شهروند| از فلکه اول تا فلکه سوم محله با بیرق‌سیاه آزین شده؛ این روزها در محله که قدم می‌زنی، تکیه، تکیه و حسینیه حسینیه را می‌بینی که میزبان جمعیت سیاه‌پوش و سوگوار است، درباره محله دولت‌آباد شهرری حرف می‌زنم. محله‌ای در جنوب‌شرقی پایتخت و در کنار اتوبان امام علی(ع). محله‌ای که در تعاریف و عنوان‌ها به آن بغداد تهران نیز گفته می‌شود. این عنوان به دلیل حضور پرشمار مهاجران عراقی در این محله است. اگر چه این روزها ایرانی‌های زیادی در این محله زندگی می‌کنند، اما هنوز هم بسیاری از آیین‌ها و فرهنگ‌های عراقی در این محله جاری است. نمونه ساده آن‌که می‌توان به آن اشاره داشت، تعداد پرشمار فلافل و سمبوسه فروشی‌های این محله است. در یک قدم‌زدن ساده هم می‌توانی این پرشماری را ببینی. به گفته کاسبان محله حدود 100 مغازه فلافلی در این محله فعال است. در کنار مغازه‌ها فلافلی‌ها، تعداد شیرینی‌‌فروشی‌های عراقی و لبنانی و طلافروشی نیز در این محله کم نیست. بیشترین افرادی که در این محله دولت‌آباد زندگی می‌کنند، از عراق آمده‌اند، به‌خصوص از نجف و کربلا و کاظمین و همگی شیعه هستند. آنها اغلب فرزندان کسانی هستند که در دهه‌های گذشته به قصد مجاورت یا کار به عراق رفته و پس از روی کارآمدن صدام به‌عنوان «معاود» یا «بازگشته» به ایران برگشته‌اند. مردم این‌جا برخلاف نام عامیانه محله عرب‌ها، خود را ایرانی می‌دانند و اغلب‌شان شناسنامه ایرانی دارند و به ایرانی‌بودن خود افتخار می‌کنند. حالا بعد از سال‌ها آنها در شهرری جا افتاده‌اند و وضع اقتصادی مناسبی هم دارند. در کنار هم احساس آرامش می‌کنند و رغبتی برای پراکنده‌شدن در محله‌های گرانقیمت شمال شهر ندارند. آنها این‌جا را دوست دارند، چون همه مظاهر زندگی عربی را در خود جمع کرده است؛ ایرانیانی که عربی حرف می‌زنند، غذای عربی می‌خورند، عربی می‌پوشند و...
حال و هوای شهر نینوایی است
«قدم‌زدن در بغداد» عنوانی که به بلوار قدس محله دولت داده شده است، مردان دشداشه‌پوش، زنان عبای پوش‌عربی با پوشیه‌های زنانه؛ دکان‌ها پر از رنگ و لعاب‌های عربی. در گوشه و کنار محله روی در و دیوار مغازه‌ها، آگهی‌ها و نیازمندی‌هایی به زبان عربی نوشته شده است، اما اینها تفسیر این روزهای محله دولت‌آباد نیست! شکل و روی محله این روزها دیگر بغداد نیست. «بیرق‌سیاه»، «تکیه عزا»«طبل» و علم؛ نوای یاحسین؛ حال هوای شهر را نینوایی کرده است. این روزها با قدم‌زدن در بلوار قدس محله دولت‌آباد شهرری دیگر قدم‌زدن در بغداد را تجربه نمی‌کنید، همه شهر نشانی از یک دلدادگی است، نشانی از یک ارادت است.
چراغ‌های محله خاموش می‌شود....
کم‌کم چراغ مغازه‌ها خاموش می‌شود. اینها روزها دم‌دم‌های غروب، حال‌وهوای محله، حال‌وهوای دلدادگی می‌گیرد. یک حال‌وهوای کربلایی در چند کیلومتری تهران؛ دیگر از شیرینی، فلافل‌فروشی‌های محله خبری نیست؛ هیأت‌های حسینی، تکیه‌های عزاداری است که در محله برپا می‌شود. یکی از آیین‌های عاشورایی که در این محله در دهه اول محرم برگزار می‌شود، آیین مشعل‌گردانی است. چراغ محله که خاموش می‌شود، مشعل‌ها محله را روشن می‌کنند. مشعل‌گردانی، از آیین‌های سوگواری محرم در ایران و عراق. این آیین بیشتر در دهه اول محرم، در کشور عراق و مناطق مرکزی و جنوبی ایران برگزار می‌شود. در این آیین آتش‌دان‌هایی را در خیابان‌ها، میدان‌ها و مکان‌های مقدس می‌گردانند. این مراسم قدیمی، امروزه به یکی از شاخصه‌های عزاداری سیدوسالار شهیدان تبدیل شده است. در ماه محرم‌الحرام مراسم مختلفی برگزار می‌شوند که همگی یادآور مصیبت بزرگی است که به ناحق بر خاندان عصمت و طهارت روا داشته شده است. مشعل حسینی به نمایش گذارنده حدیث شریف نبوی «ان الحسین مصباح الهدی و سفینه النجاة» است و هر هودج در اطراف شهر قدیمی کربلا با دیگری از منظر شکل و طراحی متفاوت بوده و بسان یک پرچم معرفی‌کننده محفل عزاداری هر منطقه از مناطق مختلف کربلاست. این هودج که وزنی قریب به ۳۰۰کیلوگرم دارد، در مقابل و مقدمه هر هیأت از سوی یک فرد توانمند و ماهر برداشته شده و به حرکت درمی‌آید. مشعل‌ها انواع و ابعاد مختلفی دارند که ازجمله آنها می‌توان به مشعل‌های نفتی، گازی و برقی اشاره کرد که هرکدام به نحوی خاص با پَر، نگین‌های شیشه‌ای، گل و... تزیین شده و برای هر بیننده‌ای تصویری از یک کشتی کوچک تداعی می‌کند که در دو سر آن سر اژدهای آتشین قرار دارد. اژدهای آتشین نمادی از یک نوع حرز است که در قدیم‌الایام مردم برای رفع چشم زخم به آن اعتقاد داشته‌اند. به مناسبت دهه اول محرم بخش از آیین مشعل‌گردانی در «دولت‌آباد- شهر ری» برگزار می شود.
آیین مشعل‌گردانی، در مناطق مختلف به صورت متفاوت برگزار می‌شود. در شیوه نجفی، به وسیله آتش‌دان‌های کوچک چوبی یا فلزی، سازه‌ای ساخته می‌شود که به آن مَشاعل گفته می‌شود. هنگام عزاداری، آتش‌دان‌ها را روشن می‌کنند و مَشاعل را در معابر عمومی میدان‌های اصلی شهر و محوطه بیرونی اماکن مقدس، حرکت می‌دهند. به علت وزن بالای مشاعل، برای حمل آن نیاز به توانایی و قدرت جسمانی بالایی است. مشاعل در اندازه و شکل، با هم تفاوت دارند.
در برخی مناطق نظیر کربلا و اردکان یزد، گاهی به جای سازه چند مشعلیِ مذکور، از مشعل‌های جدا و آتش‌دان‌هایی با دسته‌های بلند، مشابه عَلَم استفاده می‌شود. این مشعل‌ها توسط عزاداران و در برخی مناطق اختصاصا توسط سادات، همراه با خواندن اشعاری خاص، در معابر حرکت داده می‌شود. همراه مشعل‌گردانی، معمولا طبل‌زنی و سنج‌زنی هم انجام می‌شود. در محله دولت‌آباد این آیین به شیوه برگزاری شهر مقدس کربلا اجرا می‌شود.
آتش‌های شیدایی زبانه می‌گیرد...
شعله‌ها زبانه می‌کشد، حالا محله روشن شده است. کاسب شهر؛ ایرانی و غیرایرانی همه می‌آیند؛ همرا با زبانه‌کشیدن آتش زمزمه‌های یاحسین(ع) نیز در شهر شنیده می‌شود.