سپهر دادجوی‌توکلی روزنامه نگار

همه ما می‌دانیم اپلیکیشن یا سیستم ارتباطی تلگرام چیست، اما به زبان کمی علمی‌تر، تلگرام پیام‌رسانی چند سکویی است که برای نسخه‌های کلاینت متن ‌باز است. کاربران نرم‌افزار امکان تبادل پیام، عکس، ویدیو و فایل تا حجم 5/1 گیگابایت را دارند. تلگرام توسط 2 برادر روس با نام‌های پاول و نیکلای دورف به بازار آمد. پاول دورف برادر کوچک نیکلای دورف است و سازمان غیرانتفاعی کارآفرینی در آلمان دارد که پشتیبان مالی پروژه است. تلگرام می‌گوید روزانه بیش از 2‌میلیارد پیام مختلف توسط آن در سراسر جهان رد و بدل می‌شود که به شکلی نجومی درحال پیشرفت است. این شبکه ارتباطی اکنون قریب به بیش از 60‌میلیون کاربر دارد و مدعی است با سرعتی نزدیک به افزایش روزانه بیش از 230‌هزار نفر، به‌زودی قادر خواهد بود بین رقبا سری در سرها بلند کند.
اجازه دهید یک قیاس آماری دیگر نیز داشته باشیم. تعداد کاربران وایبر تا آوریل 2015 برابر 573‌میلیون و کاربران واتس‌آپ، 800‌میلیون نفر هستند که تلگرام در این بین یک تازه‌کار محسوب می‌شود. ایرانیان اما حداقل در 2 مورد از این اپلیکیشن‌ها گوی رقابت را از همه ملل ربوده‌اند، تا تاریخ ذکر شده 4/15‌درصد کاربران تلگرام و 8/11‌درصد کاربران وایبر ایرانی هستند که در هر 2 مورد در صدر جدول استفاده‌کنندگان از این اپلیکیشن‌ها قرار دارند. کشور هند اما در بحث واتس‌آپ گوی رقابت را از دیگران ربوده است.
آیا این اپلیکیشن‌ها تسریع‌کنندگان پدیده‌های ارتباطی در کشور ما هستند یا ویروس‌های خطرناکی‌اند که موجب پارازیت‌های شدید در ارتباطات انسانی می‌شوند. بدون‌شک هیچ‌کس قادر به مخدوش کردن مزایای این اپلیکیشن‌ها نیست اما نحوه استفاده از این اسباب مدرن ارتباطی رابطه مستقیمی با سطح آموزش و دانش ما از ارتباطات دارد.
فیلتر شدن تلگرام به قول مدیر آن یا اختلال چند ساعته به قول وزیر ارتباطات، باز هم زنگ خطر وابستگی و افراط و تفریط ما در پدیده‌های نوظهور اجتماعی را به صدا درمی‌آورد. نحوه مدیریت افکار عمومی و آموزش آن‌که تنها وظیفه مدیریت جامعه است نیز بدین منوال سنجیده می‌شود. تجربه چندین ساله ما به‌خصوص در حوزه برخورد قهری با پدیده‌های ارتباطی نشان می‌دهد که می‌توان از این گزینه در ابتدا یا انتهای کار استفاده کرد اما جریان‌های اجتماعی در صورت احساس لزوم به راحتی می‌توانند از این سد عبور کنند.
آنچه پررنگ است و بایستی مورد توجه سیاست‌گذار و سیاست‌پذیر باشد، نحوه استفاده و تعامل در فضاهای ارتباطی است. حدود 13‌میلیون از حدود 60‌میلیون کاربر تلگرام، ایرانی هستند. موج کانال‌سازی و استفاده از این اپلیکیشن در فضایی غیرضروری و کاذب، منجر به اعتباربخشی به دارنده و اختلاف داخلی برای مصرف‌کننده شده است.
در این میان آنچه بدیهی به نظر می‌رسد این است که نمی‌شود با کت و شلواری شیک اما دست و رویی نشسته به میهمانی جهانی رفت.