سیاوش رضایی روزنامه نگار
اقتصاد یکی از علومی است که در ایران معنای خاص خود را دارد و چندان از اصولی که در عرصه جهانی برای آن تعریف شده است تبعیت نمی‌کند. اصول اقتصادی می‌گوید وقتی برای چندین‌سال از یک کالای مصرفی استفاده کردید و آن کالا فرسوده شد، باید از قیمت آن کاسته شود. اما در ایران خودرویی که چندین سال از آن استفاده شده و به مرز فرسودگی کامل رسیده است، با چندین برابر قیمت به فروش می‌رسد. عدم پیروی اقتصاد و بازار ایران از قوانین بین‌المللی به موضوع خودرو ختم نمی‌شود. سال‌های زیادی است که قیمت طلا و حتی ارز در بازار ایران بی‌توجه به نوسانات جهانی آن تعیین می‌شود. زمانی که اونس جهانی طلا کاهش چشمگیری می‌یافت، در میان تعجب تحلیلگران که انتظار داشتند قیمت‌های بازار داخلی نیز افت کند، شاهد ثبات و گاهی اوقات افزایش قیمت‌ها بودند.
در بازار ارز نیز اتفاق مشابهی می‌افتاد. زمانی که دلار آمریکا به‌طور بی‌سابقه‌ای تضعیف می‌شد، بازار داخلی انتظارات منطقی را پاسخ نمی‌داد و مسیری جداگانه را می‌پیمود. اما ظاهرا در ماه‌های اخیر تحولات جالبی در اقتصاد ایران افتاده است که باعث شده بازار این کشور را با تحولات بین‌المللی آن هماهنگ کند. طی هفته‌های اخیر قیمت طلای جهانی با کاهش بی‌سابقه‌ای مواجه شده است که در چهار‌سال گذشته تجربه نشده بود. ولی برخلاف رویه سال‌های قبل به سرعت بازار داخلی ایران نیز تحت‌تأثیر کاهش قیمت اونس قرار گرفت و قیمت انواع طلا و سکه با افت چشمگیری مواجه شد. بنابراین بازاری که پیش از این براساس تحلیل کارشناسان نسبت به کاهش قیمت مقاومت می‌کرد، از نوسانات قیمت جهانی پیروی می‌کند. در این باره باید گفت از آن‌جا که فعالان بازار داخلی میلی به کاهش قیمت ندارند و به دنبال کسب سود بیشتری هستند، باید به روال سال‌های قبل در برابر این افت قیمت مقاومت نشان می‌دادند. ولی شواهد نشان می‌دهد که قدرت مقاومت فعالان بازار طلا نسبت به سال‌های قبل کاهش یافته است که به پیروی آنها از بازار جهانی منجر شده است. در این زمینه ترکیدن حباب قیمتی در بازار طلا و ازبین رفتن نوسانات هیجانی قدرت گذشته فعالان بازار را تضعیف کرده است. زمانی که بازار بر مدار منطق و عرضه و تقاضا بچرخد لاجرم باید از قواعد موجود پیروی کند؛ قواعدی که در سال‌های قبل به‌واسطه بی‌نظمی و نوسان بی‌منطق بازار نادیده گرفته می‌شد.