شهروند| هرروز آثار توافق هستهای ایران و لغو تحریمهای این کشور در جامعه جهانی بیشتر نمودار میشود. کشوری که در سالهای اخیر به دلیل فشار تحریمها از لیست همکاری سایر کشورها خط خورده بود، امروز به گزینه نخست بسیاری از کشورها تبدیل شده و آنها برای به دست آوردن سهم بیشتری از بازار ایران با یکدیگر رقابت سختی را آغاز کردهاند. بهطوری که رسانههای کشورهایی که در گرفتن ارتباط با ایران کمکاری کردهاند، دولتمردان کشور خود را به باد انتقاد گرفتهاند. حال پس از حضور هیأت آلمان، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزیر خارجه فرانسه، نام 5 وزیر اروپایی دیگر از اسپانیا و ایتالیا در فهرست میهمانان تهران دیده میشود که طی روزهای آینده به ایران سفر خواهند کرد. در کنار تمام گفتوگوها و رایزنیهایی که در تهران انجام میشود، ایرانیها نیز بیکار ننشستهاند و با اعزام رایزن بازرگانی به کشورهای خارجی و همچنین جذب سرمایههای کوچک خارجی سعی در استفاده حداکثری از شرایط فعلی دارند.
5 وزیر اروپایی در راه تهران
با توجه به اینکه ایتالیا در زمان تحریمها رفتاری توأم با متانت در حوزههای مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در قبال ایران داشته، جهانبخش مظفری سفیر جمهوری اسلامی ایران در ایتالیا معتقد است که ایتالیا دوباره میتواند به نخستین شریک تجاری ایران در اروپا تبدیل شود. ایتالیا قبل از تحریمها، با بیش از 7میلیارد یورو مبادلات تجاری در سال، نخستین شریک تجاری ایران در اتحادیه اروپا محسوب میشد، اما این مبادلات پس از تحریمها به یکمیلیارد یورو کاهش یافت. به گفته او ایتالیا در چند حوزه مهم موردنیاز جمهوری اسلامی ایران نظیر انرژی، صنایع مرتبط نیروگاهی، خودروسازی، راهآهن و سامانههای کنترل ناوبری ریلی، فولادسازی، صنایع کشاورزی و غذایی و... دارای توانی قابل قبول در سطح اتحادیه اروپاست. همچنین ایتالیا در حوزه صنایع کوچک و متوسط قابلیت زیادی دارد و میتواند در صورت برنامهریزی صحیح و هدفمند، تأمینکننده نیازها و پرکننده خلأهای بخشهای مختلف صنعت ایران باشد. این درحالی است که دولت ایتالیا در تلاش برای ارتقای روابط با تهران، پائولو جنتیلونی وزیر امور خارجه و فدریکا گوییدی وزیر توسعه اقتصادی را روزهای 13 و 14 مردادماه در رأس هیأتی تجاری به تهران اعزام میکند.
علاوه بر ایتالیا، اسپانیا نیز تصمیم دارد روابط تجاری خود را با ایران مستحکمتر کند. همچنین این کشور قصد دارد به یکی از مشتریان نفت خام ایران تبدیل شود. در این راستا پدرو ویینا سفیر اسپانیا، در دیدار با استاندار لرستان اعلام کرد که وزرای امور خارجه، صنعت و عمران این کشور در 7 سپتامبر به ایران سفر خواهند کرد. او درباره واردات نفت خام اسپانیا از ایران گفت: متاسفانه اسپانیا از سال ۲۰۱۲ هیچگونه واردات نفت خام از ایران نداشته و این درحالی است که اسپانیا بعد از ایتالیا دومین واردکننده نفت خام از ایران بوده است. به همین منظور شرکتهای اسپانیایی که در گذشته در موضوع واردات نفت خام از ایران کار میکردند به ایران سفر خواهند کرد.
6 غول پتروشیمی پشت دروازههای ایران
همزمان با این رویدادها مذاکرات مسئولان شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران با ۶ شرکت بزرگ نفت و پتروشیمی جهان از کشورهای انگلیس، فرانسه و آلمان با موضوع سرمایهگذاری و انتقال دانش فنی آغاز شده است. بر این اساس در طول چند هفته گذشته تاکنون مذاکرات مقامات صنعت پتروشیمی ایران با مدیران ارشد شرکتهای باسف و لینده آلمان، اکسنس
« Accens» فرانسه، شرکت انگلیسی – هلندی شل، شرکت انگلیسی آی. ان. آی. او. یو. اس «Inious» و شرکت چند ملیتی Airliquid در تهران و خارج کشور آغاز شده است. در همین زمینه محمدسن پیوندی قائممقام شرکت ملی صنایع پتروشیمی با تأیید مذاکره با این ۶ شرکت بزرگ نفت و پتروشیمی جهان، گفت: هماکنون حدود ۶۷ طرح با ظرفیت تولید حدود ۶۰میلیون تن محصول پتروشیمی و پلیمری در کشور در دست اجرا است. این طرحهای جدید پتروشیمی از چنددرصد تا ۹۷درصد پیشرفت اجرایی و فیزیکی دارند که حدود ۴۰میلیون تن این ظرفیت در شرایط خوبی در عسلویه قرار دارد که اغلب متانولهای حاصل از فاینانس چین هستند. همچنین پیشبینی میشود تا 5سال آینده ظرفیت تولیدی پتروشیمی کشور به 100میلیون تن افزایش یابد.
شتاب چینیها در صنعت نفت ایران
از سوی دیگر شرکتهای بزرگ نفتی چین که از بیم واکنش آمریکا به نقض تحریمها فعالیتهای خود را در میادین نفتی ایران به شدت کاهش داده بودند اکنون و با لغو تحریمها به دنبال آن هستند تا از ماه اکتبر در مجموع روزانه ١٦٠هزار بشکه نفت خام از ٢ پروژه نفتی در جنوب غرب ایران برداشت کنند. شرکتهای چینی اعلام کردهاند که این حجم برداشت برای افزایش تولید نفت خام ایران پس از لغو تحریمها صورت میگیرد. منابع آگاه از گروه نفتی سینوپک اعلام کردهاند شرکتهای چینی از سال گذشته، فعالیت در زمینه قراردادهای موجود با ایران را پس از اینکه امید برای برداشته شدن تحریمها افزایش یافت، بیشتر کردهاند.
گروه سینوپک قرار است تولید از فاز نخست میدان نفتی یادآوران را به میزان ٨٥هزار بشکه در روز آغاز کند. شرکت ملی نفت چین (سی.ان.پی.سی) هم قرار است فاز نخست آزادگانشمالی را در ماه اکتبر شروع کند.
ایران امید احیای اقتصاد تایلند
اما چین تنها کشور آسیایی نیست که به همکاری با ایران امیدوار است. تایلند هم که به دلیل ضعف اقتصاد جهانی با افت صادرات خود به چین و اروپا مواجه شده است امیدوار است پس از لغو تحریمها بتواند صادرات خود به ایران را احیا کند. به نوشته روزنامه «نیشن» ایران درحال حاضر یازدهمین شرکت تجاری تایلند در خاورمیانه است و حجم تجارت دو کشور در سال 2014 به 357میلیون دلار رسید. گوتیما بونیاپرافاسارا، یک مقام وزارت بازرگانی تایلند گفت: با افزایش همکاریها صادرات برنج، غذاهای دریایی و خودروهای ون تولیدی تایلند به ایران میتواند افزایش یابد. افزایش صادرات به ایران میتواند تا حد زیادی افت کلی صادرات تایلند را جبران کند. به همین منظور وزارت بازرگانی تایلند با هدف افزایش صادرات به ایران در نظر دارد نمایشگاهی با عنوان هفته تایلند 2015 در تهران برگزار کند و هیأتی تجاری را به ایران بفرستد و از هیأت ایرانی برای سفر به تایلند دعوت کند.
783 میلیون دلار سرمایهگذاری خارجی
در شهرکهای صنعتی
غلامرضا سلیمانی، معاون سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی درباره برنامههای این سازمان برای دوره پساتحریم به ایسنا گفت: شناسایی فرصتهای جذب سرمایهگذاری خارجی برای مشارکت با شرکای ایرانی در شهرکها و نواحی صنعتی و معرفی سرمایهگذاران خارجی ازجمله برنامههایی است که برای دوره پساتحریم برنامهریزی شده است. براساس آمار موجود، تاکنون تعداد 132 واحد صنعتی در شهرکها و نواحی صنعتی با سرمایهگذاری خارجی به مبلغ 783میلیون دلار قرارداد منعقد کردهاند که از این تعداد 35 طرح در مرحله ساختوساز و 97 طرح دارای پروانه بهرهبرداری است. از سوی دیگر اشتغال ایجاد شده در این واحدهای صنعتی نیز حدود 13هزار نفر است.
اعزام رایزنان بازرگانی ایران به 8 کشور
از سوی دیگر، ایران نیز در این مدت بیکار نمانده و قصد دارد تا پایان ماه و حداکثر در هفته اول شهریورماه رایزنان بازرگانی ایران را به ایتالیا، امارات، الجزایر، کنیا، اقلیم کردستان عراق، شانگهای چین، ویتنام و عمان اعزام کند. به این ترتیب تعداد کشورهای دارای رایزن بازرگانی به 20 مورد خواهد رسید.
انگلیسیها عقبتر از آلمان و فرانسه
با وجود سیل شرکتهای خارجی که برای سرمایهگذاری روانه ایران میشوند به نظر میرسد، انگلیس از بقیه عقب مانده است. در همین زمینه روزنامه دیلیتلگراف انگلیس با اشاره به اشتیاق زیاد شرکتهای بزرگ فرانسوی و آلمانی برای ورود به بازار ایران، نوشت: انگلیس در معرض خطر از دست دادن این مسابقه در مقابل رقبای اروپاییاش، حتی قبل از شروع آن است.
در این گزارش آمده است: شرکتهای انگلیسی درحال حاضر نیز در پشت سر رقبای فرانسوی و آلمانیشان برای ورود به ایران، همزمان با حرکت مسحورکننده و روبه جلو دولتهای اروپایی در تهران، قرار دارند. بلافاصله بعد از این توافق، رقبای ما در پاریس یک حمله مسحورکننده برای تضمین معاملاتشان شروع کردهاند. رقبای تجاری بزرگ انگلیس در اروپا، زمان کمی را برای پیشافتادن در این مسابقه که برای به دست آوردن فرصتهای کسب وکار در ایران به ارزش میلیاردها پوند خواهد بود، تلف کردهاند. علاوه بر فرانسویها، شرکتهای آلمانی و تجار این کشور نیز برای بازسازی پلهای ارتباطی هیچ وقتی را تلف نکردهاند. براساس تخمین دویچه بانک اگر سطح تجارت این کشور با دولت ایران به قبل از تحریمها بازگردد، موتور اقتصاد اروپا (آلمان) میتواند 4.5میلیارد یورو (3.1میلیارد پوند) درآمد اضافی کسب کند.