شهروند| موفقیت ایران در بازپس‌گیری اشیای تاریخی که عمدتا به صورت قاچاق از ایران خارج شده‌اند یا به شکلی مورد مناقشه حقوقی بوده‌اند، ادامه دارد.  در تازه‌ترین اتفاق، ایتالیا حدود 30قطعه از اشیا و آثار فرهنگی متعلق به دوران قبل و پس از اسلام را تحویل سفارت ایران در رم داد و قرار است این اشیا شهریور ماه به ایران برگردند.
 8‌سال پیش از این روزها در یکی از ماه‌های‌ سال 2007 میلادی پلیس میراث فرهنگی ایتالیا، در شهر مونتزا در شمال ایتالیا محموله‌ای از آثار تاریخی را کشف کرد که بخشی از آنها متعلق به ایران بود و در آنها مجموعه‌ای از اشیای دوران قبل و پس از اسلام   متعلق به برخی از کشورها ازجمله ایران وجود داشت.  حالا دادگاه تجدیدنظر شهر میلان با صدور حکمی دستور استرداد این اشیا را به ایران داده است.
در راستای واگذاری این اشیای تاریخی که طبق کنوانسیون «یونیدروا» به ایران تحویل داده شده، سفارت ایران در رم بیانیه‌ای صادر کرد و نوشت: «جمهوری اسلامی ایران به موفقیت جدید بین‌المللی درخصوص استرداد اموال فرهنگی مسروقه که به‌طور غیرقانونی از کشور خارج شده بودند دست یافت و برخی از آثار متعلق به دوران قبل و پس از اسلام که در سال‌های گذشته از کشور خارج و در ایتالیا توسط پلیس میراث فرهنگی شناسایی و توقیف شده بودند، در مراسمی در محل موزه هنرهای شرقی شهر رم به نماینده سفارت کشورمان تحویل داده شد.»
در مراسم تحویل این اشیای تاریخی، «محمدحسن طالبیان»، معاون سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری جمهوری اسلامی ایران و پائولا پیاچنتینی، مسئول دفتر توقیف اموال فرهنگی مسروقه موزه ملی هنرهای شرقی شهر رم هم حضور داشتند.
محمدحسن طالبیان، معاون سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری جمهوری اسلامی ایران دراین‌باره گفت:  امروز برای نخستین‌بار در جهان کنوانسیون استرداد اموال فرهنگی موسوم به «یونیدورا» به اجرا گذاشته شد و نخستین محموله قاچاقی که از ایران خارج شده بود، درحال استرداد به کشورمان است تا به موزه ملی ایران تحویل داده شود.
او با تأکید بر این‌که جمهوری اسلامی ایران در جهت اجرای این کنوانسیون موفقیت جدیدی را در عرصه بین‌المللی به‌دست آورده است، افزود: «پس از مدت‌ها تلاش و با همت فراوان سفارت جمهوری اسلامی ایران در ایتالیا، پلیس میراث فرهنگی ایتالیا و مجموعه حقوقی سازمان میراث فرهنگی ایران، سرانجام فعالیت‌های حقوقی به نتیجه رسید و برخی از اشیای مربوط به قبل و بعد از اسلام که برخی از آنها منحصربه‌فرد هستند و از نظر فرهنگی از ارزش بسیاری برخوردار است از سوی پلیس اموال فرهنگی ایتالیا تحویل سفارت ایران داده شد. »
قرار است شهریور امسال در مراسم رسمی که با حضور مقام‌های عالی‌رتبه در محل سفارت جمهوری اسلامی ایران در رم برگزار خواهد شد، این اشیا تحویل گرفته شده و پس از آن به نمایش گذاشته شوند.
دوئیلیو کورتاسا، وکیل سفارت جمهوری اسلامی ایران در ایتالیا هم دراین‌باره به ایرنا گفت: پلیس میراث فرهنگی ایتالیا نیز از کشورهای مختلف از پاکستان تا چین و تایلند و ایران دعوت کرد تا براساس کنوانسیون ‌سال 1995 درخواست استرداد این اشیا را ارایه کنند.  ایران این درخواست را انجام داد و در ماه‌های اخیر نیز به‌طور رسمی و با کمک وزارت خارجه از پلیس میراث فرهنگی شهر رم خواسته شد تا این آثار تحویل سفارت جمهوری اسلامی در ایتالیا شود. کورتاسا خاطرنشان کرد: سفارت ایران در ایتالیا نیز از آغاز دادگاه میلان، پلیس میراث فرهنگی و موزه هنرهای شرقی در رم پیگیر موضوع یاد شده بود تا سرانجام به نتیجه رسید و تمام اشیا متعلق به ایران در مراسمی در محل موزه هنرهای شرقی تحویل نماینده سفارت ایران شد.
 ممکن است تعدادی از آثار تقلبی باشند
محمدرضا کارگر،مدیر کل امور موزه های کشور هم دیروز ‌درباره‌ آثار کشف شده در ایتالیا به ایسنا گفت:  زمانی که پلیس ایتالیا درحال گشتزنی در مغازه‌ها بوده است، به یکسری از آثار تاریخی در مغازه‌  «معراج‌الدین» اصالتا پاکستانی که در ایتالیا زندگی می‌کند‌ و مالک فروشگاه عتیقه‌فروشی در شهر «مونتزا» در ایتالیاست، مشکوک می‌شود و با احتمال امکان قاچاق بودن این آثار، آنها توسط کارشناسان موزه‌ هنر شرق شناسی رم بررسی می‌شوند.
به گفته او در این بررسی‌ها مشخص شد آثار مورد نظر متعلق به کشورهای ایران‌، افغانستان‌، عراق و چین هستند و درنهایت براساس این کنوانسیون با تفکیک آن‌ها، قرار است آثار هر منطقه به‌زودی به کشورهای مبدا برگردانده شوند.
او ادامه داد: ‌ کارشناسان معتقدند آثار کشف شده اشیایی نیستند که به صورت قانونی وارد ایتالیا شده باشند و مالک آنها نیز تأکید می‌کند که این آثار را از فروشنده‌ای در تایلند خریداری کرده و پس از آن به ایتالیا منتقل کرده است.
آنطور که کارگر می‌گوید، وکیل ایران از ‌سال 1390 برای بررسی این پرونده فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون دادگاه ایتالیا حکم استرداد این آثار را به کشور صادر کرده، همچنین قرار است مبلغی جزیی شامل چند‌هزار دلار برای نگهداری این آثار و هزینه‌های جنبی آن به «معراج‌الدین» پرداخت شود. به گفته مدیر اداره کل موزه‌ها، 28 اثر کشف شده عمدتا سفالی و متعلق به دوره‌های اسلامی‌، ایلخانی و تیموری‌ هستند، همچنین چند مُهر مفرغی پیش از اسلام در میان آثار وجود دارد و به‌نظر می‌رسد در میان این آثار حدود 5 شی سفالی که به شکل گربه‌سانان هستند تقلبی باشند، براساس قانون در صورتی که آثار تقلبی به منظور سوءاستفاده در دسترس باشد، باید ضبط شوند، به همین دلیل این آثار را نیز ضبط می‌کنیم. کارگر تأکید کرده که هنوز مشخص نیست که این آثار متعلق به کدام یک از مناطق تاریخی ایران هستند، اما به‌زودی به کشور بازگردانده می‌شوند تا در موزه ملی مورد بررسی و پژوهش قرار گیرند. پیش از این سازمان میراث فرهنگی در دولت روحانی دو محموله آثار تاریخی دیگر را هم به ایران بازگردانده بود.  یک محموله بخشی از آثار تاریخی خوروین که قرار بود در یکی از حراجی‌های انگلیس به حراج گذشته شود اما درنهایت با پیگیری‌های حقوقی به ایران بازگردانده شده و دیگری مجموعه نسبتا بزرگی از آثار تاریخی متعلق به تمدن چغامیش که 50‌سال پیش برای مطالعه به آمریکا رفته و دیگر برنگشته بود.  حالا بازپس‌گیری محموله دیگری از اشیای تاریخی مسروقه ایران نشان می‌دهد قدرت ایران در پیگیری و پیشبرد حقوقی پرونده‌های بین‌المللی افزایش یافته است.  هر چند کسب این موفقیت‌های بین‌المللی درحالی دنبال می‌شود که میراث فرهنگی داخل کشور در شرایط خوبی به سر نمی‌برد و دقیقا برخلاف افزایش قدرت چانه‌زنی دولت در عرصه‌های بین‌المللی و احقاق حق از آثار تاریخی و
میراث فرهنگی کشور به نظر می‌رسد این سازمان در اجرای قوانین داخلی حفاظت از آثار تاریخی توفیق چندانی به دست نیاورده است.