شهروند| دیروز برگزاری مراسم روز ملی آمار بهانه‌ای بود تا رئیس سازمان برنامه و بودجه از سناریوهایی که دولت برای بودجه 97 مد نظرش است، حرف بزند؛ از این‌که بودجه کسری نخواهد داشت تا این موضوع که هنوز سناریوهای قیمت نفت قطعی نشده است. به گفته محمدباقر نوبخت، دولت درصدد صرفه‌جویی در بودجه است و می‌خواهد بودجه جاری را کم و بودجه عمرانی را زیاد کند. سخنگوی دولت در عین حال تأکید کرد که تورم مهر 8درصدی بوده و قسم خورد که در آمار دستکاری نمی‌شود. حالا تورم 8درصدی مهرماه درحالی رخ می‌دهد که تورم در بحبوحه انتخابات ریاست‌جمهوری دو رقمی شد و به 10درصد رسید، اما دوباره تورم به کنترل درآمد و از خرداد تاکنون تورم سیر نزولی را پشت سر می‌گذارد.
در این مراسم، رئیس مرکز ملی آمار هم از قطع بودجه 6 دستگاه دولتی به دلیل ارایه نکردن برنامه آماری خبر داد و آقامحمدی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام هم ابراز امیدواری کرد که رشته آمار در دانشگاه‌ها رونق بگیرد و به یک رشته پولساز تبدیل شود و رشته آمار از این فلاکتی که گرفتار شده نجات پیدا کند.
کسری بودجه به حداقل می‌رسد
آنطور که نوبخت در حاشیه مراسم روز ملی آمار عنوان کرد، کسری بودجه ۹۷ به حداقل می‌رسد و هنوز سناریوهای قیمت نفت در بودجه ۹۷ قطعی نشده است. رئیس سازمان برنامه و بودجه در پاسخ به پرسشی مبنی بر کسری بودجه ۹۷ با توجه به بودجه‌ریزی عملیاتی عنوان کرد: تصور من بر این است که اگر بودجه‌ریزی عملیاتی اجرا شود، کسری بودجه به میزان منطقی‌تری رخ خواهد داد و بودجه سال ۹۷ نسبت به بودجه‌ای که حتی در سال ۹۶ دیده شده بسیار منطقی‌تر بسته خواهد شد، به این معنا که قیمت نفت و درآمدهای مالیاتی منطقی‌تر دیده شده است.
به‌گفته نوبخت، البته باید توجه داشت که ۳۱۹هزار‌میلیارد تومان بودجه به مجلس رفت، ولی از آن‌جا ۳۴۶هزار‌میلیارد تومان بیرون آمد که از یک‌طرف باید منابع اضافه می‌شد و از سوی دیگر مصارف نیز افزایش می‌یافت.
آنطور که سخنگوی دولت می‌گوید وقتی مصارف بودجه افزایش پیدا می‌کند همه انتظار دارند که تخصیص بودجه بیشتر شود، درحالی‌که اعدادی که تصور می‌شد به اندازه درآمد دولت است، از سوی مجلس افزایش یافت و این رقمی معادل ۲۶هزار‌میلیارد تومان بود، به همین جهت روش بودجه‌ریزی مبتنی بر عملکرد که روشی سخت است، جلوی این کسری را می‌گیرد.
روحانی موافق افزایش نرخ ارز نیست
رئیس سازمان برنامه و بودجه نظر حسن روحانی را هم در مورد نرخ ارز اعلام و عنوان کرد که رئیس‌جمهوری موافق با افزایش نرخ ارز نیست
چرا که ارزش پول ملی کم می‌شود.
نوبخت در پاسخ به این سوال که برخی در دولت موافق افزایش نرخ دلار تا ۵هزار تومان هستند، عنوان کرد: واقعیت این است که دولت بر این باور است که باید نرخ را به‌صورت منطقی تعیین کرد و این در شرایطی است که در دولت افراد مختلف نظرات متفاوتی دارند ولی واقعیت آن است که آنچه به‌عنوان برون‌داد و سیاست دولت در حوزه ارز بوده و رئیس‌جمهوری نیز درنهایت آن را تأیید می‌کند، به‌نحوی است که پول ملی باید تقویت شود و به افزایش قدرت خرید مردم بینجامد، به همین جهت با همه صحبت‌هایی که عده‌ای درخصوص تورم می‌کنند که دیگر کنترل آن کافی است و افزایش اندک مشکل‌ساز نیست، ما معتقد به کنترل تورم هستیم.
آنطور که رئیس سازمان برنامه و بودجه می‌گوید با افزایش تورم، قدرت خرید مردم کاهش می‌یابد و اگر قیمت دلار بالا رود و ریال در برابر آن تضعیف شود، پول ملی ضعیف خواهد شد و آقای رئیس‌جمهوری نسبت به هر دو موضوع بسیار حساس بوده و ابلاغ کرده است.
به‌گفته او، ضمن این‌که دولت خواستار روند طبیعی نرخ دلار و جلوگیری از نوسانات شدید آن است، تلاش می‌کند تا قیمت را غیرمنطقی تعیین نکند؛ چرا که اگر این قیمت غیرمنطقی تعیین شود اشکالات دیگری به وجود خواهد آمد، پس باید زمینه‌های فراهم کردن آثار این سیاست را نه از راه دستوری بلکه از راه عملیاتی و منطقی ببینیم.
سناریوهای قیمت نفت
در بودجه ۹۷
نوبخت در مورد سناریوهای قیمت نفت در بودجه سال ۹۷ هم توضیح داد که هنوز سناریوهای قیمت نفت در بودجه سال ۹۷ قطعی نشده، البته باید اعداد و ارقام را با مبانی موجود پیش‌بینی کنیم ولی هنوز در این‌خصوص به جمع‌بندی نرسیده‌ایم.
به‌گفته او، هنوز دولت مطمئن نیست که قیمت نفت برای بودجه سال آینده به چه نحوی دیده شود، اما پیش‌بینی این است که روی اعداد مطمئن بودجه‌ریزی انجام شود.
آنطور که سخنگوی دولت می‌گوید، در مورد دلار هم موضوع همین‌گونه برنامه‌ریزی خواهد شد، چرا که چند عدد در هم ضرب می‌شود تا درآمدهای نفتی را مشخص کند، به این معنا که یک عامل مقدار فروش نفت، دوم قیمت هر بشکه و درنهایت نرخ تسعیر است که با چه ضریبی دلار را به ریال
تبدیل کنیم.
نوبخت در عین‌حال تأکید کرد: با توجه به تاکیدی که بر جلوگیری از نوسانات قیمت دلار حتی در بازارهای آزاد داریم، بودجه نیز باید به نحوی طرح‌ریزی شود که در نرخ ارز مبادله‌ای در بانک مرکزی دقت لازم صورت گیرد، چرا که ممکن است بتوانیم با اعداد بیشتری دلار را به ریال تبدیل کنیم، ولی آثاری که این موضوع بر تورم و اقشار ضعیف جامعه خواهد داشت، منفی است. به‌گفته او، اگر در این رقم بی‌دقتی شود اقشار کم‌درآمد ضعیف‌تر و اغنیا غنی‌تر می‌شوند و باعث می‌شود که موج روانی در بازار ایجاد شود، پس دولت از خیر این‌که از ارزان کردن ریال خود در برابر دلار پول بیشتری به دست آورد، بشدت اجتناب می‌کند و ما به دنبال افزایش قدرت خرید مردم و ارزش پول ملی هستیم.
نوبخت اطمینان داد که دولت اجازه نخواهد داد قیمت بی‌رویه افزایش پیدا کند و البته ابزارهای قانونی در اختیار دارد که بتواند از این نوسانات هیجانی جلوگیری کند؛ چراکه دولت جزو وظایف خود می‌داند که از مردم حمایت کند.
صرفه‌جویی در بودجه دولتی
رئیس سازمان برنامه و بودجه در بخش دیگری از سخنانش به نحوه بودجه‌ریزی امسال اشاره و عنوان کرد: امسال دیگر این‌گونه نخواهد بود که بودجه یک دستگاه براساس آنچه سال گذشته مصوب شده افزایش یابد و عددی در لایحه گنجانده شود، بلکه در بودجه‌ای که ۱۵ آذرماه به مجلس ارایه خواهیم داد، اعداد و ارقام هر دستگاه براساس هزینه واحد خدمات و مقدار تعیین‌شده کمی لحاظ خواهد شد، ضمن این‌که پیش‌بینی شده صرفه‌جویی‌هایی نیز در این رابطه صورت بگیرد.
سخنگوی دولت صرفه‌جویی در بودجه دولتی را یکی از سیاست‌های اقتصاد مقاومتی دانست و خاطرنشان کرد: باید مشخص کنیم که در سال ۹۷ نسبت به سال جاری چقدر صرفه‌جویی صورت خواهیم داد، به‌خصوص این‌که هر چقدر صرفه‌جویی شود باید صرف سرمایه‌گذاری در پروژه‌های عمرانی شود.
به‌گفته نوبخت، برای دستیابی به رشد اقتصادی ۸درصدی نیازمند انجام سالانه ۷۷۰هزار‌میلیارد تومان سرمایه‌گذاری هستیم و دولت باید حداقل ۱۰۰هزار‌میلیارد تومان از این رقم را در طرح‌های عمرانی هزینه کند و اگر قرار باشد هر منبع درآمدی از مالیات، نفت و اوراق خزانه داریم را صرف هزینه‌های جاری کنیم، امکان سرمایه‌گذاری در طرح‌های عمرانی از بین می‌رود.
تلاش می‌کنیم بودجه عمرانی افزایش یابد
رئیس سازمان برنامه و بودجه همچنین در پاسخ به این سوال که ۹۰درصد از بودجه صرف هزینه‌های جاری شده و سهمی برای عمران باقی نمی‌ماند، این نگرانی را کاملا بجا دانست و عنوان کرد: تمام تلاش ما هم در این است که بتوانیم بودجه جاری را کمتر و عمرانی را افزایش دهیم، اما باید توجه داشت که قیمت نفت و درآمدهای دولت از محل آن از سال ۹۲ تا به حال به نصف رسیده، چراکه هر بشکه نفت ۱۰۴ دلار بوده و اکنون عملکرد متوسط 6 ماهه نشان می‌دهد که این رقم ۴۷ دلار در هر بشکه است.
به‌گفته نوبخت، برای این‌که بتوانیم به طرح‌های عمرانی تحرک ببخشیم از مکانیزم اسناد خزانه استفاده کرده‌ایم و هر کسی که آن را دریافت کند باید بعد از دو‌سال ۱۸ تا ۱۹درصد از دولت سود بگیرد، به این ترتیب ما می‌توانیم بخشی از نقدینگی بازار را جذب کنیم، اما باید ۱۸درصد سود بدهیم که البته این یک روش دایمی نیست.
آنطور که رئیس سازمان برنامه و بودجه می‌گوید، در مقطعی که قیمت نفت بشدت نزول پیدا کرد، دولت مجبور شد برای طرح‌های عمرانی از اسناد خزانه استفاده کند که در سال‌جاری ۲۱هزار‌میلیارد تومان از اوراقی که پارسال منتشر شد، باید
پرداخت شود.
تورم مهر ۸درصد شد
موضوع دیگری که رئیس سازمان برنامه و بودجه به آن اشاره کرد 8درصد شدن تورم مهرماه بود.
نوبخت در ادامه عنوان کرد: آمارهای مهم تولید شده از سوی مرکز آمار که اول هر ماه برای من پیامک می‌شود، همان لحظه مستقیم به رئیس‌جمهوری هم پیامک می‌شود. بنابراین آمارهای تولیدی مرکز آمار بسیار مهم است، بنابراین ما در سازمان برنامه در ساختمان بهارستان، هر روز با مرکز آمار
زندگی می‌کنیم.
به‌گفته رئیس سازمان برنامه و بودجه، برای دومین‌بار رشد سرمایه‌گذاری در زمستان و بهار مثبت شد که این تأثیر خود را بر ساختمان گذاشت و بنابراین این بخش هم در دو فصل گذشته مثبت شد؛ این درحالی است که اگر از افراد بیکار بپرسید آیا رشد مثبت در زندگی شما نمود دارد، حتما پاسخشان منفی است و متاسفانه همین حرف‌ها در صداوسیما پخش می‌شود.
رئیس شورایعالی آمار با تأکید بر این‌که باید به مرکز آمار اعتماد کنیم، گفت: قسم یاد می‌کنم که قبل از انتشار، از آمار بی‌خبرم. نوبخت در عین‌حال قسم خورد که آمار دستکاری نمی‌شود.
قطع بودجه ۶ دستگاه دولتی
به دلیل ارایه‌نکردن برنامه آماری
رئیس مرکز آمار هم در این مراسم عنوان کرد که ۶دستگاه دولتی حتی یک جلسه برای تدوین برنامه آماری‌شان تشکیل نداده‌اند، به همین دلیل بودجه آنها قطع خواهد شد و جلوی تخصیص بودجه‌شان گرفته می‌شود.
به‌گفته امیدعلی پارسا، نظام‌های آماری پیشرو دنیا به خوبی مورد بررسی قرار گرفته که مجموعه آنها به شورایعالی آمار پیشنهاد شد تا برنامه ملی آمار با ١٤راهبرد کلان تهیه شود؛ البته تم اصلی برنامه گذار از نظام آماری سنتی به ثبتی مبنا است و براساس آن ماموران سرشماری دیگر به مردم مراجعه نمی‌کنند بلکه دستگاه‌های اجرایی با سامانه‌های مدرن، آمارهای مدنظر مرکز آمار را تهیه خواهند کرد. آنطور که او می‌گوید دستگاه‌های اجرایی سامانه‌های مناسبی را تدارک دیده‌اند که براساس آن سند راهبردی مصوب شورایعالی آمار تصویب شده و همه اجزای آماری کشور در قالب قانون، مدون خواهد شد.
به‌گفته پارسا، ابزار و امکانی اکنون در اختیار مرکز آمار ایران نیست و بنابراین باید قانونی مناسب تدوین شود. او در عین‌حال ابراز امیدواری کرد که دیتای پاک تهیه و نسخه مدرن‌سازی نظام آماری تدوین و موازی کار حذف شود.