کتاب «خاطرات سولفرینو» نوشته ‌هانری دونان است که به زبان‌های گوناگون ترجمه و تجدید چاپ شده است. کتابی که از‌سال 1862 میلادی اسباب برپایی نهضتی جهانی را فراهم آورد و 189 جمعیت ملی صلیب‌سرخ و هلال‌احمر در سراسر جهان با میلیون‌ها عضو بر مبنای اصول بشردوستانه آن به وجود آمده است. در ایران، محمد‌ابراهیم توکلی کارشک این کتاب را ترجمه کرد و از سوی نشر آژند در سبزوار منتشر شد.
هانری دونان 1910-1828
برای این مرد جوان و گمنام، متاثر کردن قلب اروپاییان و بیدارکردن وجدان آنها، تجربه‌ای مسرت‌بخش بود. سال‌های 1863 و 1864 پرفروغ‌ترین سال‌های عمر دونان بود و کمی بعد از آن، این ستاره پر فروغ رو به افول گذاشت. مردم از وی حمایت کردند.کمیته‌ای تشکیل و کنفرانس‌هایی برگزار شد، اما از آن‌جا که زمام امور به دست مردان فعال‌تری افتاد، دونان این مرد ژرف‌بین و اهل نظر به تدریج از فعالیت کناره گرفت.
در سال‌های 1865 و 1866 مشارکت وی در نهضتی که از طرح پیشنهادی خود او منشاءگرفته بود کم‌تر و کم‌تر شد. عدم اعتماد به نفس و کمرویی دونان تا حدی سبب این مسأله بود. مردی که در نگارش و نطق، قلم و زبان فصیح و نافذ داشت، در کمال تعجب در نشست‌ها و کنفرانس‌ها حرف چندانی برای گفتن نداشت. سال 1867 برای دونان بسیار فاجعه‌آمیز بود. شرکت تجاری وی که مدت‌ها از آن غافل مانده بود ناگزیر منحل و تصفیه ‌شد. برای رسیدگی و تسویه‌حساب‌ها او مجبور شد تقریبا تمام دارایی‌هایش را برای راضی کردن طلبکارانش واگذار کند. اندکی پس از این واقعه، او ژنو را برای همیشه ترک کرد. وی در آن زمان 39‌سال داشت. پس از آن دونان20‌سال با مشقت زندگی کرد. وی با دریافت کمک مالی اندک از دوستانش و مقرری اعضای خانواده‌اش، امرار معاش می‌کرد. او با فقر و نداری آشنا بود. او گهگاه در فرانسه، آلمان، ایتالیا و انگلستان در مجامع عمومی حاضر می‌شد. این امر یا برای تکریم وی به خاطر نقشی که در بنیانگذاری صلیب‌سرخ داشت انجام می‌شد یا در ارتباط با طرح‌هایی بود که پیش از آن مطرح کرده بود. به‌هرحال او بیشتر اوقات خود را در گمنامی به سر می‌برد.
 ادامه دارد