شهروند| گزارش دو روز پیش شهردار تهران از دوره ۱۲ساله مدیریت «محمدباقر قالیباف» بر پایتخت ایران، همچنان با بهت و حیرت نمایندگان مردم و شهروندانی روبه‌رو است که خواستار شفاف‌سازی بیشتر درباره این تخلفات و برخورد جدی با عاملان احتمالی‌اند. دیروز هم موج واکنش‌ها به گزارش ۱۰۰روزه «محمدعلی نجفی» از دوران مدیریت قبلی، ادامه پیدا کرد: تعدادی از نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی، از لزوم مطرح‌شدن دوباره طرح تحقیق و تفحص از شهرداری در پارلمان سخن گفتند، حقوقدانان زیادی هم خواستار بررسی فسادهای احتمالی توسط دستگاه قضا شدند و چنین گزارشی را یک شکواییه مردمی دانستند. علاو‌ه‌براین و درکنار واکنش اعضای کنونی شورای شهر تهران و پیشنهاد آنها برای تشکیل کارگروه پیگیری تخلفات شهرداری در دوره قالیباف، رئیس سابق این شورا واکنشی انتقادی نسبت به گزارش نجفی داشت. کاربران شبکه‌های اجتماعی هم از روز انتشار این گزارش با نگاه‌های مختلف به انتقاد یا حمایت از این گزارش پرداختند هرچند که بحث چرایی رد طرح تحقیق و تفحص از شهرداری در مجلس و لزوم دوباره مطرح‌شدن آن، جدی‌ترین موضوع گفتوگو در شبکه‌های اجتماعی نمایندگان مجلس بوده است.
مافی: بهتر است شهرداری کنونی تحقیق‌و‌تفحص را انجام دهد
تعدادی از نمایندگان فراکسیون امید که پیش از این و در سال گذشته، طرح تحقیق و تفحص از شهرداری تهران را مطرح کرده بودند، خواهان بررسی دوباره این طرح شدند؛ رئیس کمیسیون مشترک رسیدگی به درآمدهای پایدار شهرداری‌های کشور اگرچه این موضوع را حق قانونی نمایندگان می‌داند اما پیشنهاد می‌دهد که این مسئولیت را مدیران کنونی شهردار به سرانجام برسانند. «پروانه مافی» در توضیح این موضوع به «شهروند» می‌گوید: «از لحاظ قانونی امکان مطرح‌شدن دوباره طرح تحقیق و تفحص وجود دارد چون لازمه آن گذشتن شش ماه از زمان رأی نیاوردن طرح پیشین است که الان بیش از ۹ ماه گذ شته است. بنابراین و از نظر قانونی نمایندگان می‌توانند بار دیگر این طرح را مطرح کنند.» در آخرین روزهای اسفند پارسال، طرح پیشین در صحن علنی مجلس شورای اسلامی مطرح شد که پس از سخنان موافقان و مخالفان، درنهایت نمایندگان با تحقیق و تفحص از شهرداری تهران مخالفت کردند؛ ۱۳۲ نماینده مجلس به این طرح رأی مخالف دادند و ۹۰ نماینده هم خواهان بررسی شدند که درنهایت و با این آرا از روند بررسی مجلس خارج شد. این اقدام مجلس که با انتقادات فراوانی هم روبه‌رو شد ممکن است بار دیگر و درصورت مطرح‌شدن دوباره این طرح، تکرار شود و نمایندگان همچنان به حمایت از مدیریت سابق شهرداری بپردازند. مافی درباره احتمال موافقت نمایندگان در صورت مطرح‌شدن چنین طرحی هم می‌گوید: «درباره این موضوع نمی‌توان با قطعیت سخن گفت و به جمع‌بندی رسید، ممکن است این بار همراهی نمایندگان را داشته باشد و امکان برخورد سابق هم وجود دارد.» اما در این شرایط و با این توضیحات چه ضرورتی ورود مجلس به این تفحص را منطقی جلوه می‌دهد و بهتر نیست تیم کنونی شهرداری تهران روند کنونی خود را به سرانجام برسانند؟ رئیس کمیسیون مشترک رسیدگی به درآمدهای پایدار شهرداری‌های کشور در پاسخ به این پرسش هم می‌گوید: «خود آقای شهردار می‌تواند بررسی‌های لازم را به عمل آورد و نتیجه این بررسی‌ها را در اختیار سیستم قضائی قرار دهد. بحث این است که شرایط قانونی برای بررسی این موضوع در مجلس وجود دارد و هم این‌که شهرداری تهران می‌تواند این کار را انجام دهد. باید بررسی شود که کدام روش کم‌هزینه‌تر است و سریع‌تر به نتیجه می‌رسد.» پیشنهاد مافی اما ادامه بررسی‌ها توسط شهرداری تهران است: «من پیشنهادم این است که با توجه به این‌که شهرداری مشکلی برای این کار ندارد و هزینه این بررسی برای مجلس هم بالا خواهد بود و از طرفی امکان دارد بار دیگر این طرح در مجلس رأی نیاورد، خود شهرداری این بررسی را انجام دهد و اسناد و مدارک را برای سیستم قضائی ارسال کند.»
این سخنان نایب‌رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی درحالی بیان می‌شود که دیروز تعدادی از نمایندگان مجلس خواهان مطرح‌شدن دوباره این طرح و بررسی جدی‌تر آن شدند. «احمد مازنی» از «علی لاریجانی» رئیس مجلس خواست برای زدودن شبهات از افکار عمومی اجازه تفحص را صادر کند. مازنی که با «ایلنا» سخن می‌گفت، درباره لابی قالیباف در‌سال گذشته برای رأی‌نیاوردن طرح تحقیق و تفحص هم توضیحاتی را بیان کرد: «کاش در زمان مسئولیت آقای قالیباف می‌گذاشتند مجلس وظایف نظارتی خود را به انجام رسانده و در حضور آقای قالیباف، تحقیق و تفحص از شهرداری تهران به‌عنوان زیرمجموعه تحت‌مدیریت ایشان توسط مجلس انجام می‌شد. در این صورت بسیاری از شبهات برطرف می‌شد و آن مقدار از شک و شبهات باقی‌مانده هم قاعدتاً براساس عدل و انصاف مورد رسیدگی قرار می‌گرفت.» مازنی در پاسخ به این پرسش که آیا پیگیر تحقیق و تفحص از شهرداری تهران خواهد بود هم گفت: «قطعاً تحقیق و تفحصی که طرح آن اخیراً ازسوی آقای کواکبیان تهیه شده را پیگیری خواهیم کرد تا ببینیم دقیقاً چه اتفاقی در مجموعه شهرداری تهران در دوران آقای قالیباف رخ داده است.»
شهردار گزارش خود را
برای قوه‌قضائیه ارسال کند
درحالی که در روز گذشته تعدادی از حقوقدانان در گفتوگو با رسانه‌ها از لزوم ورود قوه قضائی به این پرونده و بررسی ابعاد آن سخن گفتند، یک عضو کمیسیون شوراها همچنین درخواستی را مطرح کرد. «قاسم میرزایی نکو» در گفتوگو با ایسنا، درباره گزارش اخیر شهردار تهران و افشاگری‌های او در پاسخ به این‌که آیا مجلس اراده‌ای برای انجام مجدد تحقیق و تفحص از شهرداری را دارد یا خیر؟ گفت: «اگر مجلس خواسته باشد تحقیق و تفحص را شروع کند، باید مدیران قبلی برگردند درحالی‌که هیچ‌کدام از آنها سرکار نیستند. در عین حال اگر تحقیق و تفحص کلید بخورد، استقبال می‌کنیم.» او گزارش شهردار تهران را بسیار مفید دانست و از او خواست که این گزارش و اسناد آن را برای دستگاه قضائی ارسال کند: «به نظرم کاری که آقای نجفی کرد، بسیار اساسی بوده و مجموعه نیروهای بازرسی و نظارتی گزارش خوبی را تهیه کردند و شهردار هم با تسلطی که داشت آن را ارایه کرد. شهردار گزارش کاملی را ارایه کرد، این‌که چه اتفاقی افتاده و چه چیزی را تحویل گرفته است. این مسائل بیان شد تا هم در تاریخ ثبت شود و هم مسئولان جواب دهند. شهرداری می‌تواند گزارش ارایه شده را به قوه‌قضائیه، مراجع بازرسی و رسیدگی، وزارت اطلاعات و... ارایه دهد که امیدواریم این کار انجام شود.» این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی به بازداشت یکی از معاونان شهردار سابق هم اشاره کرد و در این‌باره گفت: «زمانی که قائم‌مقام قالیباف مدتی در زندان بود گفتند کلی اعتراف کرد اما چه شد؟ با وثیقه آزاد شد، چرا کسی گزارشی نمی‌دهد؟ اینها مشکلاتی است که ما و مردم با آن مواجهیم و همین مسائل است که به نظرم مغفول می‌ماند و توضیحی داده نمی‌شود. شاید هم پاشنه آشیل خیلی از این فسادها در اینجاها باشد. به‌هرحال باید بررسی شود و به آنها پاسخ دهند تا چه زمانی باید بعضی از این مسائل فوری مطرح شود و کسی هم چیزی نگوید.»
واکنش منتقدان
دیروز و امروز قالیباف در شورای شهر
اگرچه تلاش نمایندگان اصلاح‌طلب شورای چهارم شهر تهران برای پرسش از نحوه عملکرد و مدیریت قالیباف هیچ‌گاه به سرانجام نرسید و این اعضا به دلیل حمایت اصولگرایان از شهردار سابق تهران نتوانستند نظارت دقیقی بر عملکرد مدیریت شهری در دوره گذشته داشته باشند اما امروز از گزارش شهردار جدید خرسند هستند. «غلام‌رضا انصاری» یکی از اعضای شورای سابق است که دیروز و در واکنش به گزارش نجفی، شهرداری سابق تهران را در رأس نهادهای متخلف دانست. او در گفتوگو با پایگاه خبری «رویداد۲۴» گفت: «زمانی که به عمل کسانی که دو آتشه شعار می‌دهند، دقت صورت گیرد به‌طور معمول پی به مشکلات فراوانی خواهیم برد. در دین و شریعت هم مورد اشاره قرار گرفته که میانه‌روی و اعتدال شرط دیندار واقعی است و افراط و تفریط دو سر ناپیوستگی مسائل اجتماعی است و با این روش‌ها جامعه به سمت انحطاط خواهد رفت.» او با انتقاد از عملکرد مدیریت سابق شهرداری تهران ادامه داد: «ریشه بخش قابل‌توجهی از مشکلاتی که در کشور با آن روبه‌رو بودیم خصوصاً در همین اعتراضات اخیر حرکت‌های تندروانه، غیرمعقول، هنجارشکنانه و دلواپسانه بود که به دنبال برخورد با رئیس‌جمهوری و دولت این رفتارها را انجام دادند که متأسفانه کلیت نظام هدف قرار گرفت.» اعضای کنونی شورای شهر تهران هم ضمن حمایت از گزارش دو روز پیش نجفی، پیشنهاداتی را برای بررسی بیشتر و برخورد با متخلفان مطرح کرند. «مجید فراهانی» رئیس کمیته بودجه شورای کنونی پیشنهاد داد تا کارگروهی برای پیگیری تخلفات احصا شده در مدیریت قبلی شهری تشکیل شود. او در گفتوگو با «ایسنا» دراین‌باره گفت: «باید یک کارگروه ویژه متشکل از اعضای شورای شهر و مسئولان شهرداری تهران تشکیل شود که بررسی تک تک پرونده‌ها به صورت ماموریت ویژه در اختیار آنها قرار گیرد و متخلفان را به مقام قضائی معرفی کند.» رئیس کمیته بودجه شورای شهر تهران حجم تخلفات مدیریت سابق را فراتر از موارد مطرح‌شده در گزارش نجفی دانست و عنوان کرد که گزارش شهردار می‌توانست بهتر باشد: «به‌عنوان مثال در قسمت ابتدایی که شهردار گزارشی درخصوص فساد در شهرداری ارایه کرد توقع این بود که شهردار محترم تنها به سوءاستفاده در یک قرارداد حدود یک میلیاردی اکتفا نکند. چرا که همه ما می‌دانیم وضع فساد در قراردادهای شهرداری با این رقم‌های کوچک قابل مقایسه نیست و مشکلات ما در قراردادهای خارج از تشریفات مناقصه بسی بیش از این‌هاست. مشکل قراردادهای صوری یک‌میلیارد و 10میلیارد و 100میلیارد نیست و با اخباری که از بازداشت نفر دوم شهرداری گذشته به گوش می‌رسد موضوع حیف و میل اموال در شهرداری در میان افکار عمومی نباید در حد یک‌میلیارد تقلیل یابد.»
رئیس کمیته بودجه شورای شهر تهران با بیان این‌که در جمع‌بندی دوازده سال از سال 84 تا 96 در بررسی بودجه و ردیف هزینه‌ها و درآمدها متوجه شدیم که فاصله بین مجموع درآمدهای مکتسبه تا مجموع هزینه‌های ثبت شده رقم بالایی حدود 20هزار‌میلیارد تومان است، گفت: «وقتی مجموع درآمدهای حاصله را از مجموع هزینه‌های انجام شده کسر می‌کنیم به یک شکاف 20هزار‌میلیارد تومانی طی مجموع 12سال گذشته می‌رسیم و معلوم نیست این 20هزار‌میلیارد تومان کجا رفته و باید این رقم گمشده تعیین تکلیف شود. هر چند که برخی می‌گویند این پول برای پرداخت بدهی و دیون صرف شده اما جای سوال است که مگر حساب و کتاب نداریم که در هیچ‌کجا قید نشده است که این 20هزار‌میلیارد تومان کجا رفته؟ هر چند که برخی‌ها هم معتقدند این رقم به خاطر حسابرسی تعهدی ایجاد شده اما این تعهدات باید در سال‌های بعد جبران می‌شد البته این رقم براساس گزارش شهردار محترم 5200میلیارد تومان هست به‌هرحال باید دستگاه قضائی و سازمان بازرسی کل کشور به این موضوع ورود کنند و تکلیف 20هزار‌میلیارد یا 5200میلیارد تومان گمشده روشن شود.»
فراهانی با بیان این‌که براساس گزارش ارایه‌شده توسط حسابرس منتخب شورا درآمد شهرداری در سال 95، 22هزار و 700میلیارد تومان گزارش شده، اما در گزارش ارایه‌شده شهردار محترم درآمد 21هزار و 130میلیارد تومانی ذکرشده، گفت: «1400میلیارد تومان بین دو گزارش ارایه‌شده مغایرت وجود دارد و این درحالیست که مشخص نیست این مغایرت به چه دلیلی ایجاد شده است.» او با بیان این‌که در مورد هزینه‌ها نیز براساس گزارش ارایه‌شده توسط حسابرس در سال 95، هزینه‌های شهرداری 19هزار و 672میلیارد تومان گزارش شده، اما در گزارش شهردار محترم هزینه‌ها 19هزار و 585میلیارد تومان گزارش شده است، گفت: «100میلیارد تومان در این میان مغایرت وجود دارد و جای سوال است که چرا این مغایرت‌ها ایجاد شده است؟» رئیس کمیته بودجه شورای شهر تهران با بیان این‌که شهرداری‌ها در نظرسنجی‌های انجام شده، جزو فاسدترین دستگاه‌ها از نگاه مردم در گذشته شناخته می‌شده است که بدون سه «پ» یعنی پول، پارتی یا پررویی در آن کار جلو نمی‌رود، گفت: «در نظرسنجی‌های اخیر انجام‌شده به افرادی که در دوره گذشته به شهرداری به‌عنوان ارباب رجوع مراجعه کرده‌اند، تماس گرفتند و جالب است بدانید یک‌سوم افرادی که با آنها تماس گرفته شده، اعلام کرده‌اند که آنها تقاضاهای خلاف ضوابط و مقررات شده و البته من معتقدم که آمار بیش از این‌هاست و ممکن است مخاطبان نظرسنجی ترسیده باشند یا ملاحظاتی داشتند.»
فراهانی با بیان این‌که بنده به شخصه به‌عنوان نمونه برخی قراردادهای عمرانی و ساختمانی شهرداری را بررسی کرده و به جرأت می‌گویم که رقم‌های منعقدشده این قراردادها دو الی سه برابر و بعضا بیشتر نسبت به رقم‌های واقعی منعقد شده است، گفت: «بسیاری از قراردادهای گذشته درشهرداری با ترک تشریفات مناقصه واگذار شده و این درحالیست که براساس ماده 33 آیین‌نامه معاملات شهرداری در بخش عمده‌ای از قراردادهای ترک تشریفات بایستی شورای شهر به نحوی که در قانون آمده است، درجریان واقع می‌شد که این موضوع رعایت نشده و بسیاری از قراردادهایی که با ترک تشریفات منعقد شده، شبهه قانونی دارد.»
واکنش چمران به گزارش نجفی:
سیاه‌نمایی بود، ثابت کنید
واکنش‌ها به گزارشی که یک افشاگری‌های کم‌سابقه درباره دوران ۱۲ساله حکمرانی قالیباف برشهر تهران بود، به همراهی و درخواست بررسی قضائی خلاصه نمی‌شود. «مهدی چمران» که در ۱۱سال از دوران شهرداری تهران، ریاست شورای شهر را برعهده داشت و همواره یکی از حامیان عملکرد قالیباف بود، گزارش نجفی را سیاه‌نمایی دانست و خواهان اثبات موارد مطرح‌شده در این گزارش شد. چمران دیروز و در گفتوگو با «اعتمادآنلاین» با بیان این موضوع گفت: «این گزارش سیاه‌نمایی بوده و باید ثابت شود. آقای نجفی خودشان 6سال در شورای شهر بوده‌اند و از نزدیک دیده‌اند که حسابرسان همه اسناد مالی را بررسی می‌کنند.» او با اعلام این‌که از گزارش نجفی جا خورده و ناراحت شده است، گفت: «ادعاهایی که ایشان علیه مسئولان گذشته مطرح کرده‌اند، باید اثبات شود. ادعای خیانت و فساد چیز کوچکی نیست که بتوان به راحتی از کنار آنها گذشت. بنابراین من تقاضا دارم که این حرف‌ها ثابت شود.» چمران با اشاره به این‌که شهرداری حتی قبل از دولت، سیستم بودجه نقدی و غیرنقدی را راه انداخته بود، گفت: «آقای نجفی اعلام کرده‌اند که بودجه شهرداری به صورت دیمی اختصاص پیدا می‌کرده و خرج می‌شده است؛ درحالی که چنین چیزی نبوده و همه چیز روشن و شفاف است.» او از معاونان شهرداری سابق و خود قالیباف خواست که برای اعاده حیثیت‌شان شفاف‌سازی کنند و گفت: «از آنجایی که تهمت‌های بزرگی به این افراد نسبت داده شده، من خواهش می‌کنم که آنها در هرعرصه‌ای که می‌توانند توضیح بدهند تا اتفاقات شفاف بشود. مثلا این‌که می‌گویند چندین هزار نفر استخدام شده‌اند یا 50درصد حساب‌ها حسابرسی نشده است، باید اثبات شود.»
تحلیل زیباکلام از مسئول
تخلفات ۱۲سال اخیر شهرداری تهران
گزارش نجفی واکنش‌های زیادی را در شبکه‌های اجتماعی هم به همراه داشت و کاربران زیادی در نقد یا حمایت از گزارش مطالبی را نوشتند. «صادق زیباکلام»، فعال سیاسی و مدرس دانشگاه در واکنش به این گزارش در توییتر خود نوشت: «مسئولیت شاهکارهای باورنکردنی جناب قالیباف در شهرداری نه برعهده ایشان است و نه برعهده اعضای شورای شهر، که ایشان را انتخاب کردند. مسئولیت اصلی مصیبت‌هایی که در یک‌دهه مدیریت اصولگرایان بر شهر تهران رفت، متوجه آنانی هست که با پشت‌کردن به صندوق رأی، شورای شهر را دودستی به اصولگرایان تقدیم کردند.» محسن بیان‌زنجانی هم در واکنش به گزارش نجفی در توییتی نوشته است: «این موضوعات را که بخوانیم، بهتر می‌فهمیم تقلای قالیباف در زمان انتخابات و آن‌همه بی‌تقوایی چه دلیلی داشته؛ فی‌الواقع او چیزی برای از دست‌دادن نداشته است.» مشابه این توییت و انتقاد از عملکرد قالیباف در دو روز گذشته بارها درشبکه‌های اجتماعی تکرار شده است اما گروهی از کاربران هم نگاه دیگری نسبت به این گزارش داشتند. «سیدمهدی طباطبایی» در این‌باره و در توییتی نوشته است: «من منتقد قاليباف و مدل مديريت او در شهرداری‌تهران هستم، اما از گزارش نجفی هم بوي خوشي به مشامم نرسيد. حس پوست موز به من دست داده است، رفقاي اصلاح‌طلب ما هم در اين زمينه خوش‌سابقه نيستند.»