شهروند| این‌بار معصومه ابتکار به‌عنوان معاون رئیس‌جمهوری در امور زنان و خانواده از آسیب زنان حرف زد: «پیمایش‌ها نشان می‌دهند که تمایل به خشونت در میان دختران رو به افزایش است. قبل از این هم که در شورای شهر بودم، پیمایشی درباره کودکان کار انجام شد که نشان داد میزان هپاتیت C و اعتیاد در این کودکان بالاست. همچنین آنها در معرض تعرض‌های جنسی گسترده هستند و دخترانی را می‌بینیم که در سنین پایین باردار می‌شدند.» ابتکار دیروز نشست مشترکی با وزارت بهداشت داشت و از 40سال سیاست پنهان‌کاری و مطرح‌نکردن آسیب‌ها گلایه کرد و از وزارت بهداشت خواست تا سیاست انکار آسیب‌های اجتماعی را کنار بگذارد.
شاخص‌های تخصصی در حوزه بهداشت
را به ما معرفی کنید
او در این نشست درخواست‌های دیگری هم از وزارت بهداشت کرد که یکی از آنها معرفی شاخص‌های تخصصی بهداشت بود: «این شاخص‌ها به ما معرفی شود تا ما بتوانیم این شاخص‌ها را با شاخص‌های جهانی مقایسه کنیم. درحال حاضر، یک‌سری شاخص‌های جهانی داریم که اخیرا یکی از گزارش‌های آنها در حوزه شکاف جنسیتی در چهار حوزه بهداشت، آموزش، مشارکت سیاسی و مشارکت اقتصادی منتشر شد. بنابراین اگر بتوانیم شاخص‌هایمان را در حوزه بهداشت ایجاد کنیم و آمار درستی ارایه دهیم، در رتبه‌های انتهایی قرار نخواهیم گرفت. متاسفانه درحال حاضر جزو 5 کشور انتهایی لیست هستیم. بر این اساس، فکر می‌کنم به دلیل نقص‌های آماری‌مان که ناشی از دقیق‌نبودن شاخص‌هاست، نمی‌توانیم پیشرفت‌های جمهوری اسلامی ایران را در حوزه زنان به زبان علمی و آماری بیان کنیم. حال اگر بتوانیم شاخص‌های تخصصی حوزه بهداشت را داشته باشیم، می‌توانیم براساس آنها در حوزه زنان حرکت کنیم.»
ابتکار به اهمیت آموزش هم اشاره کرد و آن را یکی از عوامل پیشگیری از بیماری‌های جسمی، روانی و رفتارهای پرخطر دانست: «مقام معظم رهبری هم دستور دادند که سازوکار خاصی در این حوزه ایجاد و هر سه‌ماه یک‌بار گزارش آن ارایه شود، متاسفانه اکنون آموزش‌های لازم در حوزه مهارت‌های زندگی اعم از خودمراقبتی، بهداشت و... در نظام آموزش و پرورش کمرنگ است. این موضوع باعث می‌شود که از همان دوران نوجوانی افراد در معرض آسیب قرار گیرند و تصمیمات نادرست اتخاذ کنند.» معاون رئیس‌جمهوری در امور زنان و خانواده از علاقه‌مندی این معاونت برای همکاری با وزارت بهداشت در حوزه آموزش و پرورش، دانشگاه‌ها و در بحث سلامت و به‌ویژه سلامت زنان و خصوصا بحث بهداشت باروری، سخن گفت: «وزارت بهداشت طرحی را با عنوان مدارس مروج سلامت ایجاد کرد که اگر موافق باشید، کارگروهی ایجاد کنیم تا نتایج این طرح را بررسی کند و بتوانیم با همکاری یکدیگر سازوکاری در این حوزه به صورت فراگیرتر ایجاد کنیم. درعین حال بتوانیم با وزارت آموزش و پرورش تفاهمی سه‌جانبه در راستای کاهش آسیب‌های اجتماعی داشته باشیم.»
افزایش تمایل به خشونت در دختران
ابتکار با اشاره به لزوم توجه به حوزه تعادل روحی و روانی و سلامت روان و پیشگیری از خشونت و ارایه آموزش‌های مربوط به مهارت‌های دوران بلوغ گفت: «ما باید روی بحث خشونت در جامعه کار کنیم. متاسفانه پیمایش‌ها نشان می‌دهند که تمایل به خشونت در دختران رو به افزایش بوده است. حال لازمه پیشگیری از آن ارایه آموزش‌های مناسب است. امیدوارم در بحث مهارت‌های دوران بلوغ بتوانیم اقدامات درست و موثری انجام دهیم و کارگروهی را در این زمینه ایجاد کنیم.»
ابتکار با بیان این‌که یکی از اقدامات موفق وزارت بهداشت راه‌اندازی کلینیک‌های سلامت خانواده بوده که درحال حاضر به موانعی برخورد کرده است، گفت: «باید توجه کرد که با ارایه خدمات مربوط به سلامت خانواده می‌توان بخش مهمی از معضلات خانواده قبل و بعد از ازدواج را حل کرد. در کنار این موضوع ارایه محتوای آموزشی مناسب برای زوج‌های جوان نیز از تکالیف سیاست‌های کلی خانواده است که بتوانیم آموزش‌های مناسبی را در پنج‌سال ابتدای زندگی به زوج‌های جوان ارایه دهیم. ما در این زمینه آمادگی داریم تا به وزارت بهداشت کمک کنیم.»
شیوع هپاتیت سی در میان کودکان بالاست
ابتکار، غربالگری درمان موقت و رسیدگی به کودکان کار از زاویه بهداشتی و درمانی را یکی از مباحث مهم توصیف کرد و گفت: «ما در این زمینه آمادگی کمک داریم و آماده‌ایم تا برای رسیدگی بهداشتی به این کودکان و پیشگیری از آسیب‌هایی که در معرض آن قرار دارند، کمک کنیم. زمانی که در شورای شهر بودم، پیمایشی درباره کودکان کار انجام دادیم که نشان داد میزان هپاتیت سی و اعتیاد در این کودکان بالاست. همچنین آنها در معرض تعرض‌های جنسی گسترده هستند و دخترانی را می‌بینیم که در سنین پایین باردار می‌شوند، بنابراین می‌توان از منظر بهداشتی به این موضوع توجه کرد و با کمک سازمان بهزیستی و وزارت کار برنامه مشترکی را برای چهار‌سال آینده در این حوزه پایه‌ریزی کنیم تا گام موثری در این حوزه برداشته شود.» او از سیاست آموزش‌ندادن و مطرح‌نکردن آسیب‌ها انتقاد کرد: «در حوزه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی سیاست آموزش‌ندادن یا طرح‌نکردن موضوعات و آسیب‌ها در 40سال گذشته منجر به بروز اتفاقات و آسیب‌های پنهانی شده است، بنابراین درحال حاضر باید این آموزش‌ها را در دوره نوجوانی ارایه کنیم. در گذشته دکتر مرندی اعلام می‌کردند که برخی می‌گویند، برای حفظ حیا و عفت نباید این موضوعات را طرح کرد اما این درحالیست که اتفاقا برای حفظ حیا و عفت باید این آموزش‌ها را به نوجوانان و جوانان ارایه داد، زیرا این موضوع مانند یک مسأله زیرپوستی روزبه‌روز بیشتر رشد می‌کند. آسیب‌هایی که دایما در جامعه شاهدش هستیم، ناشی از همین سیاست بوده و اختلالات روانی، طلاق و... ناشی از آسیب‌هایی است که نوجوانان ما بدون اطلاع انجام می‌دهند و باید برای آن فکری کرد. به نظر من بهترین زاویه کار هم نگاه بهداشتی است، بنابراین باید سیاست انکار آسیب‌ها را کنار بگذاریم.»
مدارس ابتدایی در مقاطع اول تا سوم معلم ورزش ندارند
او به اقدام وزارت آموزش و پرورش برای ارتباط با والدین دانش‌آموزان اشاره کرد: «درحال حاضر وزارت آموزش و پرورش یک شبکه اینترانت راه‌اندازی کرده و این مسائل را برای پدر و مادرها طرح می‌کند. بنابراین تقاضا دارم همه بخش‌های مرتبط این موضوع را جدی گرفته و روی آن کار کنند. از وزارت بهداشت، آموزش و پرورش و آموزش عالی تقاضا دارم، سیاست انکار آسیب‌های اجتماعی را کنار بگذارند، البته دلیل ندارد این مسائل رسانه‌ای شود، اما باید کار را آغاز کنیم، زیرا افزایش آسیب‌های اجتماعی نتیجه سیاست نادرست انکار است، باید این سیاست را اصلاح کنیم و از ریل اشتباه گذشته به ریل درست وارد شویم.» او از وزارت بهداشت تقاضا کرد تا با همکاری‌هایی که ایجاد شده حتما در این حوزه یک برنامه‌ریزی اصولی انجام گیرد: «درعین‌حال ما اعلام آمادگی می‌کنیم که در حوزه پیشبرد و گسترش کلینیک‌های سلامت خانواده کمک کنیم. بنابراین درحال حاضر زیرساختی در این حوزه ایجاد شده است و باید بتوانیم آن را با همکاری وزارت بهداشت گسترش دهیم.» ابتکار بر اهمیت امضای تفاهمنامه سه‌جانبه با وزارت ورزش و جوانان تأکید کرد: «متاسفانه درحال حاضر دختران از نظر تحرک فیزیکی بسیار مشکل دارند. 10سال است که دختران کلاس اول تا سوم دبستان معلم ورزش ندارند و هیچ‌کس هم صدایش درنمی‌آید. باید در این زمینه اقدامی انجام دهیم.»
39درصد مدیران وزارت بهداشت زن هستند
ابتکار در ادامه صحبت‌هایش به حضور زنان در پست‌های مدیریتی اشاره کرد: «بحث حضور 30درصد زنان در بخش‌های مدیریتی این وزارتخانه کف انتظارات جامعه زنان است و فکر می‌کنم وزارت بهداشت به راحتی می‌تواند هدفگذاری 30درصد را در همه سطوح مدیران عالی، میانی و اجرایی انجام دهد.» همین جا بود که معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت بهداشت که یکی از شرکت‌کنندگان نشست بود، از انتصاب مدیران زن در وزارت بهداشت خبر داد و گفت که 39درصد مدیران وزارت بهداشت زن هستند: «38درصد از زنان در پست‌های مدیریتی در وزارت بهداشت مدیران پایه، 39درصد از آنها مدیران عملیاتی و 23درصد دیگر مدیران میانی هستند. در کنار این آمار، بیش از 55درصد از پرسنل وزارت بهداشت زن هستند که 73درصد از آنها در گروه بهداشتی و درمانی، حدود 11درصد اعضای هیأت‌علمی، بیش از 10درصد از آنها در رسته اداری و مالی و حدود 4درصد در رسته آموزشی و فرهنگی فعالیت دارند.» به گفته علی صدرالسادات، هم‌اکنون حدود 11هزار و 851 پست مدیریتی دارای تصدی در وزارت بهداشت وجود دارد که تصدی 7هزار و 191 پست مدیریتی در وزارت بهداشت با مردان و تصدی 4هزار و 660 پست با زنان است. صدرالسادات افزود: «در دولت دوازدهم یکی از معاونان وزارت بهداشت و یکی از روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور و سه نفر از مشاوران وزیر بهداشت از میان زنان انتخاب شدند، همچنین سه‌هزار و 112 نفر از روسای ادارات مختلف در وزارت بهداشت، 9 نفر از روسای بیمارستان‌های دانشگاهی، 21 نفر از روسای مراکز تحقیقاتی، 44 نفر از روسای دانشکده‌ها، 272 نفر از روسای گروه‌های آموزشی و 83 نفر از معاونان اداره‌ها و 121 نفر از معاونان دانشکده‌ها در وزارت بهداشت زن هستند.» او که آمار مدیران زن وزارت بهداشت را 39درصد اعلام کرده بود، ادامه داد: «61درصد از پست‌های مدیریتی در وزارت بهداشت مربوط به مردان است. بر این اساس 9درصد بالاتر از آن چیزی هستیم که به‌عنوان نُرم در شورایعالی اداری تعیین شده بود.»
مردان بیشتر از زنان می‌میرند
محمدباقر لاریجانی، نایب‌رئیس کمیته ملی بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت، یکی دیگر از سخنران‌های این نشست بود. او با استناد به اطلاعات 290 بیماری و 60 عامل خطر در کشور، به تفاوت بیماری‌های غیرواگیر در میان زنان و مردان اشاره کرد: «در کشور ما میزان مرگ‌ومیر در مردان بیش از زنان است. این درحالی است که میزان بروز برخی بیماری‌ها مانند دیابت در زنان بیشتر از مردان بوده است. همچنین درصد شیوع چاقی در زنان ۳۰درصد است. یعنی یک‌چهارم جمعیت کشور ما چاقند و زنان نیز بیش از مردان چاق هستند.» او روند افزایشی ابتلا به بیماری دیابت در میان زنان را مورد توجه قرار داد: «وضع زنان از نظر شیوع دیابت بدتر از مردان است. همچنین ۳۰درصد جمعیت ما مبتلا به فشار خون هستند که این بیماری در جمعیت زنان بیشتر است. درعین‌حال یک‌چهارم کشور ما از افزایش چربی خون رنج می‌برند که در این میان این بیماری زنان بیشتری را درگیر کرده است.»
لاریجانی با بیان این‌که ۹۰درصد جمعیت کشور فعالیت فیزیکی ندارند و این میزان در زنان بسیار بیشتر است، گفت: «زنان فکر می‌کنند کارِ خانه نوعی فعالیت فیزیکی است، اما چنین تصوری اشتباه است. باید توجه کرد که کافی نبودن فعالیت فیزیکی مشکل تمام جمعیت کشور ماست؛ به‌طوری‌که در تمام افراد اعم از دانش‌آموز تا افراد سالخورده وضع فعالیت فیزیکی نامناسب است. درعین‌حال میزان شیوع چاقی و دیابت در مدارس هم بالا رفته است.» او با بیان این‌که در برخی استان‌ها تفاوت چشمگیری میان بیماری‌های زنان و مردان وجود دارد، افزود: «باید به‌طور جدی در حوزه سلامت زنان کار کنیم. ما در پیوست«بیماری‌های غیر مسری»
NCD) non-Communicable disease) اطلاعاتی داریم که نشان می‌دهد وضع سلامت روان در زنان مناسب نیست و حتی در برخی ریسک‌فاکتورها مانند سیگار کشیدن شاهدیم که در زنان درحال افزایش است، بنابراین باید اقدامات موثری در این زمینه انجام دهیم.»
به گزارش ایسنا، در بخش دیگری از این مراسم ساره محمدی، مشاور وزیر بهداشت در امور زنان هم صحبت‌هایی کرد. او میزان امید به زندگی زنان را 74سال اعلام کرد و گفت: «۱۰درصد جامعه دختران ما زیر ۶سال، ۲۰درصد دانش‌آموز و ۲۰درصد جوان هستند. همچنین بیشترین جمعیت زنان ما را افراد میانسال تشکیل می‌دهند که ۴۱.۷درصد را به خود اختصاص می‌دهند و ۹.۵درصد زنان ما هم سالمندند.» محمدی ادامه داد: «بار اصلی سرطان‌ها در زنان سرطان «برس» و دهانه رحم است. درعین‌حال درباره میزان مرگ‌ومیر مادران در سال ۸۶ شاهد بودیم که در هر ۱۰۰هزار نفر میزان مرگ‌ومیر مادران ۲۴.۷درصد بوده است که این میزان در سال ۹۵ به ۱۸.۱درصد رسیده است.»
85درصد هزینه‌های ناباروری تحت پوشش است
علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت هم در این نشست صحبت‌هایی کرد. او اجرای طرح اسکان مادران نیازمند مناطق دورافتاده در کنار بیمارستان را یکی از اقدامات خوب وزارت بهداشت اعلام کرد و در عین حال گفت که وزارت بهداشت ۸۵درصد هزینه‌های مرتبط با خدمات ناباروری را تحت پوشش قرار می‌دهد: «شناسایی زنان در معرض خطر بارداری پرخطر از دیگر اقدامات وزارت بهداشت است که ۱۰درصد جمعیت زنان در سنین باروری در بارداری‌های پرخطر قرار می‌گیرند که این افراد شناسایی می‌شوند و آموزش‌های لازم را می‌بینند.» رئیسی درباره سامانه پرونده الکترونیک سلامت هم توضیح‌هایی داد: «تا پایان شهریورماه سال‌جاری یک‌میلیون و ۱۴۳هزار غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان پستان، ۹۲۰هزار مورد ارزیابی اختلالات عملکرد جنسی، ۸۸۶هزار غربالگری زودهنگام سرطان دهانه رحم، ۲۳۰هزار مورد ارزیابی و علایم عوارض یائسگی و ۲۹۲هزار ارزیابی خشونت خانگی صورت گرفته است.»