جعفر خرازی - پژوهشگر | جمعه، ۱۰ آذرماه ۹۶ به اتفاق جمعی از راهنمایان فرهنگی (لیدر تور) از شهر باستانی ری دیدن کردیم. ری (راگا) به معنی شهر سلطنتی از کهن‌ترین شهرهای جهان است؛ به برکت آستان مبارک شاه عبدالعظیم(ع)، بناهای تاریخی و آرامگاه مشاهیر، امروزه از قطب‌های مهم گردشگری تهران بزرگ است. در روزگاری نه چندان دور دو لک‌لک بر گلدسته‌های حرم لانه داشتند ولی حالا دیگر نشانی از آنها نیست. مردم زیادی از راه‌های نزدیک و دور به زیارت سیدالکریم می‌آیند. بارگاه در دوره آل‌بویه و همچنین استقرار صفویان تجدید بنا شد. شخصیت‌هایی همچون شیخ ابوالفتوح رازی، قائم‌مقام فراهانی، استاد بدیع‌الزمان فروزانفر، استاد عبدالعظیم قریب، عباس اقبال‌آشتیانی و... در آستان مقدس آرمیده‌اند. ترور ناصرالدین شاه قاجار در پنجاهمین سالروز حکومتش در محوطه بارگاه اتفاق افتاد. سنگ قبر او امروز در کاخ گلستان نگهداری می‌شود. در اطراف حرم هم آرامستانی (باغ طوطی) است و مزار ستارخان - سردار ملی - از رهبران مشروطه در آن قرار دارد. موزه آستان حضرت عبدالعظیم(ع) با ظروف سفالی هزاره قبل از میلاد، قطعات کتیبه‌های حرم، شمایل، تصاویر قدیمی حرم‌های مطهر، سکه‌ها و سنگ قبر‌های تاریخی، تماشایی است. سند فرمان اعمال سانسور بر مطبوعات توسط ناصرالدین شاه در سال ۱۲۴۹ خورشیدی نیز در این موزه نگهداری می‌شود. کتابخانه آستان هم پذیرای مشتاقان کتاب و پژوهشگران است. کتیبه زیبایی که در آن آیات قرآنی نوشته شده، در تخریب آرامگاه پهلوی اول سالم ماند و بعد‌ها بر دیوار کتابخانه نصب شد. داشتن قرآن‌های نفیس، کتاب‌های خطی و شاهنامه‌های ارزشمند و آثار تاریخی و هنری از ویژگی‌های این مکان است. بازارچه قدیمی ری هم دیدنی است و بوی عطر و کباب همه جا به مشام می‌رسد. در همان حوالی کاروانسرای شاه‌عباسی از بناهای دوره صفوی به‌زودی بازگشایی خواهد شد. آرامگاه جلال آل‌احمد هم در میدان اصلی شهر در داخل مسجد فیروزآبادی قرار دارد.
از دیرباز بقعه ابن‌بابویه -از عالمان قرن ۴- از زیارتگاه‌های معروف به شمار می‌آمد. بسیاری از چهره‌های دینی، تاریخی و ادبی و... در اطراف این آرامگاه دفن شده‌اند. هر چند که این آرامستان از نظر ظاهری حال و روزگار خوبی ندارد ولی روایتگر بسیاری از رخدادهای تاریخ معاصر است. رحیم موذن‌زاده‌اردبیلی، رجبعلی خیاط، علی‌اکبر دهخدا، میرزاده عشقی، نسیم شمال، محمدعلی فروغی، دکتر سیدحسین فاطمی، دکتر امیر اعلم، بانو فخرالدوله، عزت‌الدوله (همسر امیرکبیر) و... در این گورستان روی در نقاب خاک کشیدند.
در همان اطراف، بنای آجری دیده می‌شود که سر به آسمان کشیده، ۲۰ متر ارتفاع دارد و یادگار دوران سلجوقی است. برج طغرل دو در شمالی و جنوبی دارد و بدون سقف است. از ۲۴ ستون به کار رفته در برج و با تابش خورشید، می‌توان زمان (ساعت) را تشخیص داد. در دوره ناصری، برج مرمت و کتیبه‌ای بر آن نصب شد. از مکان‌های تاریخی دیگر شهر، چشمه‌علی در زیر باروی ری است، نقش برجسته فتحعلی‌شاه بر تخته سنگی حک شده است. در گذشته مردم معتقد بودند که آب این چشمه خاصیتی دارد و قالی‌های خود را در آن می‌شستند. ری با همه جاذبه‌های فرهنگی که دارد، گردشگران را به سوی خود می‌خواند.