شهروند| تهرانی‌ها شب‌های سختی را می‌گذرانند. وحشت این روزها در میان پایتخت‌نشینان موج می‌زند. از 30 آذر که زمین‌لرزه در ملارد، کرج و تهران را لرزاند، تا به امروز، مردم 6 شب و روز سخت را پشت‌سر گذاشته‌اند. ترس زلزله، وحشت از تکان‌های زمین و اضطراب از زلزله بزرگ تهران که همه از آن صحبت می‌کنند، آرامش و امنیت را از مردم گرفته است. این‌بار زمین‌لرزه 4.2 ریشتری باز هم در ملارد، پایتخت‌نشینان را به خیابان‌ها کشاند. بار دیگر مردم تهران و کرج شب وحشت را پشت‌سر گذاشتند. این زمین‌لرزه در ساعت ۵۳ دقیقه بامداد دیروز مرز بین دو استان تهران و البرز را لرزاند. این زمین‌لرزه مربوط به گسل مشکین‌دشت- اشتهارد بود و در عمق ۱۲کیلومتری زمین رخ داد. حادثه هیچ خسارتی بر جای نگذاشت. خانه‌ای فرو نریخت، اما 57نفر مصدوم شدند و یک مرد 58ساله نیز بر اثر ایست قلبی جان باخت. وحشت از زلزله و تکان‌های زمین باعث کشته و مصدومیت این افراد شد. کسانی که هنگام وقوع زلزله از ترس به خیابان‌ها ریختند و می‌خواستند فرار کنند، مصدوم شدند. بار دیگر زلزله‌ای بدون خسارت کشته و مجروح بر جای گذاشت. پس از وقوع زمین‌لرزه 2/4 ریشتری، به دنبال دستور و تأکیدات شهردار تهران، همه نیروهای اجرایی، خدماتی و امدادی ورودی غربی پایتخت به حالت آماده‌باش کامل درآمدند تا درصورت رخ‌دادن بحران احتمالی با تمام ظرفیت برای نقش‌آفرینی و مدیریت بحران و خدمت‌رسانی به شهروندان اقدام لازم و عاجل را به عمل آوردند.
زلزله تاثیری روی گسل‌های تهران نداشت
احمد صادقی رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران درباره این زمین‌لرزه با اطمینان‌دادن به مردم تهران اعلام کرد: «زمین‌لرزه اخیر تنشی روی گسل‌های تهران ایجاد نکرده است. دقایقی پس از این زمین‌لرزه تمامی دستگاه‌های امدادی خدماتی و انتظامی به حالت آماده‌باش درآمده و آماده‌باش آنها همچنان ادامه دارد. با هماهنگی‌های انجام‌شده از سوی مدیریت بحران از دستگاه‌هایی مثل مدیریت مصلی تهران، مدیریت ورزشگاه‌های بزرگ مانند آزادی و... خواستیم تا درهای خود را به روی مردم باز کنند تا کسانی که وحشت از زلزله دارند، در این اماکن مستقر شوند.»
آماده‌باش نیروهای امدادی و مدیریت بحران
همچنین در ادامه رحمانی شهردار و مدیر ستاد مدیریت بحران و پدافند غیرعامل منطقه۲۱ در همین خصوص با اشاره به این‌که آموزش‌های تخصصی در مواقع بحرانی و اضطراری «گروه‌های دوام و ایمنی» در سطح محلات سیزده‌گانه ورودی غربی پایتخت می‌تواند کمک شایانی به کاهش صدمات و تلفات جانی شهروندان در زمان بروز حوادث احتمالی کند، گفت: «از شهروندان تقاضا داریم ضمن حفظ خونسردی در لحظه وقوع زمین‌لرزه، با نیروهای امدادی و کمک‌رسان همکاری‌های لازم را داشته باشند. همچنین همه اخبار مربوط به وقوع زلزله را تنها از رسانه‌های رسمی معتبر پیگیری کنند و از توجه به خبرهایی که از قول منابع ناشناس در فضای مجازی منتشر می‌شود، پرهیز کنند.»
مشکل امنیتی پس از زلزله نداشتیم
پس از این زمین‌لرزه سردار رحیمی فرمانده انتظامی تهران بزرگ نیز درباره وقوع سرقت و دزدی در این شب گفت: «مشکل خاصی نداشتیم و گزارشی از سرقت ارایه نشد. پلیس در مواقع بحران برنامه مشخص داشته و همه چیز تحت کنترل پلیس قرار دارد.»
وی با انتقاد از شایعه‌سازان در فضای مجازی گفت: «یکی از مشکلات ما شایعه‌هایی است که در فضای مجازی، رعب و وحشت ایجاد می‌کند. این شایعه‌ها اساس علمی ندارد و تنها موجب نگرانی می‌شود. پلیس فتا فضای مجازی را رصد می‌کند و با متخلفان برخورد قاطعی خواهد کرد و آنها به مراجع قضائی معرفی می‌شوند.»
مردم نگران نباشند
مرتضی اکبرپور معاون آمادگی و مقابله سازمان مدیریت بحران کشور نیز، گفت: «این زلزله ازجمله پس‌لرزه‌های زمین‌لرزه 2/5 ریشتری هفته گذشته در تهران و البرز بود. برای همین جای نگرانی بابت این زلزله وجود ندارد و مردم نگران نباشند.»
معاون آمادگی و مقابله سازمان مدیریت بحران کشور با بیان این‌که با دستور سازمان مدیریت بحران دستگاه‌های امدادی در استان‌های تهران و البرز در آماده‌باش هستند، گفت: «آمادگی لازم از سوی دستگاه‌های امدادی، انتظامی و خدماتی وجود دارد.» اکبرپور با تأکید بر این‌که شهروندان همواره باید نسبت به وقوع حوادث طبیعی هوشیار باشند، گفت: «اما این معنایش ترس و وحشت مردم نیست و مردم باید آرامش خود را حفظ کنند و همان‌طور که گفتم، این زمین‌لرزه از پس‌لرزه‌های زلزله هفته گذشته است.»
حداکثر توان گسل اشتهارد
همان 5.2 ریشتر بود
همچنین محمود فاطمی عقدا، استاد دانشگاه خوارزمی درباره زمین‌لرزه در تهران و کرج به «میزان» گفت: به نظر می‌رسد در گسل اشتهارد دیگر زلزله‌ای بزرگتر از 5.2 ریشتر رخ ندهد اما پس‌لرزه‌ها تا 4.5 ریشتر ممکن است رخ دهد. زلزله بامداد روز چهارشنبه پس‌لرزه زمین‌لرزه 5.2 ریشتری هفته گذشته در منطقه ملارد بود. وقوع این پس‌لرزه‌ها پس از زلزله اصلی طبیعی است و جای نگرانی ندارد. ممکن است پس‌لرزه‌هایی بین 4 تا 4.5 ریشتر در این منطقه رخ دهد. اگر این زمین‌لرزه در نقطه‌ای کم‌جمعیت مانند شهرهای کویری رخ می‌داد از اهمیت آنچنانی در بین مردم و فضای مجازی برخوردار نمی‌شد؛ اما به دلیل این‌که تمرکز جمعیت، پایگاه اقتصادی و سیاسی کشور در تهران است وقوع پس‌لرزه‌ای با قدرت 4.2 ریشتر این میزان با اهمیت می‌شود.
استاد دانشگاه خوارزمی با بیان این‌که شدت لرزش گسل اشتهارد همین میزان است و زلزله بزرگتر را برای این گسل متصور نیستیم، ادامه داد: «پس‌لرزه‌ها با ریشترهای مختلف ادامه دارد و یک امر عادی تلقی می‌شود. موضوع مهم این است که گسل‌ها هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند و هر گسل فعالیت خود را دارد. اگر گسل اشتهارد فعال شده است، نمی‌تواند تأثیری روی گسل شمال تهران داشته باشد. وقوع زلزله در هر ساعت از شبانه‌روز امکان‌پذیر است و این‌که بگوییم زلزله‌های تهران تنها در شب رخ می‌دهد، صحیح نیست. اگر چه جزر و مد و فاصله ماه و خورشید تأثیر نسبی دارد، اما نمی‌توان گفت زلزله‌های ایران فقط در شب رخ می‌دهد.»
مرگ مرد ۴۰ ساله در چادر اسکان اضطراری پارک ملارد
خانواده‌ای پس از وقوع زلزله بامداد دیروز در پارک ملارد اقدام به برپایی چادر کرده بودند که به دلیل استنشاق گاز منواکسیدکربن زغال‌های روشن داخل چادر که برای گرم کردنشان روشن کرده بودند، دچار حادثه شدند. در این حادثه پدر خانواده فوت کرد و مادر و فرزند ۴ساله راهی بیمارستان شدند.
ترس تشدیدیافته
مدیریت استرس نیاز به آموزش دارد. درواقع کنترل و مهار هیجان بخشی از مهارت‌های زندگی است که هر فردی با توجه به شرایطش باید با آن آشنا باشد؛ اما فوت سه نفر در اثر ترس ناشی از دو زلزله اخیر نشان داد که با وجود همه ادعای صورت‌گرفته همچنان در این بخش ضعیف هستیم. اینها را مجتبی دلیر روانشناس به «شهروند» می‌گوید. به گفته او این‌که به خاطر یک زلزله 4 ریشتری یک مرد از شدت ترس سکته کند و جانش را از دست بدهد، واقعا خبر تکان‌دهنده‌ای است. هر روز صدها زلزله با این بزرگی در همه جای دنیا اتفاق می‌افتد، اما کسی به دلیل ترس و استرس سکته نمی‌کند. در زلزله چهارشنبه هفته قبل هم یک پیرزن و یک دختر 10ساله به همین دلیل جانشان را از دست دادند. این سه مرگ به ما هشدار می‌دهد که نه فقط برای مقابله با زلزله آماده نیستیم، بلکه راه‌های کنترل و مدیریت هیجانات و استرس‌های ناشی از حوادث را هم نیاموخته‌ایم. به گفته این روانشناس بخش دیگری از استرس‌ها به دلیل پخش شایعات است: «از چهارشنبه هفته گذشته تاکنون حجم زیادی از اخبار به این مقوله اختصاص پیدا کرده است. شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی پر شده از هشدار‌ها، اخبار و تصاویر مربوط به زلزله؛ این‌که زلزله با تهران چه می‌کند و چقدر انسان کشته می‌شوند و یا ترسیم شرایط وحشتناک تهران پس از وقوع زلزله بزرگ، این‌گونه اخبار باعث افزایش ترس و استرس مردم می‌شود، در این بین هم عده‌ای با انتشار شایعات به این ترس بیشتر دامن می‌زنند. در چنین شرایطی وقتی حادثه کوچکی مانند زلزله خفیف سه شنبه شب رخ می‌دهد، فردی از شدت استرس جانش را از دست می‌دهد.» دلیر همچنین با اشاره به گروه‌های حساس در برابر استرس و ترس‌های ناشی از حوادث در این‌باره می‌گوید: «کودکان، افراد سالخورده و بیماران قلبی بشدت در معرض خطر هستند. تحمل این افراد در برابر تنش‌ها و فشارهای ناشی از حوادث بسیار پایین است. در چنین شرایطی حفظ آرامش تنها راهکار موثر است. خانواده‌ها باید کودکان و افراد سالخورده را از اخبار این روزها دور نگه دارند. چون متاسفانه در این مدت اخبار هم تشدید‌کننده استرس است.»