شهروند| مدت‌هاست که بحث خطاهای علمی و اشتباهات فاحش کتاب‌های درسی خبرساز است و بارها این موارد در شبکه‌های اجتماعی بازنشر و با انتقاد کارشناسان روبه‌رو شده است. منتقدان معتقدند که هیچ اشتباه علمی، نوشتاری، مرجعی و... در کتاب درسی که اصلي‌ترین مرجع دانش‌آموزان است، قابل‌ پذیرش نیست و روند طراحی و تالیف باید به‌گونه‌ای باشد که پیش از رسیدن کتاب به دست دانش‌آموزان تمام اشتباهات برطرف شود اما در سمت دیگر هم مسئولان آموزش‌وپرورش تعداد موارد اشتباه را ناچیز می‌دانند و بعضی از اشتباهات ‌مطرح‌شده را نادرست می‌دانند؛ پاسخی که دیروز صبح در سخنان مدیرکل تالیف کتاب‌های درسی وزارت آموزش‌وپرورش هم تکرار شد و او از منتقدان خواست که مردم عادی را تحریک نکنند.
اشتباهات فاحش و خبرساز
اگر چه کارشناسان زیادی در ماه‌های گذشته انتقادات را به محتوای کتاب‌های تازه درسی عنوان کردند اما به گفته آنها اشتباهات خبرساز، فاحش‌تر از انتقادات محتوایی است. به‌ عنوان مثال در کتاب فارسی دانش‌آموزان ماجرای زال و سیمرغ، «زاغ و سیمرغ» مطرح شده است یا شعر «کیوان شاهبداغی» به اشتباه به «سهراب سپهری» نسبت داده شده است. در موردی دیگر در کتاب احکام دانش‌آموزان استان لرستان که از سوی اداره کل آموزش‌وپرورش استان لرستان برای دانش‌آموزان چاپ شده بود، در بخش اذان و اقامه عبارت «اشهد ان علیا ولی ‌الله» حذف شده است. اشتباه دیگری در کتاب درسی جغرافیا حتی به مجلس شورای اسلامی هم کشیده شد و نماینده مردم ساری در نامه‌ای به وزیر آموزش‌و‌پرورش خواستار توضیح این وزارتخانه درباره این اشتباهات شد. ماجرا از این قرار است که در کتاب جغرافیای پایه دهم و کتاب تعلیمات اجتماعی پایه پنجم بر اساس اعلام نماینده مردم ساری در مجلس شورای اسلامی، بابل به‌ عنوان مرکز استان مازندران معرفی شده است. در نامه «محمد دامادی» به «محمد بطحایی» آمده است: «احتراما به استحضار می‌رساند که در کتاب جغرافیاي ‌سال دهم تحصیلی تصویری به چاپ رسیده است که مرکز استان مازندران را شهرستان بابل اعلام کرده است! همچنین در کتاب تعلیمات اجتماعی ‌سال پنجم تحصيلی رود خانه تجن ساری حذف شده است و همچنین فرودگاه ساری به نام بابلسر درج شده است.» او در این نامه خواستار توضیح وزارت آموزش‌وپرورش و همچنین تصحیح این موارد شده بود.
پاسخ آموزش‌و‌پرورش به ابهامات
دیروز و در نشست خبری مدیرکل تالیف کتاب‌های درسی وزارت آموزش‌وپرورش بار دیگر برخی از این ابهامات و اشتباهات مطرح‌ شد که با توضیحات این مقام مسئول پرونده اشتباهات کتب درسی وارد مرحله تازه‌ای شد. «محمود امانی‌طهرانی» در این نشست که در استودیوی الفبای وزارت آموزش‌وپرورش برگزار شد، در پاسخ به سوالی مبنی بر انتقادات وارده به اشکالات کتاب‌های درسی ازجمله کتب جغرافیا و فارسی گفت: «تعداد گزارش‌های اشتباه در ارتباط با اشکالات کتاب‌های درسی کمتر از 10مورد است و این آمار در میان چند صد‌هزار کتابی که تولید و منتشر می‌شود، آمار ناچیزی است. در برخی موارد شاهد هستیم که از روی تصور ذهنی برخی افراد، موردی در کتاب درسی اشکال تلقی می‌شود، در حالی ‌که اصلا اشکال وارد نیست.» او ادامه داد: «به طور مثال در صفحه 28 کتاب جغرافیای پایه دهم نقشه مرکزی کوه‌های ایران وجود دارد و در این نقشه برخی از نقاط شهری مشخص شده است. گروهی نسبت به این نقشه اعتراض کردند به‌ عنوان مثال چرا بابل در این نقشه به‌ عنوان مرکز استان مازندران نام برده شده است در حالی ‌که در این نقشه اصلا بحث مرکز استان مطرح نشده است و فقط بحث نقاط شهری مورد بحث است. ذکر این نکته ضروری است که تمام نقشه‌های کتاب جغرافیا توسط سازمان جغرافیای نیروهای مسلح تهیه می‌شود و این سازمان دقیق‌ترین نقشه‌ها را بر حسب چیزی که ما از آنها می‌خواهیم، ارایه می‌دهد.» مدیرکل تالیف کتاب‌های درسی وزارت آموزش‌وپرورش توضیح داد: «ما از سازمان جغرافیای نیروهای مسلح این پرسش را داشتیم که چرا به جای بابل، ساری در نقشه نیامده است. نکته مهم در آن‌جا آن است که این سازمان برای ترسیم یک نقشه سراغ جی‌آی‌اس می‌رود و آن شهری که توسعه شهری و جمعیتش بیشتر است در لایه بالاتری قرار می‌گیرد و مازندران از معدود استان‌هایی است که شهری غیراز مرکز استان، از توسعه جمعیتی بیشتری برخوردار است و در نتیجه در نقشه بابل در جی‌آی‌اس قرار گرفته است.» امانی‌طهرانی با بیان این‌که قرار نیست ما یک نقشه شروع با ذکر تمامی نقاط شهری و یا مراکز استان‌ها را داشته باشیم، گفت: «ما معتقدیم که نقشه از نظر علمی بلااشکال است و روند علمی آن به خوبی و به درستی طی شده است. در این مورد افراد و منتقدان باید تحمل بیشتری داشته باشند و مردم عادی را تحریک نکنند؛ البته در جای دیگر در یک نقشه مشکلی وجود داشت که اصلاح شد.» او با بیان این‌که در کتاب جغرافیا تعدادی از بنادر مهم کشور ذکر شده است، گفت: «ذکر بنادر در کتاب از طریق استعلام سازمان بنادر و دریانوردی انجام می‌شود؛ به ‌طور مثال در شمال کشور بندر امیرآباد و در جنوب بندر امام‌خمینی مهمترین بنادر به شمار می‌رود و در کتاب هم همین‌ها ذکر شده است اما برخی افراد به دلیل دلبستگی‌های منطقه‌ای عنوان می‌کنند که چرا بندر شهر ما در کتاب نیامده و یا مردم منطقه ما درخواست دارند که فلان بندر در کتاب ذکر شود. در حالی‌که امکانپذیر نیست.»