|  حسین مسعودیان |

هفته گذشته به نشستی علمی با عنوان فوق دعوت شدم. با وجود کاری که در اداره دارایی شرق تهران داشتم و باید مراجعه می‌کردم، درنهایت خوشحال شدم که از خیر دارایی گذشتم و در این جلسه شرکت کردم. شاید گزارش کوتاهی از آن برای شما هم آموزنده باشد.  ابتدا یکی از اساتید دانشگاه مطرح کرد؛ برای این‌که بدانیم تحقیقات دنیا به چه سمتی می‌رود، مقالات 100 دانشمند برتر دنیا را به‌علاوه موضوع R&D یکصد شرکت برتر را مطالعه کردیم. ملاحظه شد که آینده تحقیقات دنیا بیش از 80‌درصد آن مسائل بیوتکنولوژی و بررسی ژن موجودات زنده و چگونگی آرایش این ژن‌ها یا DNA افراد است. هر موجود زنده و به‌خصوص انسان دارای یک ژنوم خاص منحصربه‌فرد است. ژنوم هر فرد مجموعه‌ی مولکول‌های DNA درون آن است که از چهار باز G C T A تشکیل شده است. به صورت انتزاعی می‌توان فکر کرد که هر مولکول DNA یک رشته یا متنی است که با چهار حرف فوق تشکیل شده است. اگر هر مولکول DNA را معادل یک فصل کتاب بدانیم، آنگاه ژنوم هر موجود زنده کتابی است که تمامی اطلاعات آن موجود را در خود گنجانده است. ژنوم یا کتاب هر فرد منحصر به آن بوده و خالق هستی طبق فرآیند معینی آن را از والد به فرزند انتقال می‌دهد. تفاوت‌های فیزیکی موجودات چه ظاهری و چه باطنی از تفاوت میان ژنوم آنها ناشی می‌شود و لذا بسیاری از استعدادهای فیزیکی را می‌توان از روی آن پیش‌بینی کرد. بررسی تفاوت‌ها و شباهت‌های میان ژنوم‌ها می‌تواند اطلاعات سرشاری را در اختیار قرار دهد از آن جمله:  
1- چرا چشم افراد دارای رنگ‌های آبی، قهوه‌ای و مشکی است.
2- علت دیابت چیست و چه انسان‌هایی بدان مستعد هستند.
3- تأثیر دارو روی انسان‌ها چرا متفاوت است. برخی افراد توالی ژنوم آنها طوری است که مثلا داروی بیماری‌های دیابت به آنها اثر نخواهد کرد یا داروی ضدسرطان برای آنها موثر نیست یا برای درمان سرطان آنها باید نحوه درمان و نوع دارو با سیستم ژنوم آنها چک و کنترل شود.
نکته حایز اهمیت آن است که حجم اطلاعات مربوط به ژنوم یک انسان حدود 6گیگابایت است. درنتیجه بسترهای محاسباتی مناسب برای تحلیل آنها مورد نیاز است. مطابق مثال‌های بالا حدودا 80‌درصد تحقیقات مهم دنیا به سمت مهندسی ژنتیک حرکت می‌کند و چنانچه در کشور سرمایه‌گذاری مناسبی در مراکز علمی و پژوهشی صورت بگیرد، می‌توانیم همپای سایر کشورهای پیشرفته به یک سطح مناسب و معقولی در این زمینه دسترسی پیدا کرده و در درمان بیماری‌های آینده و تولید داروهای پیشرفته و‌ های‌تک در جایگاه مناسب رسیده و صادرات مناسبی را به کشورهای منطقه داشته باشیم و نظام توریسم‌درمان کشور را توسعه دهیم.