محمد سرابی روزنامه‌نگار
سال نو میلادی همیشه هم با بابانوئل کلاه قرمز و خندان شروع نمی‌شود. اگر بچه‌ها نافرمان باشند و پدر و مادر خود یا دیگران را آزار بدهند، موقعی که سال جدید می‌رسد و همه شاد و خندان آماده گرفتن هدیه‌هایشان از بابانوئل هستند، کرامپوس به سراغ آنها می‌آید. کرامپوس شیطان شب سال نو است که «بچه‌های بد» را با خودش می‌برد. این یک باور عامیانه در میان مردم ساکن اتریش، چک، مجارستان، بایرن، کرواسی، شمال ایتالیا و نواحی اطراف آن است. منشأ این عقیده نامشخص است، ولی به نظر می‌آید ریشه در ادیان محلی قبل از مسیحیت داشته باشد. محققان آن را شبیه سنت‌های پیشامسیحی ناحیه آلپ یافته‌اند که با ورود مسیحیت در این دین ادغام شده است.
در قرن‌های قبل همان‌طور که کسی لباس بابانوئل را می‌پوشید و نقش او را بازی می‌کرد، کسانی هم خود را به شکل هولناک درمی‌آوردند و در نمایش‌های خیابانی قبل از کریسمس مانند مراسم 6 دسامبر شرکت می‌کردند. کرامپوس در نقاشی‌هایی که از او وجود دارد نشانه‌های مشخصی دارد، اما معمولا انسان - بز قدبلندی است که ظاهری مهاجم و خشمگین دارد. در قرن بیستم این باور بارها دگرگون شده است. در سال‌های 1920 دولت وقت اتریش این آیین را ممنوع کرد. در اواخر قرن بیستم دوباره سنت پوشیدن لباس کرامپوس و نمایش‌های خیابانی احیا شد. همزمان این شخصیت به فرهنگ ایالات متحده هم راه پیدا کرد و در آن به اشکال مختلف تکثیر شد.
در سال‌های اخیر دو فیلم با موضوع کرامپوس ساخته شده است. «داستان ترسناک کریسمس» محصول 2015 از پنج داستان مجزا ساخته شده است. در یکی از این قسمت‌ها، کرامپوس به خانواده‌ای که به سفر رفته‌اند حمله می‌کند و صحنه‌های تعقیب و گریز شکل می‌گیرد. در قسمت دیگری بابانوئل با کوتوله‌های شرور و خودِ کرامپوس درگیر می‌شود و کار به زد و خورد خونین می‌کشد. فیلم با باقی گذاشتن آثار ترسناکی از اتفاقات رخ داده به پایان می‌رسد و نشان می‌دهد که کریسمس چقدر می‌تواند شیطانی باشد.
در فیلم دوم که «کرامپوس» نام دارد و همان سال ساخته شد، یک خانواده سنتی آمریکایی به تصویر کشیده می‌شوند که برای تعطیلی سال نو در یک محله حومه شهر جمع شده‌اند. مادربزرگ داستان لهجه غلیظ آلمانی دارد و دوران کودکی خود را در اروپا گذرانده است. با گذشت زمان تمام منطقه در انبوه برف فرومی‌رود و برق و ارتباطات قطع می‌شود. در این زمان مادربزرگ خاطرات کودکی خود درباره دیدن کرامپوس را تعریف می‌کند و به بقیه هشدار می‌دهد که موجود شومی در کمین آنهاست، اما دیگران حرف او را جدی نمی‌گیرند تا وقتی که با این هیولا روبه‌رو می‌شوند.
امروزه در ماه دسامبر می‌توان گروه‌های جشن خیابانی با لباس کرامپوس را در اتریش یا بعضی از نقاط دیگر جهان غرب دید. عجیب نیست که یک موجود شرور و زیانبار که پیش از این باعث ترس کودکان و حتی بزرگسالان می‌شد در کارناوال‌های کریسمس امروزی تبدیل به شخصیت ماسک‌دار و پشمالویی شده است که تماشاگران با آن عکس «سلفی» می‌اندازند.
با این‌حال، امروزه در اتریش بحث‌هایی درباره ظهور دوباره کرامپوس و احتمال تأثیر منفی آن بر خردسالان شکل گرفته است. کرامپوس برخلاف خیلی از نماد‌های سنتی دیگر که سابقه‌ای پلید داشتند و در نظام مصرف فرهنگی تبدیل به موجوداتی سرگرم‌کننده و گاهی خنده‌دار شدند، هنوز هم ظاهر شیطانی خود را حفظ کرده است.