|  عبدالله امیدی  |   روانشناس بالینی|

دانستن منشأ استرس، پیش‌بینی آن و دانستن روش‌ها و تمهیداتی برای کنترل فشار درونی، از شدت استرس می‌کاهد. استرس را عامل فشارزای درونی با بیرونی عنوان می‌کنند که موجب تغییراتی به لحاظ فیزیولوژیکی، شناختی و رفتاری می‌شود. این تغییرات در پاسخ به موقعیتی فشارزا ایجاد می‌شود که ممکن است ناشی از تصورات فرد و ذهنیت او باشد یا در واکنش به عاملی بیرونی مانند ترافیک، سر و صدا و دمای هوا باشد. در شرایط استرس اگر فرد بتواند از پس موقعیت فشارزا برآید و با شرایط استرس منطبق کند، از پس فشار روانی برآمده است در غیر این صورت دچار استرس می‌شود. دمای هوا می‌تواند موجب ایجاد فشار روانی در فرد شود مثلا قرار گرفتن در هوای گرم باعث می‌شود تا فرد خود را خنک کند اگر بتواند خود را از گرما دور کند احساس آرامش کرده و در غیر این صورت دچار تنش می‌شود. ازدواج، ادامه تحصیل، فرزندآوری، شغل نیز موقعیت‌های جدیدی هستند که فرد را دچار استرس می‌کنند مثلا در ازدواج فرد باید برنامه روزانه خود را با نظم بیشتری تنظیم کند تا بتواند جوابگوی این موقعیت جدید باشد. در صورتی که این اتفاق نیفتد دچار فشار روانی می‌شود. برای کاهش استرس ابتدا باید منشأ فشار روانی را پیدا کنیم اگر منشأ استرس درونی و ناشی از برداشت‌های فرد است باید نگاه و ارزیابی او از موقعیت‌ها تغییر پیدا کند؛ این مهم با یادگیری مهارت‌های کلامی، ابراز وجود و ارتباطی میسر است. چنانچه منشأ استرس بیرونی است باید آن را مدیریت کنیم مثلا در مورد ترافیک می‌توان از مسیرها و ساعاتی که ترافیک روان است، استفاده کنیم. پیش‌بینی استرس‌ از شدت آن می‌کاهد مثلا فردی که در آینده به مقداری پول نیاز دارد باید از ماه‌ها قبل پس‌انداز کند؛ این روش می‌تواند استرس ناشی از مواجهه با بی‌پولی را کنترل کند.
افراد باید روش‌ها و تمهیداتی داشته باشند تا از طریق آنها فشارهای روانی را کنترل کنند مثلا مطالعه و برنامه‌ریزی تحصیلی با هدف کنترل استر‌س‌ها و کسب نمره مورد انتظار فرد است. مبنای زندگی باید به گونه‌ای باشد که موجب ایجاد حمایت‌های عاطفی اطرافیان شود و این هنر فرد است چرا که این حمایت‌ها می‌تواند در شرایط استرس، کمک‌کننده باشد. اگر افراد در برقراری ارتباطات بین فردی موفق باشند می‌توانند در شرایط فشارزا با درد دل و برخورداری از حمایت‌های عاطفی دیگران از شدت استرس بکاهند.