سعید ضروری 31سال دارد و تحصیلاتش را تا مقطع کارشناسی‌ارشد آموزش زبان انگلیسی ادامه داده است. باوجود داشتن معلولیت از نوع خیلی شدید فعالیت‌های قابل‌توجهی در حوزه‌های مختلف دارد و تملق نخواهد بود اگر بگوییم کوه تجربه است. روزنامه‌نگاری فعال است و در سال‌های گذشته فعالیت‌های پرهیجان و ماجراجویانه زیادی را انجام داده است. افراد دارای معلولیت در جامعه امروز ما با محدودیت‌های بسیار زیادی مواجه هستند و داستان زندگی سعید و این‌که چطور از سد این موانع گذشته است، بسیار شنیدی و قابل‌تامل است. سقوط آزاد از ارتفاع 4کیلومتری، پرش سوئینگ، پرواز، غواصی و اسکی از قله کوه و بسیاری موارد دیگر را در زندگی‌اش تجربه کرده است و در برخی موارد این فرصت را برای سایر همنوعان خود ایجاد کرده تا آنها هم تجربیات مشابه را تجربه کنند و از اثرات آن در زندگی خود بهره ببرند. در کنار این تجربیات خاص او کارآفرینی اجتماعی به حساب می‌آید و به‌صورت مجازی در این حوزه فعالیت دارد. با تمام این بهانه‌ها سراغ این ماجراجوی جوان ایرانی رفته‌ایم که حاصل آن گفت‌وگویی شده است که خواندنش خالی از لطف نخواهد بود.
ماجراجویی از دوران کودکی!
روحیه ماجراجویانه داشتن صرفا به معنای این نیست که خود را در معرض چالش‌های محیطی قرار دهیم. سعید خودش را از همان دوران کودکی ماجراجو می‌داند ولی شکل و نوع انجام آن ماجراجویی‌ها متفاوت بوده است. کنجکاوی زیاد و علاقه شدید به علوم طبیعی و محیط‌زیست در او حس کشف‌کردن را ایجاد می‌کرد. یکی از ویژگی‌های مهم افراد ماجراجو داشتن همین روحیه است. با گذشت ایام تجربیات سعید رنگ‌وبوی دیگری به خود می‌گیرند و این همراه بود با افزایش ضعف عضلانی زیرا بیماری‌ای ژنتیکی با نام دیستروفی عضلانی چالش‌های جدیدی را برایش فراهم می‌کرد. او در این رابطه می‌گوید: «هرچند وقت احساس می‌کردم در انجام کاری که قبلا می‌توانستم راحت انجامش دهم، دچار مشکل شده‌ام و بدنم ضعیف‌تر شده است. این مسأله باعث شد از عصا و بعد از چند‌سال ویلچر دستی استفاده کنم و درنهایت ویلچر برقی جای پاهایم را گرفت. این نوع تغییر وسیله حرکتی هر بار برایم خوشایندتر می‌شد، چون محدودیت‌های قبلی برایم کمتر می‌شد و به‌واسطه ضعف عضلات بدن سرعت حرکت کردنم با عصا وقتی کم شده بود با ویلچر این موضوع جبران شد. استفاده از ویلچربرقی آزادی عمل فوق‌العاده‌ای به من می‌داد و باعث شد مستقل باشم و هر جا بخواهم به‌تنهایی بروم!» در میان حرف‌های این ماجراجوی دارای معلولیت نکته مهمی وجود دارد و آن‌هم این است که در تمام مراحل زندگی‌اش شرایط موجود را پذیرفته و برای رسیدن به اهدافش به دنبال حل‌کردن چالش‌هایی بوده که با آنها مواجه می‌شده است.
از آسمان تا زیر دریا
وقتی نامش را در گوگل جست‌وجو کنیم صدها عکس و ویدیو و مقاله از کارهای مختلفی که انجام داده است را مشاهده خواهیم کرد و سخت است باور کنیم او همه این کارها را با معلولیت شدیدی که دارد انجام داده است. او معتقد است: «در پس هر فعالیتی که انجام دادم و عکسی که گرفتم داستان‌های زیادی است. خیلی از آدم‌ها عکس‌ها و تصاویر من را می‌بینند ولی ممکن است به این موضوع فکر نکنند که برای انجام هرکدام‌شان چه سختی‌هایی را خودم و دوستانم تحمل کرده‌ایم تا تجربه‌ای ناب رقم بخورد. تجربیات من شامل سقوط آزاد از هواپیما و ارتفاع 13هزار پایی (تقریبا 4هزارمتر) همراه با خلبان احمد حسنوند است، همچنین بارها و بارها تجربه پرواز با وسایل پرنده مختلف را داشته‌ام و حتی دوستانم را هم تشویق کرده‌ام که امتحان و لذت هیجان در آسمان را تجربه کنند. چندی پیش برنامه‌ای را تدارک دیدم و 30نفر از افراد دارای معلولیت و خانواده‌های‌شان توانستند پرواز با پاراترایک را در پارک ملی بوجاق تجربه کنند. از آسمان که پایین بیاییم، بر روی آب قایقرانی در آب‌های خروشان و در زیرآب بارها غواصی در دریا و دریاچه را تجربه و تلاش کرده‌ام در قالب تیم ماجراجویان معلول ایران افراد دارای معلولیت دیگر را هم به انجام این کارها البته با رعایت مسائل کامل ایمنی و با کمک بهترین افراد تشویق کنم. کمپ در طبیعت‌‌های بکر یکی از اهداف مهم من بود که امسال به کمک تعدادی از دوستانم اتفاق افتاد. ما با استفاده از کوله‌ای مخصوص به دل طبیعت رفتیم و مسیرهای بکر و زیبایی را به‌اتفاق سایر همسفران دیدم که در حالت عادی با هیچ وسیله‌ای امکان رفتن به آن مناطق وجود نداشت. من اگر در کارهایم موفق شده‌ام فقط و فقط به خاطر دوستان فوق‌العاده‌ای بوده است که روحیاتی مشابه داشته‌اند».
نحوه انتخاب و انجام برنامه‌های مهیج
شعار محدودیت فقط در ذهن ما آدم‌هاست را بسیار شنیده‌ایم و در رابطه با سعید مصداق واقعی دارد. این‌که او با توجه بشدت معلولیتش چگونه دست به ماجراجویی می‌زند، بسیار قابل‌توجه است. او در این رابطه می‌گوید: «در وهله نخست برای من علاقه به انجام آن کار اهمیت دارد و باید واقعا از انجام دادنش مطمئن شوم که دوستش دارم. علاقه به پرواز بیشتر از هر چیز دیگری در من وجود دارد و دوستان فوق‌العاده‌ای در این حوزه دارم. به دلیل ضعیف‌بودن دستانم فعلا با امکانات موجود نمی‌توانم به تنهایی پرواز کنم اما همراه با خلبان از آن لذت می‌برم. در غواصی هم همین‌طور است و به کمک مربی به زیر آب می‌روم و بارها برای دوستان علاقه‌مند و دارای معلولیتم غواصی در دریاچه‌ای در فیروزکوه را تدارک دیده‌ام. در طبیعت‌گردی هم دوستانی دارم که سفرهای خاصی با آنها انجام داده‌ام. عرفان اروجی، پیام کریمی و حسن جنیدی ازجمله افرادی هستند که در طبیعت‌گردی من موثر بوده‌اند و با استفاده از کوله‌ای مخصوص به سفرهای ماجراجویانه و کوهپیمایی رفته‌ام که مسیر دریاچه نئور به سوباتان، خلخال به اسالم و دره کال جنی و قله درفک ازجمله برنامه‌های ما بوده است. من شناخت خوبی در رابطه با وضع خودم و محیط‌هایی که واردش می‌شوم دارم، به همین دلیل با برنامه‌ریزی و فراهم‌کردن شرایط لازم مشکلی برایم به وجود نمی‌آید».
فعالیت رسمی در ورزش‌های هوایی
این‌روزها سعید ضروری فعالیت رسمی‌اش در کمیته ورزش‌های هوایی استان گیلان را آغاز کرده است. او در این رابطه می‌گوید: «من از همان دورانی که لذت پرواز در آسمان را تجربه کردم و با توجه به فعالیت‌هایم در روزنامه‌های مختلف در رابطه با ورزش‌های هوایی مقالات متعددی نوشتم و با افراد مختلفی هم که در این ورزش‌ها موفق بوده‌اند، مصاحبه کردم و به قدر خودم تلاش کرده بودم تا در این حوزه گزارش‌ها و مطالبی را انتشار دهم تا کمکی به پیشرفت این ورزش‌ها صورت گرفته باشد. به علت ارتباط خوبی که با جامه پروازی داشتم و با تشخیص سایر مهارت‌هایم جناب آقای حجت رحمت‌خواه رئیس هيأت انجمن‌های ورزشى استان و آقای حمید محمودی عزیز رئیس کمیته ورزش‌های هوایی استان من را به‌عنوان مسئول روابط‌عمومی کمیته ورزش‌های هوایی استان گیلان منصوب کردند. امیدوارم به کمک سایر دوستانم نقشی در ترویج ورزش‌های هوایی در استان گیلان داشته باشم».
فلسفه ماجراجویی
انجام فعالیت‌های پرهیجان می‌تواند خطراتی به‌همراه داشته باشند و سعید در رابطه با این‌که چرا این فعالیت‌ها را انجام می‌دهد، معتقد است: «ماجراجویی برای من تمرین مواجه‌شدن با چالش‌های خودخواسته است، داشتن روحیه ماجراجویانه اثرات عمیقی دارد و باعث می‌شود افراد انعطاف‌پذیری و قدرت تطابق بیشتری داشته باشند. برای من ترویج روحیه ماجراجویی در معلولان اهمیت دارد و اگر کسی ترس از ارتفاع دارد یا از سرعت می‌ترسد بازهم می‌تواند روحیه ماجراجویانه داشته باشد. ترس باعث می‌شود بیشتر احتیاط کنیم و تمام موارد لازم را بررسی و بعد اقدام کنیم. افراد ماجراجو قدرت حل مسأله بالایی دارند و عموما افراد موفق‌تری هستند، چراکه حساب‌شده ریسک می‌کنند. ماجراجویی می‌تواند دور از کوه و دشت و دریا و در زندگی روزمره ما اتفاق بیفتد و این موضوعی است که افراد دارای معلولیت برای زندگی در کنار چالش‌های‌شان بشدت به آن نیاز دارند. خوشحالم که توانسته‌ام این موضوع را در سطح مسئولان و مدیران سازمان بهزیستی ارایه کنم و همواره باعث شگفتی آنها شوم و البته از طرف ریاست بهزیستی استان گیلان و همچنین تهران در مراسم مختلف موردتقدیر قرار گرفته‌ام. پیش از فعالیت‌های من، ماجراجویی و معلولیت دو واژه دور از هم بودند. این‌روزها ماجراجویان معلول خارجی هم من را می‌شناسند و با آنها در ارتباط هستم و تجربیات‌مان را ردوبدل می‌کنیم».
کارآفرینی اجتماعی
بسیاری از افراد دارای معلولیت فاقد شغل هستند و دلایل متعددی دست‌دردست هم می‌دهند تا معلولان نتوانند وارد فضاهای کسب‌وکار شوند. سعید ضروری از همان ابتدای ورود به دانشگاه با آگاهی از این مشکلات و چالش‌ها به فکر شغل آینده‌اش می‌افتد و منتظر نمی‌شود تا فارغ‌التحصیل شود و بعد در جست‌وجوی کار باشد آن‌هم در ادارات و مؤسساتی که عموما برای حضور معلولان نامناسب هستند. در ابتدا با راه‌اندازی وبلاگ مرتبط به زبان انگلیسی به کسب تجربه در فضای مجازی می‌پردازد و درنهایت آموزشگاه مجازی زبانی را راه‌اندازی می‌کند و اخیرا هم با راه‌اندازی وب‌سایتی جدید به‌صورت مجازی سفارش‌های ترجمه را دریافت می‌کند و در اختیار تیم مترجم‌هایش قرار می‌دهد. او همواره تلاش کرده است از افراد دارای معلولیت که در کار ترجمه مسلط هستند، استفاده کند. به عقیده او این کار باعث می‌شود احساس مفیدبودن داشته باشد، چراکه برای او که در این رشته تحصیل کرده مهم است که باعث شود افراد دارای معلولیت دیگر که به این کار مسلط هستند، درآمد داشته باشند.
مدیریت زمان
حجم فعالیت‌های روزانه سعید ضروری قابل‌توجه است و سوالی که پیش می‌آید این است که چطور این پروژه‌ها و کارها را مدیریت می‌کند. پاسخ او به این سوال قابل توجه است: «من از دوران دبیرستان تلاش کردم مهارت‌هایم را در حوزه‌های مختلف افزایش دهم و تا پایان دوره لیسانس این کار ادامه پیدا کرد و به‌صورت خودخوان به نرم‌افزارهای مختلف و مهارت‌های موردنیاز مسلط شدم و همه اینها را مدیون همان روحیه حل مسأله خودم هستم. من فقط علایقم را دنبال کردم و خارج از این موضوع هیچ کاری انجام نداده‌ام و چون تمام‌کارهایی که قبول می‌کنم با آگاهی و عشق است، با تمام وجود وقت می‌گذارم و تا حدودی موفق می‌شوم. درحال حاضر در دو روزنامه پرتیراژ فعال هستم، مدیریت چهار وب‌سایت هستم و مدیریت تیم مترجم‌ها و مدرس‌ها را در اختیار دارم و اخیرا هم کمیته ورزش‌های هوایی استان هم به آن اضافه‌شده است. با مدیریت صحیح زمان همه این وظایف و کارها را پیش می‌برم و هرجا که خودم نمی‌توانم کارها را به افراد قابل‌اعتمادی که می‌شناسم محول می‌کنم و چون با عشق کار می‌کنم هیچ‌گاه خسته نمی‌شوم و همواره با ذهن باز فعالیت می‌کنم».
مشکلات معلولان
در حوزه معلولیت سعید صاحب‌نظر است و این را به‌خوبی می‌توان از مقالات و یادداشت‌هایش درک کرد. او در رابطه با مشکلاتی که افراد دارای معلولیت این روزها در جامعه با آن مواجه می‌شوند، معتقد است: «در یک‌کلام قانون‌گریزی عامل اصلی مشکلات معلولان است و البته در بسیاری از موارد خلأ قانونی هم گاها احساس می‌شود که به‌تدریج اصلاح می‌شوند. نگاه جامعه و رسانه به معلولیت همچنان همان نگاه طبی است و تا رسیدن به نگاه اجتماعی به معلولیت راه زیاد داریم. در نگاه اجتماعی، جامعه در برابر معلولان مسئول است تا موانع را از سر راه آنها بردارد و صرفا به دنبال درمان آنها نیست. معلولیت در ارتباط با محیط نامناسب تبدیل به محدودیت می‌شود. حمل‌ونقل مخصوصا حمل‌ونقل عمومی باید با جدیت بیشتری مناسب‌سازی شود. وضع مترو و سیستم حمل‌ونقل عمومی در تهران و شهرهای بزرگ برای معلولان فاجعه است. خوشبختانه افراد دارای معلولیت به کمک رسانه‌های اجتماعی مانند توییتر قادر هستند صدای‌شان را به گوش مسئولان برسانند. امیدوارم شهرداری‌ها مسئولیت‌های بیشتری در قبال معلولان پیدا کنند. مدتی پیش هم واکنش گسترده‌ای به برنامه‌سازی‌های صداوسیما نشان دادیم. متاسفانه نپرداختن رسانه‌های داخلی به مسائل معلولان باعث می‌شود رسانه‌های خارجی استفاده‌های سیاسی خودشان را ببرند. در انتها جامعه معلولان بی‌صبرانه منتظر تصویب اصلاحیه قانون جامع حقوق معلولان است، چراکه در سراسر کشور کمپینی چند هزارنفری برایش تشکیل‌شده است و فکر می‌کنم در این بازه از زمان مهمترین خواسته فعالان حقوق معلولیت است».