شماره ۱۱۴۴ | ۱۳۹۶ شنبه ۲۰ خرداد
صفحه را ببند
تروريسم در پي چيست؟ ايجاد وحشت

نمي‌دانم اين گزاره درست است يا خير؟ ولي به نظرم و تا آن‌جا كه اطلاع دارم هيچ جامعه‌اي به اندازه ايران از ترور زخم نديده است. جنگ داخلي در خيلي جاها بوده و كشتارهاي زيادي داشته است ولي تروريسم موضوع متفاوتي است. احتمالا ابتداي دهه 1360 خورشيدي به‌ويژه سال‌هاي 1360 تا 1362 اوج تروريسم در ايران بود. ابتدا با انفجار حزب جمهوري اسلامي آغاز شد كه بيش از 70 نفر از مقامات كشور را ترور كردند، سپس ابعاد آن به شوراي امنيت كشور، رئيس‌جمهوری و نخست‌وزير و... و انواع و اقسام ترور مقامات كشوري و لشکري و قضائي و مردم عادي كشيده شد و به اقرار تروريست‌ها، هزاران نفر را ترور كردند و دريغ از يك محكوميت خشك و خالي و نيمه‌جدي مقامات جهاني و بين‌المللي. پيش از سازمان منافقین نيز گروه فرقان از همان ابتداي انقلاب شخصيت‌هاي مهمي را ترور كرد. اكنون نيز گروه‌هاي خارجي و اتباع ساير كشورها كه تحت حمايت برخي كشورهاي منطقه هستند، وارد این ميدان ترور شده‌اند. هرچند اين كار ادامه نخواهد داشت زيرا كه ريشه عمیقی در اين سرزمين و اين مردم ندارد، ولي اين پرسش را مي‌توان طرح كرد كه تروريسم براي چيست و راه مقابله با آن چگونه است و چگونه بايد آن را شكست داد؟
هدف اصلي ترور، سرنگون كردن حكومت‌ها نيست، چون با چنين اقدامي نمي‌توان هيچ حكومتي را سرنگون كرد يا تغيير داد و به‌طور طبيعي هر حكومتي به ميزاني كه بر حمايت‌هاي مردمي متكي باشد در برابر تروريسم امن‌تر و پايدارتر است. اتفاقا در برخي از موارد چنين حكومت‌هايي قدرت آن را دارند كه از واكنش مردم در برابر تروريسم به نفع قوام بيشتر خود نیز بهره‌برداري کنند كه ايرادي در اين نوع برخوردها نيست. هدف اصلي ترور ايجاد رعب و وحشت و ترس ميان مردم است. مردمي كه از چنين اقداماتي بترسند از پيش بازنده محسوب مي‌شوند.
مردم ايران در دهه 1360 هيچ‌گاه به تحقق اين هدف اصلي تروريست‌هاي داخلي كه از سوي قدرت‌هاي بيگانه هم حمايت مي‌شدند، كمك نكردند. درواقع هيچ‌گاه پا پس نكشيدند و هنگامي كه يك ترور رخ مي‌داد با قدرت و صلابت بيشتري جاي او را پُر و نسبت به ادامه راه و حضور خود ابراز وجود مي‌كردند. هيچ تشييع جنازه‌اي از شهداي ترورها را نه‌تنها خالي نگذاشتند كه با احساسات بيشتري آن را مشایعت مي‌كردند. همين برخوردها بود كه روحيه تروريست‌ها را خراب مي‌كرد. اگرچه قصد من تحقير رفتار مسئولان امنيتي بريتانيا نيست، ولي نحوه مواجهه آنان با نخست‌وزير بريتانيا پس از يك حمله غيرمسلحانه كه با چاقو و جلوي پارلمان آن‌جا انجام شد را مقايسه كنيد با ادامه برنامه‌هاي مجلس در حالي كه صداي تيراندازي در ساختمان جنب آن‌جا به گوش مي‌رسيد. برخي از رسانه‌ها از تاخير در صدور پيام مقامات ايراني تعجب كرده‌اند، در حالي كه اين واكنش نه از روي ترس يا انفعال، بلكه به دليل كم‌ اهميت دادن به ماجراست و این متفاوت از تسلیت به خانواده‌های داغدار است. بنابراين حفظ اتحاد و زندگي عادي مهمترين پيامي است كه هر جامعه‌اي در برابر تروريسم مي‌تواند بدهد. چگونه بايد با تروريسم مقابله كرد؟ اول از همه اين‌كه نه مردم و نه حكومت، نباید از اقدامات آنان بترسند. در تمام دوره‌اي كه ايران با جنگ و ترور مواجه بود، حتي يك روز هم شرايط اضطراري در كشور برقرار نشد. طبق اصل 79 قانون اساسي: «برقراری حکومت نظامی ممنوع است. در حالت جنگ و شرایط اضطراری نظیر آن، دولت حق دارد با تصویب مجلس شورای اسلامی موقتا محدودیت‌های ضروری را برقرار کند، ولی مدت آن به‌هرحال نمی‌تواند بیش از 30 روز باشد و در صورتی که ضرورت همینان باقی باشد دولت موظف است مجددا از مجلس کسب مجوز کند.» ولي جالب است كه بدانيم با وجود تجربه بدترين دوران امنيتي در جنگ و ترور، هيچ‌گاه از اين اصل استفاده نشده است. حتي برقراري حكومت نظامي نيز منع صريح شده است. زيرا فرض نويسندگان قانون اين بوده، حكومتي كه متكي به مردم باشد، بي‌نياز از اعلان حكومت نظامي است. بنابراين حفظ آرامش مهمتر از هر اقدام ديگر در مقابله با تروريسم است. اگرچه طبيعي است كه ملاحظات امنيتي براي مدتي بيش از اين‌كه هست خواهد شد، ولي هيچ دليلي ندارد كه به صورت غيرمعمولي اين اقدامات امنيتي افزايش پيدا كند و زندگي روزمره مردم را تحت‌الشعاع قرار دهد. اين همان خواست تروريست‌هاست. مردم با هوشياري خودشان مي‌توانند بخش مهمي از اين وظيفه را عهده‌دار شوند. درمان ویروس تروريسم، حفظ آرامش و پرهيز از ورود به فضاي امنيتي است. نكته بعدي پرهيز از افتادن به دام تروريست‌هاست. اشتباهي كه اگر هم در گذشته تا حدي و از روي ناچاری و بی‌تجربگی رخ داده باشد، پس از اين نبايد رخ دهد. تروريسم را فقط با قانون و اخلاق مي‌توان نابود كرد. تروريسم مي‌خواهد امنيت را زايل كند، پس راه مقابله با آن ارتقاي سطح امنيت است. ارتقاي سطح امنيت موضوعي مكانيكي نيست. توجه به قانون و تأمل در تصميم‌گيري و ابراز واكنش با صبر و حوصله و متانت بيش از هر چيز ديگر نشان مي‌دهد كه مسئولان كشور نيز مي‌دانند چگونه بايد تروريسم را ريشه‌كن كرد.


تعداد بازدید :  554