روزنامه شهروند کد خبر: 40528 تاریخ خبر: ۱۳۹۴ سه شنبه ۲۷ مرداد گزارش آماری «شهروند» از ازدواج‌های زودهنگام پسران و دختران ایرانی در سال‌های 83 تا 93 ازدواج 420‌هزار دختر ایرانی زیر 15‌سال در دهه گذشته ثبت ازدواج 40‌هزار و 404 دختر کمتر از 15‌سال در‌ سال گذشته در‌ سال 93، 6‌هزار ازدواج بین دختران کمتر از 15 سال و پسران کمتر از 20‌سال در ایران ثبت شده است الناز محمدی| دو روز بعد از روز دختر در ایران، ارایه آمارهای آسیب های اجتماعی در دختران ایرانی از سوی مسئولان سازمان بهزیستی ادامه دارد. این بار رئیس اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی، دو عامل فرار دختران را از خانه اعلام کرده و از طرف دیگر ازدواج های زود هنگام را یکی از آسیب های اجتماعی دانسته که بعضی دختران ایرانی با آن دست و پنجه نرم می کنند. ارجمندی در همایش منطقه ای نقش سلامت روانی- اجتماعی دختران در توسعه اجتماعی از آسیبی گفته است که در چند سال گذشته در میان دختران جدی تر شده و اخیرا آمارهایی هم درباره آن اعلام شده است؛ ازدواج زودهنگام دختران، موضوعی است که مسئولان وزارت آموزش وپرورش و حتی شخص وزیر این وزارتخانه درباره آن بارها صحبت کرده و آن را یکی از دلایل اصلی بازماندن دختران در سن تحصیل از مدرسه و مانعی برای تحقق نیافتن ایجاد عدالت آموزشی در ایران می دانند. دیروز اما رئیس اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی آماری را درباره ازدواج دختران زیر 14 سال اعلام کرده است؛ او گفته اطلاعات کم بعضی خانواده ها در ارتباط با نحوه رفتار با دختران باعث شده که فرزندان دختر خود را منع کنند و آنان را قبل از رسیدن به 15 سالگی شوهر دهند: <<متاسفانه همین عامل باعث شده که در سال های گذشته 360 دختر در سن کمتر از 14 سالگی ازدواج کنند که متاسفانه 10 مورد از آنان کمتر از 10 سال داشتند.>> از طرف دیگر به گفته او براساس نتایج یک پژوهش ملی، بیشترین آمار مربوط به دختران فراری در سال های گذشته مربوط به دخترانی بود که به خاطر خشونت های فیزیکی پدر و مادر از خانه فرار می کردند ولی درحال حاضر اکثریت این قشر به خاطر این که در دامن اعتیاد و تعرض جنسی قرار نگیرند از خانه فرار می کنند. هرچند براساس گزارشی که <<ایسنا>> از سخنان رئیس اورژانس اجتماعی منتشر کرده، مشخص نیست در چه سال ها و چه شهرهایی 360 دختر زیر 14 سال ازدواج کرده اند اما آمارهای سازمان ثبت احوال نشان می دهد که در سال گذشته، 40 هزار و 404 دختر کمتر از 15 سال و 32 هزار و 587 پسر زیر 20 سال ازدواج کرده و ازدواج شان در دفاتر ثبت ازدواج ثبت شده است. براساس جدیدترین آمارهای سازمان ثبت احوال کشور، در سال های 83 تا 93 تعداد 419 هزار و 488 دختر زیر 15 سال و 484 هزار و 885 پسر زیر 20 سال ازدواج کرده اند. جدیدترین جدولی که درباره توزیع سنی زوجین در زمان ازدواج در سایت سازمان ثبت احوال منتشر شده، آمارهای مربوط به سال 93 است. براساس این جدول، در سال 93 بیشترین ترکیب ازدواج ثبت شده، مربوط به ترکیب سنی مردان 20 تا 24 ساله با زنان 15 تا 19 ساله است به طوری که تعداد آنها به 114 هزار و 459 ازدواج می رسد. از طرف دیگر، آمارهای سازمان ثبت احوال نشان می دهد که در سال گذشته، 6 هزار و 631 ازدواج بین دختران کمتر از 15سال و پسران کمتر از 20 سال در ایران ثبت شده است. این آمارها نشان می دهد که در سال 93 تعداد11 ازدواج بین دختران کمتر از 15 و مردان 55 تا 59 ساله و 22 ازدواج بین دختران 15 تا 19سال با مردان 60 تا 64 ساله اتفاق افتاده است. آمارهای سال 92 هم نشان می دهد که در این سال، بیشترین ترکیب ازدواج ثبت شده مربوط به ترکیب سنی مردان 20 تا 24 ساله با زنان 15 تا 19 ساله بوده است که رقم آن به 129 هزار و 780 واقعه می رسد؛ در این سال 6 هزار و 972 ازدواج هم بین دختران کمتر از 15سال و پسران کمتر از 20 سال اتفاق افتاده است. سن قانونی ازدواج و ازدواج های غیرقانونی براساس قانون مدنی ایران، سن قانونی ازدواج 13 سال برای دختران و 15 سال برای پسران تعیین شده است. هرچند در ماده 1041 قانون مدنی آمده است: <<عقد نكاح دختر قبل از رسیدن به سن 13 سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به سن 15 سال تمام شمسی منوط است به اذن ولی به شرط رعایت مصلحت با تشخیص دادگاه صالح>>. مسأله اما فقط این نیست؛ در سال های گذشته گزارش هایی هم درباره ازدواج کودکان در سنین بسیار پایین و ثبت نشدن ازدواج های آنها منتشر شده است و باید این گزارش ها را در کنار ماده ۴۴ لایحه حمایت از خانواده گذاشت که می گوید: <<برای مردی که بدون ثبت در دفاتر رسمی اقدام به ازدواج دایم کند، مجازات جزای نقدی از بیست تا صد میلیون ریال قرار داده و جمع این مجازات با یکی از محرومیت های اجتماعی است.>> براساس ماده ۴۷ سردفتر صرفا در مقابل ثبت ازدواج مجدد بدون اجازه دادگاه مسئول شناخته شده و مجازات چنین سردفتری، انفصال دایم از شغل سردفتری است. در چند سال گذشته، واکنش ها به ازدواج های زودهنگام برای پسران و به ویژه دختران در میان مسئولان و فعالان مدنی بیش از گذشته شده است. سال 91 بود که ثبت احوال استان تهران از ازدواج 75 كودك زیر 10 سال خبر داد و بعد از آن <<احمد تویسركانی>>، رئیس سازمان ثبت اسناد و املاك كشور گفت که <<ثبت ازدواج پایین تر از سن قانونی برای دختران و پسران، بدون حكم دادگاه تخلف است و در صورت مشاهده یا گزارش بی شك با آن برخورد می شود.>> آنطور که آمارهای موجود نشان می دهد تعداد ازدواج های زودهنگام معمولا در حاشیه شهرهای بزرگ، شهرهای کوچک و روستا بیشتر است؛ مثلا در سال 89، حدود 7هزار و 200 ازدواج کودک 10 تا 14 سال در سیستان و بلوچستان اتفاق افتاده که بعد از آن استان خوزستان با 5هزار و 200 ازدواج و استان آذربایجان شرقی با بیش از 2 هزار و 600 ازدواج قرار دارد. البته این آمار در استان تهران هم با هزار و200نفر رقم قابل توجهی را به خود اختصاص می دهد. درباره ازدواج کودکان کمتر از 10 سال هم ازدواج 540 نفر در سیستان و بلوچستان، 16 نفر در آذربایجان غربی و 34 نفر در خوزستان ثبت شده است. <<فرشید یزدانی>>، فعال حقوق کودکان در این باره می گوید: <<از سال 84 تا 89 حدود 45 درصد ازدواج و طلاق در میان كودكان افزایش یافته است و برای همین آمار سال 89 نشان می دهد كه 37 هزار نفر 10 تا 18 سال مطلقه و بیوه در كشور وجود دارد.>> او مهم ترین دلیل ازدواج كودكان 10 تا 15 سال را فقر اقتصادی خانواده می داند: <<براساس این آمارها، در هر سال 800 كودك دختر 10 تا 14 سال و 15 هزار دختر 15 تا 19 سال در كشور طلاق گرفته اند.>> <<ثریا عزیزپناه>>، عضو انجمن حمایت از حقوق کودکان هم درباره علت های ازدواج زودهنگام کودکان می گوید: <<در چند سال گذشته به دلیل ادامه تحصیل دختران، بیکاری پسران و فراهم نبودن شرایط اولیه برای زندگی مشترک، در مسأله ازدواج زودهنگام وقفه افتاده بود و اکنون دوباره این ازدواج ها در بخش هایی از جامعه رواج پیدا کرده که دارای پیامدهای بسیاری برای زوجین است. بنابراین، بررسی آمارهای ازدواج و طلاق کودکان، روند تغییرات قانون و تصمیم گیری بر سر سن کودک برای ازدواج در ایران همچنان لازم و ضروری است.>> راه پر مانع آموزش دختران برای ایجاد عدالت آموزشی ازدواج های زودهنگام دختران در بعضی شهرهای ایران که عمدتا با دلایل فرهنگی اتفاق می افتند، سال هاست که از سوی مسئولان آموزش وپرورش و فعالان حقوق کودک به عنوان یکی از موانع توسعه عدالت آموزشی اعلام می شود. هرچند در زمان دولت دهم کسانی مانند <<حمیدرضا حاجی بابایی>>، وزیر آموزش وپرورش این دولت بودند که موافق ازدواج دانش آموزان دختر بودند اما به نظر می رسد این رویه در دولت یازدهم عوض شده است؛ <<علی اصغر فانی>>، وزیر آموزش وپرورش بعد از روی کار آمدنش در وزارت آموزش وپرورش بارها گفته است که <<آموزش وپرورش دختران اولویت دولت یازدهم است و یقینا توسعه آموزش و افزایش پوشش دانش آموزان به ویژه دختران می تواند در توسعه پایدار آینده جامعه ما موثر باشد.>> موضوعی که البته با توجه به ممنوع بودن تحصیل دانش آموزان متاهل در مدارس روزانه و عادی، برای دانش آموزانی که در سن دانش آموزی ازدواج می کنند، سخت به نظر می رسد. مسأله اما فقط خارج شدن از چرخه تحصیل دخترانی که در سنین پایین ازدواج می کنند، نیست؛ مسائل روانی و فیزیکی که برای این دختران اتفاق می افتد، موضوع دیگری است. <<طراوت مظفریان>>، مرید طرح مادران جمعیت امام علی(ع) چندی پیش در گفت وگو با <<شهروند>> از شرایط پزشکی زنان کوچکی گفت که بعد از زایمان دچار مشکل می شوند: <<رشد استخوان های لگن خاصره دختران نوجوان هنوز تکمیل و نهایی نشده است و تا ۱۸سالگی به بزرگترین اندازه خود نمی رسد. همین مسأله در مادران کوچک باعث می شود تا جنین هم فضای کافی برای رشد نداشته باشد و اصولا نوزادان آنها بسیار کم وزن و کوچک متولد می شوند. در بسیاری از مواقع هم نمی توانند به طور طبیعی زایمان کنند و باید حتما تحت عمل سزارین قرار بگیرند. احتمال مرگ نوزادان متولد شده از مادران نوجوان بسیار بیشتر از مادران بالغ و بالای ۲۰ سال است.>> این جدول توزیع سنی زوجین در زمان ازدواج در سال گذشته است.