|  محمدحسین کریم‌پور   |    عضو اتاق بازرگانی ایران|

اگر قرار باشد  برای  مدیریت منابع آب یا بحران آب، مدلی کلان ارایه کنیم، باید بدانیم هر بوم یا بهتر بگوییم که هر حوضه آبریز، (برای وضوح مفهوم حوضه آبریز کاسه‌ای را درنظر بگیرید که منتهی است به رئوس ارتفاعات منطقه، کاسه‌ای که در قسمت داخل، هر قطره آب را بچکانید به طرف داخل کاسه می‌آید) توان تولیدی معینی برای تولید آب شیرین تجدیدپذیر سالانه دارد. این توان ممکن است در خشکسالی‌ها کمی کمتر شود و در ترسالی‌ها افزایش یابد. اما در مجموع به هر حوضه آبریز، می‌توان یک عدد نسبت بدهیم. به مناطق جغرافیایی هم به نسبت هر حوضه آبریز که حاوی آن است، باز هم می‌توانیم چنین عددی را نسبت داد. به هر روی می‌توان گفت میزان آب تجدید‌پذیر سالانه خاورمیانه660‌میلیارد مترمکعب است. به همین ترتیب طبق مطالعات ‌سال 1353 می‌توان گفت، میزان آب تجدیدپذیر ایران 137‌میلیارد مترمکعب بوده است اما در این مقطع زمانی، وزیر نیرو رسما اعلام می‌کند که این میزان به 120‌میلیارد مترمکعب رسیده است. کارشناسان بدبین‌تری هم هستند که عددهای پایین‌تری را  مانند 95‌میلیارد مترمکعب، ذکر می‌کنند.
عدد دیگری هم وجود دارد که می‌شود درباره‌اش خیلی تبلیغ کرد و پشت آن مکانیزم‌ها و منطق ریاضی محکم‌تری گذاشت اما باید قبول کنیم در مدیریت آب استانداردی وجود دارد که می‌گوید انسان نباید بیش از 40‌درصد آب تجدیدپذیری را که در چرخه طبیعت است، استفاده کند. این عدد ممکن است در یک بوم خاص به 30درصد و در بومی دیگر به 50‌درصد برسد اما این عدد(40) تقریبا مورد پذیرش کارشناسان است. در مدیریت آب که انسان بیش از 40‌درصد آب را نباید از مکانیزم‌های چرخه‌های طبیعی بیرون بکشد، این اتفاق به کرات افتاده است اما سوال اینجاست اگر بهره‌برداری بیش از این باشد، چه اتفاقی می‌افتد؟ پاسخ ساده این است که اتفاقات و بحران‌های طبیعی رخ خواهد داد و خود این مکانیزم‌ها هم دچار خلل می‌شوند. زایش آب و تجدیدپذیری سالیانه آن بوم، کاهش پیدا می‌کند.
با توجه به چنین استانداردی و این‌که موجودی آب تجدیدپذیر ایران 120‌میلیارد مترمکعب است، باید سالانه 48‌ میلیون مترمکعب از موجودی آب تجدیدپذیر را مصرف کنیم که می‌تواند به مصرف کشاورزی، صنعت، معدن آب شرب و هر نوع استفاده دیگر بشر برسد. اما مطابق آمار و اطلاعات موجود، مدت‌هاست از این ذخیره، سالانه بیش از 100‌میلیارد مترمکعب برداشت می‌کنیم. یعنی از معیار سردستی 40درصدی عدول کرده‌ایم.
ما کشوری هستیم دچار کم‌آبی، جمعیت بالا، مصرف رو به گسترش بنابراین این نوع مصرف برای ما شدنی نیست.