حامد اکبری پژوهشگر اقتصاد اطلاعات
داده‌های آماری نشان‌دهنده افزایش قابل توجهی در استفاده و دسترسی به فناوری موبایل، هم در کشورهای در حال توسعه و هم در کشورهای پیشرفته است. شبکه تلفن همراه (موبایل) سریع‌تر از هر فناوری دیگری در تاریخ پذیرفته شده و امروزه محبوب‌ترین و گسترده‌ترین فناوری شخصی در سراسر جهان به شمار می‌آید. تحقیقات نشان می‌دهد که ظرفیت ارتباطاتی موبایل این پتانسیل را دارد که به صورت اساسی دولت‌ها، مدیریت شهری و شهرداری‌ها را تغییر شکل داده و دسترسی به اطلاعات و خدمات عمومی را در مناطقی میسر سازد که در آنها زیرساخت لازم برای اینترنت یا سرویس تلفن ثابت یک گزینه محسوب نمی‌شود. بدین ترتیب، دولت موبایلی به عنوان موج بزرگ و نوظهورِ فناوری ارتباطات و اطلاعات (ICT) در بخش دولتی و خدمات عمومی و شهرداری‌ها پدیدار می‌شود.
به هر حال برای بسیاری از سازمان‌های دولتی و شهرداری‌ها ارایه خدمات موبایلی هنوز در مراحل اولیه تکامل و توسعه است و در بسیاری از نمونه‌ها و موارد بخشی از استراتژی سراسری مدرن‌سازی بخش دولتی و ارایه خدمات عمومی جدید و بهینه‌سازی‌شده به شمار می‌آید.
درک و شناخت مفاهیم زیرساختی و عوامل انگیزشی که پدید‌آمدن دولت موبایلی را توضیح می‌دهد، برای دولت‌ها و شهرداری‌ها اهمیت دارد تا بتوانند اولویت‌ها را تنظیم کرده و خط‌مشی‌های مناسب را طرح‌ریزی کنند.
از خدمات شهری الکترونیکی به سمت خدمات شهری موبایلی
هر روز اهمیت استراتژیک فناوری‌های موبایل بیش از پیش آشکار می‌شود و رشد ناگهانی فناوری بی‌سیم و موبایل به شکلی روزافزون بر روی نحوه عملکرد نهادهای عمومی و خدمات‌رسانی هم در کشورهای در حال توسعه و هم در کشورهای توسعه‌یافته اثر می‌گذارد. «امکان جابه‌جایی و تحرک» از طریق اپلیکیشن‌ها و کارکردهای موبایل فرصت‌های جدیدی را برای خدمات عمومی مسئولانه‌تر در اختیار می‌گذارد.
همان‌گونه که تصمیم به راه‌اندازی دولت الکترونیکی و خدمات الکترونیکی شهری گام مهمی بود که طی دهه‌های گذشته بسیاری از دولت‌ها در سراسر جهان اتخاذ کردند، انتخاب دولت موبایلی و خدمات شهری موبایلی جهت پشتیبانی و بهبود عملکرد دولت و شهرداری‌ها و جامعه‌ای با ارتباطات بیشتر نیز در حال حاضر اجتناب‌ناپذیر است. دولت موبایلی و خدمات شهری موبایلی به عنوان موج بزرگ و بعدی استفاده از فناوری ارتباطات و اطلاعات (ICT) در بخش دولتی و خدمات عمومی شهری پدیدار می‌شود.
تحقیقات نشان می‌دهد که ارتباطات موبایل این پتانسیل را دارد که به صورت اساسی دولت‌ها و شهرداری‌ها را تغییر شکل داده و دسترسی به خدمات و اطلاعات عمومی را در مناطقی میسر سازد که در آنها زیرساخت‌های لازم برای اینترنت یا سرویس تلفن ثابت یک گزینه محسوب نمی‌شود. هزینه‌های پایین‌تر دستگاه‌های موبایل (سیار) و سهولت استفاده از آنها موانع را برطرف کرده و به شهروندان این قدرت را می‌دهد تا به‌سرعت و با کارایی زیاد برای مسائل مربوط به بهداشت و سلامت، آموزش و تحصیل خدمات شهری، استخدام، امنیت عمومی، مالی، حمل‌ونقل، قانونی و خدمات دیگر با دولت شهرداری ارتباط برقرار کنند. بدین ترتیب دولت موبایلی و شهرداری موبایلی می‌تواند به بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی در سراسر جهان کمک کرده و نقش مهمی در حمایت از دستاوردهای اهداف عمرانی هزاره (MDGs) ایفا کند.
با تشخیص این روندها –و نیاز به ایجاد یک مبنا و شالوده منطقی و بی‌عیب و نقص برای آماده سازی ابتکار عمل‌های موفق دولت موبایلی– ITC ، DESA و OECD این مقاله را برای توجه به ارتباط و ارزش فناوری‌های موبایل، برای تأثیر اقتصادی و اجتماعی؛ بررسی اصول کلیدی برای ترویج سرعت و حضور دایمی دولت موبایلی و شهرداری موبایلی، تأکید بر اهمیت سیاست‌گذاری و مدل‌های نظارتی و کمک به دولت‌ها و شهرداری‌ها در فرآیند توسعه پایدارِ اجرا و پیاده‌کردن دولت و شهرداری موبایلی، بهینه‌سازی طیف امکانات برای بسط دسترسی، کارایی و اثربخشی خدمات عمومی، آماده کرده‌اند. در این یادداشت مختصرا به موضوعات ذیل خواهیم پرداخت:
به سوی نسل بعدی خدمات عمومی.
منافع و بازده‌های دولت و شهرداری موبایلی برای شهروندان، دولت و شهرداری و کسب‌وکارها.
شناخت انتخاب دولت موبایلی.
پیش‌نیازها برای سرعت بیشتر و حضور دایمی و فراگیر.
ظرفیت‌های فناوری برای راه‌حل‌های موبایلی.
اهداف و آینده موبایل و ضرورت اقدامات احتمالی.
رشد تکنولوژی‌های موبایل
تحقیقات افزایش چشمگیری در استفاده از دسترسی به فناوری موبایل را نشان می‌دهد؛ هم در کشورهای در حال توسعه و هم در کشورهای توسعه‌یافته. تا پایان سال 2010، در حدود 3/5میلیارد مشترک شبکه تلفن همراه (موبایل) شناسایی شده بود، ازجمله 940میلیون مشترک خدمات 3G. 90درصد از جمعیت جهان و 80درصد از جمعیتی که در مناطق روستایی زندگی می‌کنند، به شبکه‌های موبایل دسترسی دارند.
در بسیاری از کشورهای در حال توسعه خطوط تلفن ثابت تا حد زیادی محدود به مناطق شهری می‌شوند؛ اما بیش از نیمی از خانواده‌های روستایی دست کم یک تلفن موبایل دارند. در سطح جهانی شبکه‌های سلولی موبایل (شبکه تلفن همراه) سریع‌تر از هر فناوری دیگری در تاریخ پذیرفته شده و محبوب‌ترین و گسترده‌ترین فناوری شخصی در سراسر جهان به شمار می‌آید. شکل 1.1، رشد ICT طی دهه گذشته را نشان می‌دهد.
در سال 1998 نفوذ جهانی موبایل در حدود 5 درصد بود. در سال 2008 به بیش از 50درصد رسید. تا سال 2018 انتظار می‌رود که تعداد مشترکان موبایل تقریبا به اندازه تعداد شهروندان جهان برسد. شکل 1.2 نشان‌دهنده چشم‌انداز جالب پیشرفت نفوذ موبایل، شبکه‌ها، سرعت و شاخص‌های دیگر است.
فناوری موبایل تبدیل به ابزاری اجرایی برای پرکردن شکاف دیجیتال موجود میان کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه شده است؛ به‌خصوص با توجه به قیمت به‌سرعت در حال کاهش کالاهای موبایل و سیار. کشورهای کمتر توسعه‌یافته و در حال توسعه با سرمایه‌گذاری در وب‌سایت‌ها و درگاه‌های وب و با استقرار مکان‌های عمومی جهت دسترسی به فناوری‌های دیجیتال (تله سنترها)، کافی‌نت‌ها، مراکز اجتماع‌ها، مراکز خرید، کافی‌شاپ‌ها و دیگر خروجی‌های مشابه برای افزایش دسترسی به اینترنت ثابت کرده‌اند که قادرند این شکاف دیجیتال را کاهش دهند. به صورت مشابه به‌سرعت استفاده از فناوری موبایل را می‌پذیرند.
افزایش جهانی قابل توجه در استفاده دولت‌ها و شهرداری‌ها از فناوری موبایل برای ارتباط با شهروندان با ارسال ساده پیام کوتاه، اعلام فعالیت جدید و اخبار یا خدمات کامل موبایل مقدمه‌ای خواهد بود برای گسترش خدمات بیشتر دولت و شهرداری موبایلی و فرصتی در اختیار بخش خصوصی خواهد گذاشت تا برای ایجاد و توزیع و توسعه خدمات موبایل با دولت‌ها و شهرداری‌ها کار کنند.
از نظر بسیاری از سازمان‌های دولتی و شهرداری‌ها، دولت موبایلی در مراحل اولیه تکامل قرار دارد و در بسیاری از نمونه‌ها همچنان بخشی از یک استراتژی سراسری مدرن‌سازی بخش دولتی و ارایه بهتر خدمات عمومی محسوب می‌شود. در این زمینه مساعدت و همکاری برای دولت‌ها در سراسر جهان، جهت ایجاد یک چهارچوب منسجم دولت موبایلی برای بخش دولتی و عمومی و شهری، ضرورت دارد.
مفاهیم و فاکتورهای اصلی انگیزشی
بررسی خلاصه زیر برای طبقه‌بندی سیر تکاملی مفهوم دولت و خدمات شهری و عمومی سودمند است:
دولت: روش‌هایی که به وسیله آنها سیاست‌گذاری‌های ملی و نیز ساز و‌کارها جهت تعیین خط‌مشی‌های ملی به اجرا در می‌آیند.
شهرداری (بخش عمومی): روش‌هایی که به وسیله آن سیاست‌گذاری‌های شهر و نقشه اجرایی تولید می‌شود.
دولت و شهرداری الکترونیکی: بهره‌گیری از اطلاعات و فناوری‌های ارتباطی، به‌خصوص اینترنت، به‌عنوان ابزاری برای دست‌یافتن به دولت و خدمات شهری بهتر.
دولت و شهرداری موبایلی: توسعه یا تکامل تدریجی دولت و شهرداری الکترونیکی، از طریق استفاده از فناوری‌های موبایل برای ارایه خدمات عمومی.
لازم به ذکر است که تفاوت‌های اساسی میان ارایه خدمات دولت و شهرداری الکترونیکی و دولت و شهرداری موبایلی وجود دارد. دولت و شهرداری الکترونیکی شامل تهیه و برداشت اطلاعات، برای «ICT » ها از نظر جغرافیایی، متنوع و از نظر فنی مشابه می‌شود. (مانند رایانه‌های شخصی یا کیوسک‌های اطلاعات) (کافی‌نت‌ها) در مقابل، دولت و شهرداری موبایلی شامل تعاملی می‌شود که در آن حدودِ زمینه‌های استفاده نامشخص بوده و در جایی که ممکن است دسترسی به خدمات دولت و خدمات شهری یکی از چند فعالیتی باشد که به عهده گرفته می‌شود و در جایی که قید و بندهای فیزیکی ارتباط متقابل با دستگاه‌های موبایل، مقدار و نوع اطلاعاتی که ممکن است مشخص شده و به دست آمده باشد را محدود می‌کند. این تفاوت‌ها چالش‌هایی را هم برای اجرا و هم برای پذیرش دولت موبایلی مطرح می‌سازد.
یکی از مهمترین پرسش‌ها در مورد گسترش فناوری برای دولت و شهرداری موبایلی این پرسش است:
آیا جای دولت و خدمات شهری الکترونیکی که ما امروزه می‌شناسیم را دولت موبایلی، به‌عنوان روش غالب خواهد گرفت یا دولت موبایلی صرفا یک کانال دسترسی دیگر برای اداره امور عمومی خواهد بود؟
با در نظر گرفتن پیشرفت‌هاي پیرامون تعامل میان سازمان‌های مجهز به موبایل، شهروندان دارنده موبایل و مقامات دولتی دارنده موبایل تردیدی وجود ندارد که انتقال دولت الکترونیکی به دولت موبایلی، صرفا یک تغییر و تبدیل در فناوری‌های ICT که به کار می‌روند، به‌شمار نمی‌آید، بلکه تغییری اساسی‌تر محسوب می‌شود. چنین تغییر اساسی می‌تواند منجر به ارتباطی متفاوت میان دولت و شهرداری موبایلی و شهروند موبایلی و میان دولت شهرداری موبایلی و مأمور دولتی و شهرداری دارنده موبایل و نیز افزایش ارتباطی متفاوت میان شهروند و مأمور دولتی و شهرداری شود.
دلایل زیادی برای پیدایش دولت موبایلی وجود دارد که اهم آنها عبارتند از:
استقبال گسترده بخش دولتی و شهرداری‌ها از این فناوری‌ها.
نفوذ حیرت‌انگیز دستگاه‌های موبایل.
سهولت استفاده برای شهروندان.
قابلیت همکاری و ارتباط توسعه ساده‌تر.
این واقعیت که می‌تواند دولت و شهرداری را به شهروندان نزدیک‌تر کند.
این واقعیت که خدمات دولت موبایلی ارزان‌تر از خدمات رایانه‌محور تمام می‌شود.
عوامل انگیزشی عبارتند از:
دسترسی بهتر خدمات
دولت موبایلی کانال ارتباطی دیگری برای دسترسی به خدمات دولت و خدمات شهری در اختیار کاربران می‌گذارد. این موضوع می‌تواند موجب شود کاربران بیشتری با استفاده از کانال‌های جایگزینی که مناسب‌تر هستند، به خدمات دولتی و خدمات شهری دسترسی داشته باشند؛ به‌خصوص کسانی که در مناطقي از نظر جغرافیایی دور دست زندگی می‌کنند یا افرادی که از نظر فیزیکی محروم به شمار می‌آیند.
قابلیت استفاده بهتر خدمات
مانند اغلب مدل‌های خدمات تجارت موبایلی، برخی خدمات شهرداری موبایلی را می‌توان به صورتی خودکار ساخت که هفت روز هفته، بیست‌و‌چهار ساعته در دسترس و قابل استفاده باشد؛ برای مثال، اصطلاح اطلاعات عمومی یا پردازش برخی مبادلات، داده‌کاوی اطلاعات شهری.
تاثیرپذیری متقابل بهتر خدمات
از آن‌جا که برخی از خدمات دولت موبایلی را می‌توان خودکار ساخت، کاربران می‌توانند بدون این‌که واقعا منتظر بمانند، به این خدمات دسترسی یابند؛ در صورتی که انجام همان فعالیت با استفاده از رويکردهای مرسوم (مانند تماس تلفنی یا ملاقات شخصی) مستلزم صرف زمان طولانی‌تری است.
کارایی و کیفیت بهتر خدمات
موفقیت در ایجاد علاقه و اشتیاق و ظرفیت جوامع از نظر اجتماعی منزوی برای تعامل و برقراری ارتباط از طریق فناوری‌های آنلاین به موفقیت دولت موبایلی در دست یافتن به کارایی و بهبود خدمات کمک می‌کند.
توسعه‌پذیری خدمات
مزیت توسعه‌پذیری این است که تهیه و تدارک خدمات دولت موبایلی در مقایسه با ارایه مرسوم خدمات (برای مثال، مطالب چاپی، به‌خصوص در مناطقی که تراکم جمعیت بیشتری دارد) هزینه بسیار کمتری دارد. راندمان و کارآیی بهبود یافته است. انعطاف و توسعه‌پذیری را می‌توان حفظ کرد، چرا که اجزاي نقش‌آفرین می‌توانند از مجموعه‌ای از واسطه‌ها و ابزارهای موبایلی مشترک برای ارتباط با یکدیگر استفاده کنند.
مشارکت بهتر ذینفعان
بهینه‌شدن دولت و شهرداری موبایلی به وسیله تلفن‌های هوشمند که به شهروندان و کسب‌وکارها اجازه می‌دهد تا از اینترنت برای دسترسی به خدمات دولت و شهرداری بهره ببرند، منجر به درک و دریافت بهتر و مشارکت بیشتر می‌شود.
انسجام، ارتباط و تعامل
استفاده از فناوری اطلاعات انسجام و یکپارچگی بهتر بخش‌های سازمانی در فرآیندهای شهرداری را میسر ساخته و رضایت مشتری از ارایه خدمات، هم از کانال‌های سنتی و مرسوم و هم از کانال‌های الکترونیکی را افزایش می‌دهد. کانال مضاعف ارتباط الکترونیکی این فرصت را در اختیار
شهرداری‌ها می‌گذارد تا با گروه‌های خاصی از کاربران تعامل داشته باشند که در غیر این صورت و از طریق رویکردهای ارتباطی مرسوم و سنتی قابل دسترس نبودند. به هر حال از آن‌جا که خدمات شهرداری موبایلی معمولا به صورتی طراحی می‌شوند که مستلزم میزان قابل توجهی تعامل میان انسان و رایانه است (مانند شهروندانی که خدمات را دریافت می‌کنند) ممکن است حفظ و نگهداری و انجام وظایف اداری برای کارکنان شهرداری دشوارتر باشد.
هزینه‌های کاهش‌یافته (ثابت و عملیاتی)
یکی از منافع اصلی برای سازمان‌های دولتی و شهرداری‌ها انعطاف‌پذیری دولت و شهرداری موبایلی است که امکان ذخیره و ارایه اطلاعات را می‌دهد. این امر می‌تواند در مقایسه با چاپ کلیه مطالب، هزینه‌های عملیات و نگهداری بسیار کمتری داشته باشد. تغییر، تصحیح یا به‌روزکردن محتوا را
می‌توان بدون متحمل‌شدن هزینه‌های چاپ مجدد، انهدام ضایعات و ارایه مجدد به صورت آنلاین انجام داد.
تصویر و درک و دریافت بهتر
تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده از کانال‌های آنلاین یا موبایل برای تعامل با شهروندان و سهیم‌کردن آنها در تصمیم‌گیری، تاثیر مثبتی بر روی اعتماد و نیز برداشت عمومی از پاسخ‌دهی شهرداری‌ها و دولت دارد.
علاوه بر این بهره‌گیری از کانال‌های موبایل می‌تواند منجر به افزایش مشارکت شهروندان شود که آن هم به نوبه خود می‌تواند طرح‌ریزی و اجرای سیاست‌گذاری‌هایی که به بازده‌های بهتر می‌انجامد را ساده‌تر کند. بدین ترتیب، خدمات دولت و شهرداری موبایلی می‌تواند به شرایط بهبود‌یافته‌تری از فعالیت‌های دولت و شهرداری‌ها بینجامد و تصمیمات سیاستی ممکن است موجب تسریع اتخاذ خدمات دولت موبایلی شود تا این عوامل را به نمایش گذاشته و یک تصویر بین‌المللی مثبت‌تر را به وجود آورد.
فرمول‌بندی خط‌مشی و سیاست‌گذاری
و تنظیم اولویت‌ها
در فرمول‌بندی خط‌مشی باید ویژگی‌های کلیدی نسل بعدی خدمات عمومی را که در ادامه بحث به آن خواهیم پرداخت، منظور کرد.
محوربودن شهروند
اغلب فعالیت‌های دولت و شهرداری هنوز آماده آن نیست که سیاست‌گذاری را از چشم‌انداز شهروند بررسی کند. تغییر چشم‌انداز دولت و شهرداری‌ها، مستلزم تغییرات واقعی در نحوه تفکر و نیز ساختار حکمرانی و نظارت است.
دولت تجدید سازمان‌یافته
دولت‌ها و شهرداری‌ها می‌بایست به هدف تعریف مدل‌های جمعی‌تر طراحی و ارایه خدمات و سیاست‌گذاری حرکت کنند (برای مثال اتخاذ یک رویکرد کل دولت یا شهرداری و شرکت‌دادن نقش‌آفرینان، ذینفعان و سهامداران و سازمان‌های دولتی و شهرداری‌ها به صورت کاملا هماهنگ).
مشارکتی قابل اندازه‌گیری و شفاف
شهروندان به صورت روزافزونی از فعالیت دولت و شهرداری‌ها مطلع مي‌شوند و در برخی کشورهای توسعه‌یافته، شهروندان شروع به مشارکت در جریان سیاست‌گذاری کرده‌اند. شفافیت لفظ و توانایی فردی شهروندان برای اندازه‌گیری نتایج و تاثیر برنامه‌های دولت و شهرداری و مشارکت در پیشرفت‌شان، ویژگی‌های کلیدی نسل بعدی خدمات عمومی محسوب می‌شود.
در پی بحران‌های اقتصادی و مالی لازم است دولت‌ها و شهرداری‌ها خدمات عمومی بهتری را با منابع کمتر در اختیار بگذارند.
اولویت‌ها و اهداف
تامین روش‌های جدید و بهتر برای پرداختن به شهروندان.
قابل استفاده و در دسترس‌بودن فناوری‌های نوآورانه موبایل، همراه با تعریف مشخص‌تری که مشارکت، استفاده از توانایی شهروندان و قابلیت همکاری بیشتری را میسر می‌سازد و امکان اعتماد به گرایش‌های آتی بازار، نقش قدرتمند خدمات موبایل در مسیر دولت و شهرداری برای دنبال‌کردن نسل بعدی خدمات عمومی را تقویت می‌کند.
همپوشانی وسیع و متفاوت در تعریف وظایف عملکردها و اجرايیات در دولت‌ها و شهرداری‌ها در کشورهای مختلف دنیا و در بسیاری از موارد وجود مسئولیت و وظایف مشترک ارایه خدمات عمومی بین شهرداری‌ها و دولت‌ها مسبب استفاده‌کردن واژه نوظهور «دولت موبایلی» برای مفهوم موسع «خدمات عمومی» در ادبیات متاخر گزارش‌های خدمات عمومی شده است. به خاطر همين است که در این مقاله کلمه «دولت موبایلی» جهت تقریب ذهن مخاطبان محترم به همراه واژه «شهرداری موبایلی» استفاده شده است. لازم به ذکر است که واژه « دولت موبایلی» در متون مرسوم غالبا در مفهوم موسع خدمات عمومی موبایلی استفاده می‌شود.
بعد از مرور این پیش‌درآمد نسبتا مفصل از رویکردها، ظرفیت‌ها، عملکردها، ساختارها و سیاست‌گذاری‌های مرسوم در موضوع خدمات عمومی موبایلی، با قطع‌دادن اطلاعات و المان‌های این حوزه به‌عنوان یک ابزار، با مسائل، مشکلات، سوالات، موانع و اهداف شهرداری‌ها می‌توان به نتایج قابل لمس در قالب ارایه راه‌حل در فضای عمومی مدیریت شهری توسط این ابزار نوظهور رسید.
در ادامه مقاله نگارنده سعی بر این دارد که با توجه به ذايقه موضوعی مطبوعه اقتصاد شهر و با عنایت به بافت مخاطبان این گزارش، موضوع دولت موبایلی را با موضوع «اقتصاد شهر» پیوند داده و نتایج آن را بسط و تحلیل کند.
براساس گزارش‌ها و مقالات پیرامون اقتصاد شهری به این نتیجه می‌رسیم که مفهوم پربسامد و پرمناقشه اقتصاد شهر در آن سویی که به مدیریت شهری مرتبط می‌شود، ذیل این عناوین طرح و بررسی می‌شود.
تولید سرمایه اجتماعی و تبدیل شهرداری به یک نهاد اجتماعی.
تولید سرمایه اقتصادی و تبدیل شهرداری به یک نهاد اقتصادی.
کسب‌وکارهای محلی شهری و مهندسی ثروت و قدرت محاط بر آن.
ظرفیت اقتصادیِ انسانی، اجتماعی شهر.
ارتباط میان سیاست‌های اقتصاد کلان و توسعه شهری.
گروه‌های ذینفع اقتصاد شهری و جلب مشارکت آنها.
درآمدهای پایدار شهرداری که از مهمترین چالش‌های مدیریت شهری است.
کلانشهرها به عنوان عمده‌ترین جذب منابع انسانی، سرمایه، تکنولوژی.
اقتصاد پایتخت، مستقل از اقتصاد یکپارچه شهری در نقشه اقتصادی کشور.
داده کاویِ اقتصادی جمعیت شهری، نسبت جمعیتی به جمعیت کشور، سهم از تولید ناخالص ملی، سهم نرخ بیکاری، رشد جمعیت شهر، نرخ مشارکت اقتصادی.
درآمدهای شهرداری:
- عوارض مستغلات (اراضی و املاک).
- درآمد حاصل از عوارض غیرمستغلات.
- (عوارض آب، برق، تلفن، خودرو، کمک‌های بلاعوض دولت).
- عوارض عمومی به‌عنوان تنها درآمد مستمر.
- عوارض اختصاصی.
- بهای خدمات و درآمدهای موسسات انتفاعی شهرداری.
- درآمدهای حاصل از وجوه اموال شهرداری.
- کمک‌های اعطایی دولت و سازمان‌های دولتی، اعانات، اهدایی اشخاص.
- موضوع انگیزشی تشویق شهروندان به مشارکت و سرمایه‌گذاری شهروندان (سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی).
- تجدید ساختار مدیریت اقتصاد شهری.
- اقتصاد بافت‌های فرسوده.
- اقتصاد ترابری شهری.
- اقتصاد انرژی و محیط‌زیست شهری.
- سیاست‌گذاری منابع درآمد و هزینه‌های شهری.
- سیاست‌گذاری تأمین مالی پروژه‌های شهری.
- اقتصاد خدمات شهری.
- اقتصاد فرهنگی اجتماعی شهر.
- اقتصاد زیرساخت مدیریت شهر.
- بازاریابی محلی – شهری.
- بازشناسی مسیرهای فعال‌سازی اقتصاد شهری.
- تجربه‌های جهانی کامیاب و ناکام اقتصاد شهری.
- سویه اقتصادی دولت رفاهی، دولت حداقلی و دولت پیشتاز.
- اقتصاد ترافیک شهری.
- اقتصاد توسعه، توسعه متوازن و نامتوازن شهری.
و درنهایت نقطه اجتماع این موارد یعنی «اقتصاد اطلاعات شهری» است که نقطه تلاقی ظرفیت‌های شهرداری موبایلی و اقتصاد اطلاعات است.