روزنامه شهروند کد خبر: 89675 تاریخ خبر: ۱۳۹۵ شنبه ۲ بهمن معاون پیشین پیشگیری سازمان آتش‌نشانی در گفت‌وگو با «شهروند»: گرفتار بحران در مدیریت هستیم زهرا جعفرزاده| پلاسکو تمام شد، ساختمان 15 طبقه ای که یک ساعت مانده به ظهر پنجشنبه، فرو ریخت و داغ را به دل خیلی ها گذاشت. چه آنها که جانشان را گذاشتند و چه آنها که مالشان. عکس های امدادرسانی که منتشر شد، خیلی به دستگاه ها و تجهیزات امدادی که دراین حادثه استفاده می شد، ایراد گرفتند، بعضی گفتند تجهیزات ابتدایی است، گفتند پله ها کوتاه بود، گفتند؛ وسایل فرسوده است. حتی خبر رسید که یکی از آتش نشان ها در اعتراض به این وضعیت، به مرتضی طلایی، نایب رئیس شورای شهر تهران که برای بازدید از محل حادثه رفته بود، گفت که: <<پول بدهید تجهیزات بخریم؟>> سازمان آتش نشانی اگر از تجهیزاتش چیزی نگذاشت، درحادثه پلاسکو اما به اندازه کافی جانش را گذاشت، جان مأمورانی که تا لحظه تنظیم این خبر، یک نفرشان شهید شده و جنازه دونفر دیگرشان، زیر آوار شناسایی شده و تکلیف 20، 25نفر دیگر هنوز مبهم است. حالا همه آنهایی که دیروز بر سرحادثه رفتند، امدادرسانی و ورود سازمان های مختلف را دیدند، براین موضوع متفق القول اند که: <<تهران آمادگی مقابله با بحران را ندارد.>> این که تهران چقدر برای امدادرسانی درحوادث مشابه پلاسکو آمادگی دارد؟ این که چقدر تجهیزات امدادی ما متناسب با شهر پرحادثه ای مثل تهران است و سازمان های امدادی چقدر برای ورود به این حوادث آماده اند؟ اینها سوال هایی بود که با داوود براتی، معاون سابق پیشگیری از سازمان آتش نشانی مطرح شد. او در گفت وگو با <<شهروند>> دراین باره توضیح داد. پس از انتشار تصاویری از روند امدادرسانی به حادثه پلاسکو، انتقادهایی به سیستم تجهیزات امدادی وارد شد، برخی اعلام کردند که این تجهیزات، ابتدایی بوده و متناسب با حادثه نیست. شما به عنوان کسی که بیش از 35 سال در سازمان آتش نشانی فعالیت کرده اید، وضع تجهیزات امدادی را چگونه می بینید؟ از نظر تجهیزات امدادی، سازمان آتش نشانی نسبت به سال های قبل، رشد خیلی خوبی داشته و از نظر کیفی و کمی، ارتقا پیدا کرده اما اگر نگاهمان به استانداردهای جهانی و شرایط خاص تهران باشد که ساختمان های بلند تجاری مملو از مواد قابل اشتعال و دارای سازه و ساختار ساختمانی ضعیف و نواقص تإسیساتی از قبیل نبود سیستم های ایمنی و تدافعی است، باید بگوییم که هنوز با سطح مطلوب فاصله داریم. مانعی که بر سر راه تکمیل تجهیزات امدادی وجود دارد، چیست؟ ببینید، بحث ایمنی، یک بحث حاکمیتی و ملی است، ما نمی توانیم بگوییم که تنها شهرداری یا تنها آتش نشانی موظف به تجهیز و تمهید امکانات پیشرفته امدادی است. موضوع ایمنی، نیازمند متولی اصلی است، باید به صورت اصولی، هدایت ملی شود و زیرساخت های آن با توجه به قوانینی که وجود دارد، به روز شود. باید دید که درحوادث، کدام بخش متولی است. ما به شدت نیازمند یک سازمان و متولی مسئول در بحث ایمنی کشوری و ملی هستیم، اما متأسفانه چنین سازمانی نداریم. درست است، درخبرها اعلام شد که سازمان آتش نشانی به ساختمان های فرسوده ای مانند پلاسکو اخطار داده بود اما توجهی نکرده بودند. چرا؟ سازمان نمی تواند جلوی فعالیت این اماکن را بگیرد؟ نه متأسفانه. ما به شدت نیازمند حمایت هستیم. ما این اماکن را برای یک ساعت هم نمی توانیم پلمپ کنیم. متأسفانه قوانین و مقررات ایمنی ما به عنوان مهم ترین پایه و زیرساخت اقدامات ایمنی، خیلی قدیمی است، این همه تحول و تغییرات در بخش ساختمان سازی رخ داده و ساختمان ها ارتفاع پیدا کرده، اما قوانین و مقرارت ما دراین بخش با وجود ناقص بودن به درستی اجرا نمی شود و نظارت ها و کنترل های لازم صورت نمی گیرد. این نشان دهنده سردرگمی، پراکندگی و بی نظمی است. پس از حادثه پلاسکو، به نظر شما شیوه ورود نیروهای آتش نشانی و تجهیزاتی که همراه داشتند، قابل قبول بود؟ ببینید، بارها به ما آموزش داده اند، درساختمانی که درمعرض تخریب است و ریسک آن هم بالاست و به دلیل شرایط سازه ای و ساختاری نمی شود به آن اعتماد کرد، هرچقدر هم که ساختمان ارزش داشته باشد، نیروهای آتش نشانی باید از بیرون، حادثه و آتشی که شعله ور شده را هدایت کنند، اما از آنجایی که امکانات اطفایی از ارتفاع، مانند بالگرد وجود ندارد و افراد زیادی در داخل ساختمان، نگران سرمایه هایشان بودند، آتش نشانان در آن لحظه چاره ای نداشتند جز این که وارد ساختمان شوند و کسبه و مردم را که برای حفظ سرمایه هایشان التماس می کردند، تخلیه کنند، همه اینها درحالی است که خود ساختمان با توجه به ارتفاع و وسعتی که دارد، باید امکانات اطفای حریق به صورت مستقل داشته باشد و بتواند درمراحل اولیه، آتش را محدود کند و نیروهای آتش نشانی برای اقدامات تکمیلی وارد عمل شوند. درحالی که براساس استانداردهای عملیاتی، نیروهای آتش نشانی یا نباید وارد ساختمان می شدند یا کمترین نیرو را وارد می کردند، اگر آتش نشانی به شکل منطقی عمل می کرد و متناسب با تجهیزات و شرایط پرمخاطره ساختمان، عملیاتش را انجام می داد، آن وقت همه انتقاد می کردند که چرا چنین کردند و چرا وارد ساختمان نشدند. درست است، حالا با همه این توضیحات، وضع ایمنی ساختمان های مشابه را چطور می بینید؟ نخستین فاکتوری که درساختمان سازی باید مورد توجه قرار گیرد، ایمنی است، ما اینها را در تئوری ها داریم اما درعمل شاهد آن نیستیم. مهم ترین مشکلی که ما داریم، این است که ایمنی در اولویت قرار نمی گیرد. تجهیزات امدادی ما متناسب با شهری مانند تهران که اینهمه ساختمان فرسوده دارد، است؟ ما از نظر تجهیزات با استانداردها فاصله زیادی داریم، اما فاصله ایمنی ساختمان های ما با استانداردها خیلی بیشتر است. تأسیسات و امکانات ایمنی در ساختمان های تجاری و پرمخاطره به شدت با استانداردها فاصله دارد، زمانی که من معاون پیشگیری سازمان آتش نشانی بودم، تعداد زیادی از ساختمان های پرخطر را در لیست سیاه قرار داده بودم و به آنها پایان کار نمی دادیم. بعد آمدند به ما گفتند که نباید این قدر ساختمان ها را تحت فشار قرار دهیم. الان خیلی ازمراکز تجاری ما پایان کار ندارند، اما به بهره برداری رسیده اند. اما آیا کوچکترین توجهی به ایمنی کردند؟ در بحث ایمنی آتش نشانی، مظلومانه تنها حلقه ای است که برای نجات جان مردم، جان خودش را به خطر می اندازد. من 35 سال در آتش نشانی کار کردم و با تمام وجودم خطرات و استرسی که امدادرسانی درحوادثی مانند پلاسکو دارد را می دانم. شما اشاره کردید که برخی از ساختمان ها در لیست سیاه قرار دارند، کدام ساختمان ها؟ ما اسامی اعلام نمی کنیم، اما خیلی از ساختمان ها درمیدان ها و خیابان های مشهور تهران که دربخش های تجاری مشغول کار هستند، در این لیست قرار دارند. ما با بیمه ها صحبت کردیم و از آنها خواسته ایم تا این ساختمان ها را به دلیل ضراب ایمنی پایین بیمه نکنند تا حاشیه امنیت نداشته باشند، اما در ایران هم مثل خیلی از کشورها، بیمه ها با آتش نشانی تعامل خوبی ندارند، بیمه ها الزاما باید میزان ریسک را ارزیابی کنند و درصورت پایین بودن وضع ایمنی، نباید مراکز پرخطر را بیمه کنند، چراکه با این کار، برای این ساختمان ها حاشیه امن ایجاد می کنند. اگر این ساختمان ها بیمه نشوند، شاید خود صاحب ملک برای بالابردن ایمنی گام بردارد. حالا کدام ساختمان ها، شرایطی مانند پلاسکو دارند و ممکن است بحران ساز شوند؟ ما بازار تهران را دراین بحث داریم. پیش از این خیلی به ما فشار می آورند که طرح ایمنی بازار تهران را ارایه کنیم، اما آیا این کار شدنی است؟ چراکه باید بخش کوچکی از بازار به عنوان میراث فرهنگی حفظ و مابقی آن تخریب شود، به این دلیل که اگر حادثه ای در بازار تهران رخ دهد، نجات افراد، شبیه معجزه است، ما بازار تهران را به مرور با افزایش جمعیت و تراکم کالای داخل بازار، مانند بادکنکی باد کردیم، جایی که پر ازمواد خطرزا و شیمیایی است و دارای امکانات شهری و زیرساخت های پوسیده است. به طورکلی ساختمان هایی که در 15، 10 سال اخیر، ساخته شده اند و پایان کار آتش نشانی را ندارند و ساختمان های قدیمی مانند پلاسکو، پرمخاطره هستند. پلاسکو یک فاجعه بود، خیلی ها را داغدار کرد، همین حادثه پلاسکو می توانست طوری رقم بخورد که شروع و گسترش آتش سوزی، کوتاه باشد و ما حادثه تلخ تری را درشرایط پیک جمعیت تجربه نکنیم، ما این اخطارها را بارها و بارها گوشزد کردیم، اما گوش شنوا وجود نداشت. چطور می شود که ساختمانی پایان کار آتش نشانی را نداشته باشد، اما به بهره برداری برسد؟ متأسفانه این اتفاق می افتد، اینها با صنوف و اتحادیه های مربوطه هماهنگ می کنند. ما بارها با مجامع امور صنفی جلسه داشتیم و به آنها هشدار دادیم مکاتبات متعدد کردیم که دست کم برای ایمنی صنوف پرخطر با ما همکاری کنند، اما توجهی نمی کردند. شما به طورکلی شرایط امدادرسانی در شهری مانند تهران را چطور می بینید؟ از یک زاویه شهر تهران، نسبت به قبل زیباتر شده و معابر و نمای شهری آن بهتر شده، اما چند پارامتر در آن مغفول مانده که مهم ترین آنها ایمنی شهر است. امکانات سخت افزاری شهری و نرم افزاری مرتبط با تأمین ایمنی در ابر شهر تهران، به خودی خود، تأمین نمی شود و نیاز به برنامه، برنامه ریزی اصولی و مشارکت پذیری دارد. نباید هرکس ساز خودش را بزند، باید تمام حلقه ها توسط یک نهاد اصلی هدایت شود.