقصر دانسته‌اند.در این بیانیه آمده است: «ما می‌دانیم که بدون اجازه قدرت‌های جهانی و خصوصا روسیه که نیروهایشان در عفرین مستقر است، ترکیه نمی‌توانست با استفاده از پایگاه هوایی عفرین به شهروندان حمله کند.»در ادامه این بیانیه آمده است: «بنابراین ما روسیه را به اندازه ترکیه مسئول می‌دانیم و اعلام می‌کنیم که روسیه شریک جرم ترکیه در قتل عام غیر نظامیان منطقه است.»نیروهای دموکراتیک سوریه موسوم به «اس.دی.اف» که مورد حمایت آمریکا و تحت رهبری «ی.پ.گ» هستند و برای مقابله با داعش تشکیل شده بودند، موضع مشابهی با «پ.ی.د» اتخاذ کردند و اقدام روسیه را «غیر اخلاقی» و «خیانت» توصیف کردند.«کنو گابریل» یکی از سخنگویان نیروهای دموکراتیک سوریه روز دوشنبه گفت: «ما بر سر رعایت اصول صلح‌آمیز در عفرین با روسیه موافقت کردیم، اما حالا آنها به جنگنده‌های ترکیه اجازه دادند که به شهروندان حمله کنند؛ این به معنای آن است که روسیه به ما خیانت کرده است.»سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، با اشاره به نیروهای دموکراتیک سوریه، ایالات متحده را به دلیل آنچه که او «تلاش آمریکا برای به دست گرفتن همه مرز سوریه - ترکیه و عراق -ترکیه با ایجاد نیروهای مقاومت جایگزین» توصیف کرده، مقصر دانسته است.او روز دوشنبه گفت: «واشنگتن به وضوح محموله‌های اسلحه را برای انتقال به گروه‌هایی که با آمریکا همکاری می‌کنند، خصوصا نیروهای دموکراتیک سوریه، به سوریه می‌فرستد.»
در همان روز رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه گفت که کشورش در رابطه با عملیات نظامی و گسترش آن به سایر شهرهای کردنشین ازجمله منبج با روسیه به توافق رسیده است.به گفته «منصور اکگون» استاد روابط بین‌الملل در ترکیه اقدام روسیه با در نظر گرفتن موضع سخت ترکیه در قبال «پ.ی.د» و «ی.پ.گ» و ناراحتی مسکو از همکاری نزدیک این گروه‌ها با آمریکا کاملا قابل درک بود.این استاد دانشگاه به خبرگزاری الجزیره گفته است: «این گروه حمایت زیادی را از آمریکا دریافت می‌کند. واشنگتن از این گروه، خصوصا در شرق رود فرات استفاده می‌کند تا تعادل قدرتی را در آن منطقه علیه سایر گروه‌ها ایجاد کند. آمریکا همچنین از این گروه به منظور افزایش حضور خود و فعالیت‌هایش در منطقه استفاده می‌کند.»
او ادامه داد: «من فکر می‌کنم که آمریکا با تشکیل گروه امنیت مرزی جدید نیت خود را نشان داد. مسکو نیز برای ضربه‌زدن به حضور و تأثیر آمریکا در منطقه چراغ سبزی را به ترکیه برای حمله به عفرین نشان داد.»«سرگئی مارکوف» تحلیلگر سیاسی و نماینده سابق حزب متحد پوتین، معتقد است که این روش روسیه برای افزایش تنش‌ها میان آنکارا و واشنگتن بوده است.او به الجزیره گفت: «روسیه به صورت علنی از این عملیات نظامی حمایت نمی‌کند؛ اما آنها دروازه‌ها را برای این حملات باز کردند؛ چراکه این کار عملا جنگ نیابتی را میان ترکیه و آمریکا (از طریق ی.پ.گ) آغاز می‌کند.»او همچنین گفته است که اگر آمریکا، کردها و ترکیه با یکدیگر مبارزه کنند، این اتفاق بسیار مثبتی برای دولت سوریه که از سوی روسیه حمایت می‌شود و با هردو طرف این جنگ (آمریکا و ترکیه) مخالف است، خواهد بود.