شماره ۱۲۱۵ | ۱۳۹۶ دوشنبه ۱۳ شهريور
صفحه را ببند
توصیف شاردن از نگرش مشرق‌زمین به دنیا
مال، پیوسته در زوال و فناست

ثروت و دارایی، در میان مردمان سرزمین‌ها و جامعه‌های گوناگون همواره با یک نگرش روبه‌رو نبوده است. تفاوت‌های رفتاری در این زمینه، از باورها و شیوه زیست فردی و اجتماعی مردمان یک سرزمین می‌تواند برآمده باشد. این مسأله همچنین پیامدهایی را نیز در جنبه‌های گوناگون زندگی همراه خواهد آورد. ژان شاردن، جهانگرد پرآوازه فرانسوی که در دوره صفوی به ایران آمده است، در کتاب «سفرنامه شاردن» درباره نگرش ایرانیان به جهان پیرامون خود به‌ویژه در زمینه مادیات، روایتی جالب دارد. او نخست با اشاره به شیوه رفتار مردمان این سرزمین در هنگام دستیابی به ثروت می‌نویسد: «رسم ايرانيان بر اين است همين كه ثروتي به دست آوردند خانه‌اي براي خود مي‌سازند. پس آن‌گاه قسمتي از ثروتشان را به ساختن بعضي مستغلات سودآفرين... اختصاص مي‌دهند، تا از اين راه از درآمدي پابرجا و قابل اطمينان نصيب يابند؛ و اگر در اطراف خانه‌شان زميني در اختيار داشته باشند مستغلات خويش را در آن برپا مي‌كنند». او سپس درباره یک ویژگی همه‌گیر رفتاری در این زمینه سخن می‌راند: «ايرانيان از سكونت كردن خانه‌اي كه پدرشان در آن درگذشته بر اطلاق به شدت اكراه دارند؛ زيرا بر اين باورند كه اين كار به جهاتي خلاف اصول انساني است، و از روي ديگر بدشگون است». شاردن در بیان نگرش ایرانیان به ثروت و دارایی دنیوی، به باورهای ویژه آنان می‌پردازد: «چون مردم مشرق زمين عموما بر اين باورند كه مال پيوسته در معرض زوال و فناست، به هيچ كس وفا نمي‌كند، و آسان دست به دست مي‌گردد، مي‌كوشند از دارايي خود به‌سزا بهره برگيرند، و به خوشي و شادماني روزگار بگذرانند. آنان به خود تلقين مي‌كنند و بر زبان مي‌آورند كه خانه پدر چون بزرگ يا كوچك است به هر روي براي سكونت پسر مناسب و قابل استفاده نيست، و بدين عذر براي خود خانه‌اي مي‌سازند، يا خانه‌اي موافق دلخواه خويش مي‌خرند، و بدين‌سان آتش هوس خود را فرومي‌نشانند. اين عادت همگاني شاعر را بر اين انديشه واداشته كه در اين معني بگويد: هر كه آمد عمارتي نو ساخت رفت و منزل به ديگري پرداخت [/] وان دگر پخت همچنان هوسي وين عمارت به سر نبرد كسي».


تعداد بازدید :  444