غلامرضا جلالی  رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور

توجه به آماده‌سازی شهر در برابر حوادث، بسیار اساسی و مهم است. آماده‌سازی شهرها در برابر تهدیدات یا حوادث یک دغدغه جدی است که جزو شاخص‌های شهرهای پیشرفته محسوب می‌شود و معمولا همه شهرهای پیشرفته از ویژگی‌های این شاخص برخوردار هستند. وقتی صحبت از آمادگی در برابر حوادث است معمولا دو تهدید مدنظرمان است؛ تهدید در برابر عوامل طبیعی مثل سیل و زلزله که بسیار اهمیت دارد چون منشأ آنها طبیعی است. دسته دیگر عوامل غیرطبیعی است که انسان‌ساز است و بیشتر در حوزه پدافند غیرعامل است که این موضوع را ما دنبال می‌کنیم. طبیعتا یک موضوع هم‌افزایی هم بین موضوع پدافند غیرعامل یعنی تهدیدات انسان‌ساز و تهدیدات طبیعی وجود دارد که ما تلاش می‌کنیم، ظرفیت‌ها و امکانات سازمان پدافند غیرعامل و همچنین سازمان پیشگیری را در جهت هم‌افزایی و کمک به مقابله با این حوادث دنبال کنیم و به‌کار بگیریم.  آمادگی در برابر حوادث دو جنبه دارد؛ یک جنبه مدیریت بحرانی و یک جنبه زیرساختی. در نظام استفاده از زیرساخت‌ها و تولید زیرساخت‌ها باید دانشگاه‌ها و مراکز علمی و همچنین نظام مهندسی و شهرداری‌ها و خود مردم که از زیرساخت‌ها استفاده می‌کنند به مولفه‌های زیرساختی توجه داشته باشند و درواقع شاخص ایمنی و رعایت این دسته از مولفه‌های زیرساختی در ساختمان‌ها تلقی و ساختمان‌هایی که ایمنی لازم را ندارند نسبت به آنها توجه شود. بحث زیرساخت‌ها یک زمانی در مورد یک خانه است که منفعت شخصی دارد یا یک محله یا یک شهر. مقیاس‌های زیرساختی در اینها کاملا متفاوت است. در یک شهر بزرگ مثل تهران انتقال و  اسکان جمعیت بسیار اهمیت دارد. تجربه ثابت کرده است داشتن امکانات جابه‌جا کردن جمعیت در چنین حوادثی بسیار اهمیت دارد. در حوادثی مثل طوفان کاترینا یا از ایرلند یک جمعیتی به اندازه یک‌میلیون نفر 500کیلومتر جابه‌جا شدند و اسکان داده شدند. لذا به‌نظر می‌رسد در این مورد در تهران کمتر کار شده و دستگاه‌های مربوطه باید برای اسکان و انتقال در شرایط اضطراری تدبیری بیندیشند. لازم است آموزش کافی به مردم در این مورد داده شود. حتی شما در موارد جنگی هم می‌بینید که تخلیه مناطق درگیر از جمعیت تأثیر مهمی در کاهش تلفات داشته و به‌عنوان یک مولفه مهم نقش ایفا کرده است. نکته دوم آماده بودن در مقابله با تهدیدات، پیشگیری، آموزش، سازماندهی و تجهیز و تأمین امکانات ضروری است. طبیعتا رویکرد شهرداری تهران برای مقابله با این حوادث محله محور است. سازماندهی و آموزش بسیار می‌تواند موثر باشد. رسانه ملی و سایر رسانه‌ها و مطبوعات می‌توانند به آموزش مردم برای مقابله با حوادث کمک کنند.نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد، استفاده از ظرفیت نیروهای مسلح است. ارتش‌ همه کشورهای دنیا ظرفیت انجام عملیات در این شرایط و حضور در صحنه‌های حوادث و بلایا را دارند. طبیعتا سازمان پدافند غیرعامل به‌عنوان هماهنگ‌کننده در کمک به دولت در برابر حوادث طبیعی براساس یک رویکرد علمی، توجه عمده را بر کنترل حادثه گذاشته است و تلاش کرده که در زمان طلایی آماده‌ترین ظرفیتی که در کشور وجود دارد برای انجام عکس‌العمل را داشته باشد.
در حوادثی که در تبریز و شمال اتفاق افتاد این آمادگی نیروهای مسلح به نمایش گذاشته شد. ما برای این‌که بتوانیم از این ظرفیت استفاده کنیم هم حوزه، هم‌زمان و هم‌کارکردهای نیروهای مسلح را در زمینه کمک به مردم طراحی کرده‌ایم و براساس دستورالعملی که توسط رئیس ستاد کل نیروهای مسلح به نیروها ابلاغ شده، کارکرد نیروهای مسلح و نحوه ورودشان در شرایط بعد از زمان طلایی پیش‌بینی شده و در هر حوزه به دلیل ضرورت سرعت نیروهای مسلح دستور حرکت پیشاپیش داده شده و بنا بر اعلام مسئولان نیروهای مسلح موظف هستند که حرکت کنند. استفاده از دستگاه‌های تخصصی امداد و نجات زمینی، هوایی و دریایی و درمان‌های اولیه، بازگشایی معابر در ترابری هوایی و دریایی از ظرفیت‌های نیروهای مسلح استفاده شده و نیروهای امدادی در حوادث اخیر بسیار موثر بوده‌اند. همین‌طور در برقراری مکان‌های اسکان موقت. اعلام می‌کنم که در همه استان‌ها این دستورالعمل درحال اجراست و هیچ مشکلی وجود ندارد. اما در شهر تهران با توجه به ساختار خاصی که دارد، مشخص نیست درنهایت چه کسی مسئول است، احساس می‌کنم همکاری بین سازمان مدیریت بحران و پدافند غیرعامل در شهر تهران باید تقویت شود. ما از طرف نیروهای مسلح آمادگی خودمان را برای حضور در شرایط بحرانی شهر تهران اعلام می‌کنیم و آرزو داریم که به‌زودی به آمادگی لازم برای مقابله با
حوادث برسیم.