شهروند | وزارت امورخارجه سوئد روز پنجشنبه از به رسمیت شناختن کشور فلسطین اشغالی خبر داد و به این ترتیب اسکاندیناویاییها نخستین کشور غرب اتحادیه اروپا هستند که هویت دولت فلسطین را به شکل رسمی و قانونی میپذیرند. این اقدام با انتقاد شدید اسراییل مواجه شد و بهدنبال آن سفیر خود را در استکهلم فراخواندند. «استفان لوفن»، نخستوزیر سوسیال دموکرات سوئد پیش از این و در جریان سخنرانی مراسم تحلیف خود در ماه اکتبر از اتخاذ چنین تصمیمی در آینده خبر داده بود، که البته این اظهارنظر وی در این خصوص به سرعت با انتقاداتی از جانب آمریکا و اسراییل مواجه شده بود.
«مارگوت والستروم»، وزیرخارجه سوئد درخصوص این تصمیمگیری به خبرنگاران گفت: «ما این تصمیم را در زمانی بحرانی اتخاذ کردیم چراکه در طول سال گذشته شاهد آن بودیم که چگونه روند مذاکرات صلح متوقف شده است، چگونه اقدام به شهرکسازی در سرزمینهای اشغالی فلسطین موجب پیچیدگی راهحل 2کشور شده است و چگونه خشونت به غزه بازگشته است.» والستروم در ادامه گفت: «ما با این تصمیمگیری میخواهیم نیروی تازهای را در روند صلح متوقف شده به جریان بیندازیم.»
والستروم در مطلبی در این خصوص در روزنامه سوئدی «دگنز نیهتر» نوشت: «اقدام امروز - درخصوص به رسمیت شناختن فلسطین- سهم ما در آیندهای بهتر برای منطقهای است که مدت زمانی طولانی تحتتأثیر مذاکرات متوقف شده، تخریب و در ناامیدی قرار گرفته است.» وزیرخارجه سوئد در ادامه نوشته است «شاید برخی بگویند که هنوز زمان این تصمیم فرا نرسیده است، با این حال من بیم از آن دارم که حتی خیلی دیر شده باشد.»
پیش از این 8عضو اتحادیه اروپا در شرق این قاره و مدیترانه کشور فلسطین را به رسمیت شناخته بودند که به ترتیب تاریخ عبارتند از: مالت، قبرس، جمهوری چک، اسلواکی، مجارستان، رومانی، بلغارستان، لهستان و ایسلند که عضو اتحادیه اروپا نیست وتنها کشور غرب این قاره است که کشور فلسطین را به رسمیت
شناخته است.
2هفته پیش از این نیز مجلس عوام انگلستان در اقدامی به رسمیت شناختن فلسطین را به رأی گذاشت که هرچند به تصویب رسید، اما این تصمیم فاقد قدرت اجرایی است و جنبه نمادین داشت. با این حال کشورهایی نظیر فرانسه، آمریکا، بریتانیا، استرالیا و کانادا هنوز کشور فلسطین را به رسمیت نشناختهاند.
واکنشها به اقدام سوئد
«محمود عباس»، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین نیز از اقدام «تاریخی» سوئد استقبال کرد. «نبیل ابو ردینه»، سخنگوی محمود عباس نیز در اینباره به خبرگزاری فرانسه گفت: «محمود عباس از تصمیم سوئد استقبال کرد». محمود عباس همچنین از کشورهای دیگر که هنوز کشور مستقل فلسطین را به رسمیت نشناختهاند، دعوت کرد از سوئد پیروی کنند. اسرائیلیها نیز کمی پس از آن به این اقدام دولت سوئد واکنش نشان دادند. «آویگیدور لیبرمن»، وزیرخارجه اسراییل در اینباره گفت: «تصمیم دولت سوئد در به رسمیت شناختن کشور فلسطین تاسفبرانگیز است و تنها موجب تقویت عناصر افراطی و سرپیچی میشود.»
ساعاتی پس از آن نیز وزارتخارجه اسراییل از فراخوانی سفیر خود از سوئد برای رایزنی درخصوص اعتراض به این حرکت خبر داد. بنابرگزارش «هاآرتص» لیبرمن حتی در نظر دارد که «اسحاق بچمن»، سفیر اسراییل در سوئد را بهطور دایم از مقام خود برکنار کند. چنین اقدامی به صورت رسمی روابط اسراییل و سوئد را کاهش خواهد داد. لیبرمن همچنین در صفحه فیسبوک خود نیز نوشت: «دولت سوئد باید درک کند که روابط خاورمیانه از سرهم کردن لوازم منزل پیشساخته «آیکیا» پیچیدهتر است و با چنین موضوعی باید با مسئولیت و حساسیت برخورد شود.» لیبرمن در این سخنان به محصولات خانگی سوئدی آیکیا اشاره کرد که در سراسر دنیا بهعنوان نمادی از سوئد شناخته میشود.
با این حال به نظر نمیرسد که چنین اظهارات غیردیپلماتیکی تغییری در تصمیم سیاستمداران استکهلم ایجاد کند و والستروم نیز روز پنچشنبه با انتشار اظهاراتی پاسخ همتای اسراییلی خود را داد و گفت: «خوشحال میشوم بستهای از محصولات آیکیا را برای لیبرمن، وزیر خارجه اسراییل ارسال کنم تا ببیند که سرهم کردن آن نیازمند یک شریک، همکاری و دفترچه راهنمایی خوب است.» مارگوت والستروم همچنین این اتهام را که سوئد در این اقدام، سوگیری خاصی انجام داده باشد را رد میکند. بیش از یکدهه است که مسلمانان کرانه باختری و نوار غزه بهدنبال استقلال از اشغالگران یهودی خود هستند و در این مدت شمار بسیاری از مردم در این درگیریها جان باختهاند. اما فلسطینیها امروز مذاکراتی را با کشورهای خارجی برای به رسمیت شناختن فلسطین بهعنوان یک کشور مستقل انجام دادهاند. این اقدام سوئد باعث میشود فلسطینیها در جریان مذاکرات صلح از موضع بالاتری برخوردار شوند. والستروم در اظهارات اخیر خود گفته بود؛ «اعضای اتحادیه اروپا در سال 2009، که زمان مناسبی بود، درخصوص به رسمیت شناختن کشور فلسطین اعلام آمادگی کرده بودند. ما حالا آمادهایم که این کار را آغاز کنیم و امیدواریم این کار راه را به سایرین نیز نشان دهد.» والستروم در ادامه عنوان کرد: این حقیقت که فلسطینیها کنترل کامل سرزمینهایشان را در اختیار ندارند یا مرزهای ثابتی ندارند نباید مانع به رسمیت شناختن بینالمللی این کشور شود.
تاریخچه به رسمیت شناختن بینالمللی
کشور فلسطین
به رسمیت شناختن کشور فلسطین از اهداف اصلی سازمان آزادی بخش فلسطین از زمان اعلام استقلال این کشور در نوامبر 1988 در الجزیره و در جلسه فوقالعاده شورای ملی فلسطین است. بیانیه این شورا به سرعت موردپذیرش طیف گستردهای از کشورهای جهان قرار گرفت و تا پایان همان سال از سوی بیش از 80کشور جهان، این کشور به رسمیت شناخته شد. در جلسه شورای امنیت سازمان ملل در فوریه 1989 نیز نماینده سازمان آزادیبخش فلسطین مدعی شد 94عضو سازمان ملل کشور فلسطین را به رسمیت میشناسند. در پیمان «اوسلو» که در سپتامبر سال 1993 و به منظور حلوفصل اختلافات بین اسراییل و سازمان آزادیبخش فلسطین صورت گرفت سازمان ملی فلسطین مسئولیت دولت خودگردان سرزمینهای فلسطین را برعهده گرفت. با این حال اسراییل از آن دوران کشور فلسطین را به رسمیت نمیشناسد و کنترل نظامی خود را حتی در مناطقی که به صورت رسمی تحت کنترل سازمان ملی فلسطین بود ادامه میدهد.تاکنون 135کشور از 193عضو سازمان ملل، در حدود 70درصد اعضا، کشور فلسطین را به رسمیت شناختهاند. با این حال بسیاری از کشورهایی که هنوز فلسطین را به رسمیت نمیشناسند، سازمان آزادیبخش را نماینده رسمی مردم فلسطین میدانند. در 29نوامبر 2012 نیز با رأیگیری مجمع عمومی سازمان ملل سازمان آزادیبخش فلسطین از «نهاد» ناظر به «کشور ناظر غیرعضو» ارتقا پیدا کرد. با این حال اسراییل و مخالفان رسمیت کشور فلسطین با بهانهجویی عنوان میکنند که چنین چیزی تنها از طریق مذاکرات مستقیم سازمان آزادیبخش و اسراییل امکانپذیر است. مسائل اصلی که همچنان موردبحث طرفین اسراییلی و فلسطینی قرار دارد موضوعاتی نظیر: مرزها، امنیت، حق آب، وضع بیتالمقدس و دسترسی آزاد به اماکن مذهبی، گسترش شهرکسازی اسراییل و حقوق آوارگان فلسطینی از جمله حق بازگشت به
کشورشان است.